“Misschien moeten we beter uitleggen hoe de beurs werkt”

Vincent Van Dessel moet zowel bedrijven overtuigen van een beursgang als investeerders ertoe aanzetten om hun geld in Belgische aandelen te steken. Geen gemakkelijke opdracht voor de nieuwe directievoorzitter van de beurs van Brussel, NYSE Euronext.

Luc Van Nevel, bestuursvoorzitter van Picanol en PinguinLutosa, zei een paar maanden geleden in Trends: “Als ik de Vlaamse kmo’s één raad mag geven: wie niet naar de beurs moet, blijft er best weg.” Van Dessel glimlacht. “Wel, u moet eens aan de families de Spoelberch en de Mévius vragen of ze tevreden zijn dat ze Interbrew in 2000 naar de beurs brachten… AB InBev was nooit de grootste brouwer ter wereld geworden zonder kapitaal via de beurs. “Een beursgang kan je best vergelijken met een huwelijk. Iets wat je in principe voor de lange termijn aangaat, met de nodige rechten en plichten.”

TRENDS. Mooie vergelijking, maar vandaag zijn er steeds minder huwelijken en steeds meer echtscheidingen.

VINCENT VAN DESSEL (EURONEXT). “Op de beurs valt dat mee. Er zijn natuurlijk overnames waardoor bedrijven van de beurs verdwijnen. Maar in tijden van economische bloei wordt dat gecompenseerd door de beursintroducties.

“De crisis heeft aangetoond dat de activa die op de beurs noteren verhandelbaar bleven. De markt is niet opgedroogd, de volumes bleven draaien. Men vloekt veel op traders en shortsellers, maar zij hebben er mee voor gezorgd dat de liquiditeit in de markt bleef. De koersen zijn gedaald, natuurlijk, maar er bleef handel. Dat was niet het geval met de buitenbeursproducten.

“Beursgenoteerde bedrijven hebben tijdens de crisis ook veel gemakkelijker kapitaalverhogingen kunnen uitvoeren dan niet-genoteerde. Daardoor kunnen ze gemakkelijker uit de crisis komen of resistenter zijn.”

Ruim voor de financiële crisis was er kritiek op het kortetermijndenken dat de beurslogica oplegt aan de ondernemingen. Het moet elk kwartaal beter en hoger.

VAN DESSEL. “Het hangt van het management af of een bedrijf meegaat in dat kortetermijndenken. Ik verwijs nog eens naar AB InBev, je kunt die onderneming niet verdenken van kortetermijndenken. Maar ze heeft dan ook een structuur die een stevig familiaal aandeelhouderschap combineert met de markt. Misschien is zo’n structuur beter om het langetermijnperspectief te valoriseren.”

Bedrijven en banken kwamen de jongste maanden in de problemen omdat de koersvorming op de beurs sterk afweek van de economische realiteit en de beurskoers toch gezien werd als een weergave van hun reële economische waarde.

VAN DESSEL. “Dat is perceptie, eigenlijk komt de reële economische waarde van een bedrijf alleen tot uiting als er een openbaar bod is. Dat is het zeldzame moment waarop je kunt spreken van een correcte waarde. Op alle andere momenten is de beurs een markt die je toelaat activa te verhandelen en waar er voor elke transactie evenveel kopers als verkopers zijn. Misschien moeten we veel beter uitleggen hoe de beurs werkt.”

Is de beurs een casino?

VAN DESSEL. “Volgens sommigen wel, maar er zijn veel meer investeerders die de beurs als een belegging op lange termijn beschouwen. In elk geval is geen enkele markt zo transparant als de beurs. Als de beurs een casino is, dan is het er één waar je altijd 50 procent kans hebt om geld te verdienen. (lacht) Geen enkel casino biedt je 50 procent kans op winst.”

Wat is de rol van NYSE Euronext Brussel?

VAN DESSEL. “Wij willen Belgische bedrijven de kans geven internationaal door te groeien en wij willen investeerders warm maken voor die bedrijven. Dat laatste is vandaag misschien nog moeilijker dan het eerste. Als gevolg van onze opeenvolgende fusies komt 80 procent van het volume van de beurs van Brussel rechtstreeks uit het buitenland.”

