MITHRAS TEMPLAR. Omzet uit luie donders

Bijen zijn luilakken. Dus beslist geen goed symbool voor hervormers die hun ideale maatschappij ermee willen illustreren. Bijen werken voor 10 procent en dutten en zoemen voor 90 procent. Toch verdient Mithras Templar er de kost mee.

Imker Ludo De Clercq van Mithras Templar schrijdt over de Kleine Kneif, een bronbeekje op de waterrijke heuvels van Neder-Over-Heembeek. Ooit kweekte vijftig procent van de inwoners bloemen voor de hoofdstad. De acht kasten van De Clercq zijn afgeschermd van de noordenwind door hoge loofbomen. Rond de bijenhal bloeien bernagie, bijenbrood, boekwijt, korenbloemen en munt. Hier geen monokultuur. In de zon heerst een lekker mikroklimaat. Torenhoge flats achter het veldje, waarin de bewoners van de Noordwijk verkast werden, verbrodden de idylle.

Ludo De Clercq (34 j.) is burgerlijk ingenieur en ontwerper van toestellen voor de imkerij (ook stichter van de mensenrechtenbeweging BROK, zie Trends van 24 augustus ’95). Hij is één van de 12.000 imkers in België. De hoogste bijenboer is Albert II, deze imkert in Laken. Slechts één Belgische imker doet het voltijds, de overige zijn hobbyisten. Tot 50 kasten moet de (behoorlijke) opbrengst niet gemeld worden op de belastingaangifte, evenmin kunnen de hoge kosten worden afgetrokken.

De Gentse mysticus, auteur en winnaar van de Nobelprijs voor Letterkunde Maurice Maeterlinck (1862-1949) idealizeerde in La Vie des Abeilles (1901) de samenleving in de korf. Maeterlinck verkeerde toen in zijn eerste sombere periode. Zijn negatieve wereldbeeld zette hem ertoe aan een totalitair statisme te prediken, een filozofie die hij verder op biologische basis uitwerkte in La Vie des Termites en La Vie des Fourmis. La Vie des Abeilles zit in de boekenkast van Ludo De Clercq, maar hij verkiest Monna Vanna en l’Oiseau Bleu, geschreven toen Maeterlinck door zijn romance met Georgette Leblanc openbloeide en tijdelijk overtuigd was van het welwillende universum.

La Vie des Abeilles is poëzie. Pas in 1950 toonden de studies van Karl von Frisch aan dat bijen niet de nijvere doeners zijn uit de romantiek (“In die zin geven ze wel een juist beeld van de ideale kommunistische samenleving, ” lacht Ludo De Clercq. “Negentig procent luieriken en tien procent werkers. “) Schrap de vlijtige bij, het oude ASLK-logo, uit uw geheugen.

KONSERVATIEF.

Ludo De Clercq deed ervaring op bij Exxon Chemicals en Systat, imkeren en natuurbeleving waren altijd een hobby. Wat begon als een vrijetijdsbesteding groeide uit tot business. Mithras Templar innoveert met een ontzegelmachine, ze verwijdert snel en veilig het wassen dekseltje van de cellen in de raat. Mithras’ streefdoel op korte termijn is de jaarlijkse verkoop van 250 toestellen, voorbij het jaar 2000 raamt de uitvinder de omzet op het tienvoudige. “De imker is zuinig en behoudsgezind, de markt is er, maar groeit traag, ” zegt De Clercq. Zijn borstelontzegelmachine is één van de eerste nieuwe produkten in de branche sinds mensenheugnis.

Vòòr de ANP-borstelontzegelmachine van Mithras gebeurde het karwei handmatig met vork of mes of via systemen met zwiepende kettinkjes of stalen vlegeltjes. Ludo De Clercq : “Met mijn toestel worden beide kanten van de raat ontzegeld zonder deze los te laten. Dit levert een grote tijdwinst op. Ook worden kosten bespaard omdat een raamtransportmekanisme overbodig is. ” De celwanden blijven onbeschadigd. “Als gesneden met een scheermesje. De overige mechanische systemen hebben de neiging om de wanden van de celletjes in te drukken, ” meldt de ontwerper. “Bovendien zijn de borstelharen gemaakt uit hoogwaardige kunststof. De meeste kunststoffen zijn te hard of te zacht, dus ongeschikt want geen hout- of kunststofvezels mogen in de honing belanden. “

De oudere honingontzegelaars kosten al snel 150.000 frank, de Mithras-machine 25.000 frank. Ludo De Clercq : “Ik doe zelf de montage en de kwaliteitskontrole. Je moet letterlijk het materiaal goed leren kennen en de produktiecyclus optimalizeren. Als de verkoop aan 500 toestellen per jaar zit, werf ik medewerkers aan. ” De ANP-borstelontzegelmachines worden voor 95 % geëxporteerd. De VS maken ze onder licentie bij Dadant.

BESTUIVING.

