Mijnopbrengsten voor heropbouw Congo

Zowat de hele regeringstop herdacht in Rwanda het miljoen slachtoffers van de volkerenmoord. Er vielen daarna nog eens 3 miljoen doden in Congo. Hebben we daar iets uit geleerd? Of slaan we over tien jaar opnieuw mea culpa?

De muiterij van gefrustreerde militairen in Kinshasa een tiental dagen geleden was een waarschuwingsschot, geen poging tot staatsgreep of een aanval van oud-Mobutisten. De schietpartij zou aanvankelijk gepland zijn voor het weekend waarin 120 Belgische bedrijfsleiders arriveerden. De economische schade die dat zou hebben veroorzaakt, kon met een paar dollars worden afgewend. Maar zodra de ‘ investisseurs’ het land uit waren, barstte het vuurwerk los.

De machtshebbers in Kinshasa, de Waalse minister Serge Kubla ( MR), het Verbond van Belgische Ondernemingen ( VBO) en zelfs de Belgisch-Afrikaanse handelskamer CBL-ACP, herhaalden tijdens de handelsmissie te pas en te onpas dat de eerste prioriteit de inperking van de informele economie moet zijn. Terwijl het ‘Congolese mirakel’, gedragen door duizenden kleine handeltjes en bedrijfjes, uitsluitend te danken was en is aan de volkseconomie (90 % van de economie) en het land voor totale chaos behoedde. Willen ze dat wurgen?

De informele economie is de enige solide basis waarop het broze bestand in Kinshasa geconsolideerd kan worden. Ze zal vanzelf in de formele economie opgaan nadát de echte prioriteiten werden aangepakt. Dat betekent zeer zeker meer rechtszekerheid, maar handelsrechtbanken invoeren zonder dat rechters betaald worden, is zinloos. Op korte termijn moet de openbare administratie gestabiliseerd worden, en dus ook het leger.

De Belgische militaire aanwezigheid is een eerste stap, maar geld voor de soldij is er niet. In schril contrast daarmee staat de 980 miljoen dollar die de VN-troepen in Congo ( Monuc) sinds november 1999 hebben verslonden! In een land waar het leger en de functionarissen nauwelijks betaald worden en een universiteitsprofessor 200 dollar per maand verdient, telt de VN 300 dollar neer voor een chauffeur, 100 dollar voor een bediende, en stijgen de huurprijzen door hun aanwezigheid met 300 %. Dat dreigt de informele economie te ontwrichten, zonder de formele economie te ‘beveiligen’.

Het leger en de administratie zouden met een fractie van het Monuc-geld gestabiliseerd kunnen worden. Niet als gift in een bodemloos vat. Neen, Congo kan het geld zélf opbrengen uit zijn bodemrijkdommen. De regering- Verhofstadt heeft er geen moeite mee dat inkomsten uit koper en kobalt via de groep- Forrest werden afgeleid voor de financiering van infrastructuurwerken. Welnu, pas hetzelfde toe voor het leger en de administratie, maar dan in volle klaarheid.

Overwin eens en voor altijd de koudwatervrees voor neokoloniale inmenging. Als de Congolese president in het Belgische parlement moeiteloos de lof zingt van Leopold II, kan het plaatsen van een tiental hoge Belgische adviseurs in sleutelministeries geen obstakel zijn. Niet om ontluikend neoaffairisme te versterken, maar om in de mijnsector en bij infrastructuurwerken transparante aanbestedingsregels te doen gelden, de landbouw en de veeteelt te doen heropleven en van Congo weer de economische reus van Afrika te maken. Of toch minstens de kans op nieuwe catastrofes in te dijken. Het vergt lef en visie, geen gekanker over de informele economie.Erik Bruyland

Erik Bruyland