Interesseert de kleine Belgische belegger u dan nog wel?

VAN DESSEL. “In de eerste plaats wil ik onderstrepen dat de kleine Belgische belegger beter wordt van die buitenlandse marktpartijen. De grote internationale traders en beleggers maken dat de liquiditeit groot is en dat de prijzen scherper zijn.

“De Belgische investeerders blijven heel belangrijk, net omdat ze stabiele basisinvesteerders zijn. Ze investeren in bedrijven die ze kennen en hebben oog voor de lange termijn. Een markt met alleen traders zou niet functioneren, dan zou er gewoon niets gebeuren. Sommige beleggers kopen en verkopen per seconde, andere houden de aandelen jaren bij. De twee zijn absoluut noodzakelijk.”

Is de kleine belegger nog in de markt na de crash van het goedehuisvaderaandeel Fortis?

VAN DESSEL. “Er zijn drama’s gebeurd, maar de belegger moet begrijpen dat er geen risicoloze beleggingen bestaan, ook niet in obligaties. Wie op de beurs actief is, moet zijn portefeuille diversifiëren. Dat is de eerste en voornaamste spelregel. Natuurlijk begrijp ik de mensen die zeggen dat ze na Fortis eventjes niet op de beurs willen investeren. Maar diezelfde mensen wachten waarschijnlijk tot de koersen weer hoog staan om opnieuw in te stappen.”

Zijn er steunmaatregelen nodig om de beleggers te overtuigen?

VAN DESSEL. “De wetten-Cooreman-De Clercq hebben in de jaren tachtig fiscale voordelen gegeven aan mensen die belegden. Dat heeft veel kapitaalverhogingen opgeleverd en de investeerders die toen instapten, hebben gemiddeld tien keer hun investering terugverdiend. Natuurlijk zou ik graag zulke maatregelen zien. Veel beleggers zijn afgeschrikt en hebben misschien een stimulans nodig.

“Ik pleit ervoor om de aandeelhouders van de banken een zekere steun te verlenen. Ik hoor veel politici zeggen dat de banken de rekening moeten betalen. Maar is dit wel het moment? Als de banken moeten betalen, draaien de klanten en de aandeelhouders er weer voor op. Terwijl de banken net nood hebben aan eigen middelen om leningen te verstrekken en om de economie te laten draaien. Misschien moet men erover denken om kapitaalverhogingen bij de banken fiscaal aantrekkelijk te maken.”

De laatste grote introductie op de continumarkt dateert van 2007. Ziet u een kentering?

VAN DESSEL. “Bedrijven komen doorgaans naar de beurs als hun omzet stijgt en ze een groeiperspectief kunnen bieden. Dat sluit vandaag al een aantal sectoren uit. Maar er zijn misschien kansen in de biotechnologie of bij bedrijven die met een lage kosten- en lage prijzenpolitiek scoren tijdens de crisis.”

Drempelverlagende initiatieven als Alternext en de Vrije Markt worden niet echt ernstig genomen, niet door bedrijven noch door beleggers.

VAN DESSEL. “Voor sommige bedrijven is dit een eerste stap. Ze doen het en zien wat het oplevert. Sommige zijn er misschien niet klaar voor, maar ik ben ervan overtuigd dat er altijd succesverhalen tussenzitten. Zonder het succes van Microsoft zou Nasdaq vandaag niet meer bestaan.

“Een plaatsing op Alternext of de Vrije Markt gebeurt doorgaans redelijk confidentieel. Wie in zulke aandelen belegt, raden wij aan drie keer na te denken en grondig het prospectus te lezen. Dat is toch een heel ander soort investering dan pakweg KBC-aandelen kopen.

“Als NYSE Euronext zien wij deze beurssegmenten als een onderdeel van onze maatschappelijke betrokkenheid. Wij verdienen er geen cent aan. Integendeel, er is kans op imagoschade. Maar we willen jonge bedrijven de kans bieden om middelen op te halen en vertrouwd te raken met het werken in een beursomgeving.”

