Mother and Son

Het hypnotiserende en puur plastische “Mother and Son” is een uitgesproken poëtische evocatie van de dood door de Russische filmmaker Aleksandr Sokurov.

Aleksandr Sokurov mag tot een van de meest visionaire cineasten van onze tijd worden gerekend. Toch is zijn oeuvre tot op heden zo goed als onvertoond geweest in België. ” Mother and Son” is de eerste film van Sokurov die een – zij het beperkte – distributie geniet.

Sokurovs werk – zijn eerste films dateren van 1978 – is lang verboden geweest in de Sovjet-Unie. Niet omdat hij een sociaal geëngageerd filmer is – maatschappijkritiek interesseert hem nauwelijks – maar wel omdat hij zich van een uitzonderlijk picturale vormentaal bedient. Voor Sokurov is een narratieve constructie onbelangrijk. In zijn films springt hij uiterst spaarzaam om met dialogen en muziek. Sokurov bezigt hoofdzakelijk het aanwezige geluid, zoals: wind, vogels, het ruisen van bomen of stadsgeluiden. Sinds ” De Tweede Cirkel” (1990) gaat Sokurov, zowel in zijn documentaires als fictiefilms, de tweedimensionaliteit van het beeld beklemtonen. In “Mother and Son” gebruikt hij anamorfe beelden, spiegels en beschilderd glas om de tedere aanrakingen tussen de vervormd weergegeven personages in het landschap te laten overvloeien. De moeder en de zoon lijken daardoor – als het ware verlost van hun materiële lichaam – platgedrukt te worden binnen het kader van de compositie.

Sokurovs beeldentaal is uniek. Hij bereikt nagenoeg dezelfde plasticiteit als de schilder. “Mother and Son” lijkt bij momenten op een impressionistisch schilderij, met landschappen die aan Caspar DavidFriedrich doen denken en vervormingen die het expressionistische lijnenspel van Edvard Munch oproepen. De ruimte in “Mother and Son” is een gerecreëerd landschap, waarin Sokurov de laatste dag van een stervende moeder schildert.

“Mother and Son” is een drieënzeventig minuten durende meditatie over het afscheid nemen. De dood is een constante in Sokurovs oeuvre. Voor Sokurov is film een voorbereiding op het sterven en staat het drama van de dood gelijk aan het drama van de scheiding. Vandaar dat de zoon zijn moeder door het landschap draagt, om haar afscheid te laten nemen van de natuur en de Aarde. Hoewel het thema van de dood in zijn vorige films voor de uitgesproken donkere en grimmige sfeer zorgden – ” Whispering Pages” en “De Tweede Cirkel” zijn in sommige scènes grisailles met enkel zwart- en grijstinten – geeft het puur poëtische landschap in “Mother and Son” kleur aan de nostalgische en melancholische sfeer.

Als u jaarlijks maar één film in de bioscoop gaat zien, laat u dan overrompelen door het bedwelmend mooie “Mother and Son”.

Piet Goethals