De Europese honingproduktie bedraagt 100.000 ton. Het verbruik, 240.000 ton, wordt voor 60 % gedekt door invoer. Het Oude Kontinent is de grootste honingimporteur. De wereldprijs is lager dan de Europese. Ludo De Clercq : “De Europese prijshandicap kan bestreden worden door een betere marketing met de klemtoon op de kwaliteit, de bloemenoorsprong, de geografische origine en het herontdekken van oude produkten, hydromel en sarrasin. “

Honing is het belangrijkste produkt van een kast, naast pollen, koninginnebrij, was en propolis. De produktie van pollen is in bepaalde Europese regio’s van fundamenteel belang, bijvoorbeeld op de Spaanse hoogvlakten met de overvloedige wilde bloemen, planten en koolzaad. De grootste Europese producenten zijn Frankrijk en Spanje, beide rond de 25.000 ton, België wint tussen de 700 à 800 ton. Gemiddeld konsumeert een Europeaan 600 gram maar dat varieert van 280 gram in Ierland tot 1,4 kilo in Duitsland.

Vijf miljoen imkers hebben 50.000.000 bijenkolonies in handen over de wereld. Europa telt 7 miljoen kolonies en een half miljoen imkers. België bezit 100.000 kasten en 12.000 producenten. Het gemiddelde rendement van een Belgische kast is 8 kilogram en het gemiddelde aantal kasten per producent 8,3. Het imkeren is meestal een hobby of een bijverdienste in Europa, met uitzondering van de 16.000 voltijdse imkers in het zuiden, met gemiddeld 150 korven. De handelswaarde van de bijenprodukten (honing, stuifmeel, koninginnebrij, was, propolis) in Europa ligt om en bij de 360 miljoen ecu.

De bijenkweek is geen folklore, hij moet ook binnen Europa overleven omwille van de bestuivingsfunktie van de diertjes. Jaarlijks hebben de bijen een toegevoegde waarde van 5 miljard ecu voor de landbouw. Zij bestuiven bloemen en fruitbomen. 85 % van de oogst van kiwi’s, 18 % van de appelen, 55 % van de mandarijnen, 50 % van de aubergines zijn het gevolg van de bijenaktiviteit. Albert Einstein zei dat de mensheid slechts vier jaar kan overleven zonder bijen. Feit is dat 20.000 groenten en planten van de bijen afhangen voor hun voortplanting.

Duitsland is de draaischijf van de Europese honingbranche met zijn 89.000 ton invoer uit Mexico, Argentinië, China en 13.227 ton uitvoer naar onder meer België (846 ton). Duitsland produceert zelf 25.000 ton. In Duitsland vindt men de meeste verwerkers, bijvoorbeeld Lagnese en Breitsamer. Deze laatste firma verwierf de kontrole na de Wende over de gekollektivizeerde DDR-bijenboeren met hun inferieure kwaliteit. Deze deden nooit de eigen marketing. De DDR-imkers werden, de Chinese worden, uitgebuit. Zij werden betaald in Ostmarken of, in China, de officiële yuan. De uitvoer ging/gaat tegen harde deviezen waarvan de imkers nooit wat terugzagen/terugzien. Ludo De Clercq : “In China werken niet alleen duizenden mensen in slavenkampen, het hele land is een slavenkamp. “

China.

Wat ook de politieke twistpunten mogen zijn tussen China en de VS, de Amerikanen zijn nog steeds bereid zaken te doen met Peking als er werkelijk een belang mee gemoeid is. Beide landen hebben een overeenkomst gesloten waarbij de straffe antidumpingmaatregelen van de Amerikaanse regering voor de invoer van Chinese honing worden opgeheven ten voordele van hoeveelheids- en prijsgrenzen. Is honing een strategische grondstof ? De opschortingsmaatregel werd tot nu toe slechts toegepast op de invoer van uranium uit de ex-USSR. In de volgende vijf jaar mag China jaarlijks 44 miljoen pond verzenden naar de VS. De honing moet verkocht worden boven een drempelprijs van 92 % van de gemiddelde prijs van de ingevoerde honing. Het ministerie van Handel berekende dit percentage om het natuurlijke voordeel van China voor de produktie van honing aan te geven. Het nieuwe invoerkwotum ligt stukken lager dan de 77 miljoen pond en de 65 miljoen pond die China naar de VS exporteerde in ’93 en ’94. In de hele diskussie was er een tegenstelling tussen de American Honey Producers Association en de American Beekeeping Federation contra de National Honey Packers and Dealers Association. Deze laatste zijn de mengers van ruwe honingimport met de nationale oogst.

De honing van de grote verwerkers is, ook in België, sterk gestandaardizeerd. Voor het merendeel is het verwerkte importhoning. Deze wordt verscheept in vaten tot 200 liter, in ruimen waarin de temperaturen kunnen oplopen tot 80 graden. Op 45 graden worden de verteringsenzymen gedenatureerd. Na de landing, de honing is dan versteven, blaast stoom de import vloeibaar. Het prijsverschil is indikatief, een verwerker vraagt gemiddeld in België 100 tot 160 frank per kilo, een imker het dubbele. Het verschil tussen de McDonald’s-strategie en Haute Cuisine.

Weyns, met zijn winkelketen, volgt een andere marketingstrategie. Het bedrijf verhult niet zijn invoer en de vele buitenlandse origines. Weyns prezenteert een waaier van kleuren en geuren en situeert zich qua kwaliteit tussen de massaverwerkers en de imker. Testaankoop vond voor een aantal jaren dat het honingaanbod in de supermarkt laagwaardig is. Suikerwater is even voedzaam. De honing aan de Kleine Kneif is aromatisch en zinnestrelend, voedsel voor het lichaam en de geest.

FRANS CROLS

LUDO DE CLERCQ (MITHRAS TEMPLAR) De imkers zijn behoudsgezind en zuinig. De introduktie van nieuwe machines groeit traag.