ING-econoom Jerry Van Waterschoot vraagt zich af of Euronext Brussel geen maatje te klein werd voor een steraandeel als AB Inbev?

VAN DESSEL. “Neen. Dankzij de fusie met Euronext en daarna NYSE is er geen probleem van schaalgrootte. Ons model biedt de perfecte combinatie van een lokale toegang met een internationaal handelsplatform. Je kunt dus als relatief klein bedrijf naar je lokale beurs gaan, in je eigen taal bediend worden en profiteren van de wereldwijde groei- en handelsmogelijkheden. Via Brussel noteert een onderneming op NYSE Euronext, met een volledige toegang tot alle investeerders van de wereld.”

Heeft Brussel nog zijn plaats in dat grotere NYSE Euronext-geheel?

VAN DESSEL. “Sinds de fusie tot Euronext is de handel in Brussel meer dan vervijfvoudigd. Wij hebben zeker onze plaats als toegangspoort tot de grootste markt ter wereld. Brussel zal nooit verdwijnen als beurs. De lokale aanwezigheid is heel belangrijk. Als een bedrijf naar de beurs trekt, komen altijd spontaan de meeste inschrijvingen uit de thuisregio. Multinationals als NYSE Euronext denken misschien globaal, maar passen hun producten altijd aan de lokale markt aan.”

In tien jaar is de beurs van Brussel heel wat kampioenen verloren: Electrabel, Tractebel, Royale Belge, Petrofina, CBR, GIB…

VAN DESSEL. “Waarom kunnen wij geen bedrijven in België houden? We zijn te weinig chauvinistisch, vrees ik. Kijk naar Fortis. Nederland heeft de Nederlandse activiteiten terug, Frankrijk heeft Fortis Bank en België behoudt enkel de Fortis Holding. Aan wat ligt dat? Onze mentaliteit? In de andere landen gaat er in elk geval meer aandacht naar de nationale kampioenen.”

De financiële sector is in Brussel van de kaart geveegd. Wat is daarvan de impact voor de beurs van Brussel?

VAN DESSEL. “De beurskapitalisatie van de banken is sterk gedaald, maar dat moet je op lange termijn bekijken, dat is ook elders het geval. De beurs is een wereld van vallen en opstaan. Na regen komt zonneschijn. Altijd!

“Erger is dat de beslissingscentra van een aantal banken en de activiteiten in marktenzalen naar het buitenland verhuisden. Dat is een stuk creativiteit in productontwikkeling en financiering die hier verloren gaat. Dat stemt mij ongerust.”

Handel in voorkennis is momenteel zeer actueel. Wat is uw visie daarop?

VAN DESSEL. “Ik ben in de jaren negentig voorzitter geweest van de marktautoriteit. Ik kan u verzekeren dat we verschillende keren op overduidelijke gevallen van insidertrading gestoten zijn. Maar wij waren toen verplicht om de dossiers aan het parket over te maken. Ik heb er altijd voor gepleit om de marktautoriteit toe te laten zelf straffen op te leggen en om dadingen mogelijk te maken. Het is strafrechtelijk immers zeer moeilijk om het bewijs te leveren van handel met voorkennis. Bovendien is er niet echt een aanwijsbaar slachtoffer.

“Nu heeft de CBFA de bevoegdheid om bestraffend op te treden. Maar de enige manier om insidertrading aan banden te leggen, is het openbaar maken van namen en dossiers. Alle straffen publiceren, dat is het enige wat erop zit.”

U wilt mensen aan de schandpaal zetten?

VAN DESSEL. “Publicatie, publicatie, publicatie. Dat is de meest efficiënte maatregel tegen handel met voorkennis. In het begin zal dat pijnlijk zijn, maar de spelregels moeten duidelijk zijn.”

Door Patrick Claerhout en Daan Killemaes

“De Belgische investeerders blijven heel belangrijk, net omdat ze stabiele basisinvesteerders zijn”

“De beslissingscentra van een aantal banken en de activiteiten in marktenzalen zijn naar het buitenland verhuisd. Dat stemt mij ongerust”