Mijnbouw. Stop een antiloop in je katalysator

Aan het hoofd van het Zuidafrikaanse Impala Refineries, onderdeel van de tweede grootste platinumleverancier ter wereld, staat een Belg, Dirk Theuninck. Hij legt kontakten met Union Minière.

Locatie : Springs (Zuid-Afrika).

Vanuit de Zuidafrikaanse hoofdstad Johannesburg is het een veertigtal kilometer rijden naar Springs. De huizen worden schaarser, de mijnterrils talrijker. Impala Refineries, de raffinagetak van platinumproducent Impala Platinum, ligt in het vroegere Bophuthatswana. General manager Dirk Theuninck, een Belg, ontvangt ons in het wat mistroostige hoofdgebouw. De verouderde lokalen passen niet bij het sierlijke bedrijfslogo : een impala, een zeldzame antilope uit Zuid-Afrika.

150 kilometer noordelijker, in Rustenburg, graven 35.000 mensen dagelijks 40.000 ton erts op. Na vermaling, koncentrering en smelting, wordt het erts getransporteerd naar Springs, waar 1200 mensen werken. “Hier gebeurt de extraktie met zeer gesofistikeerde processen, ” zegt Dirk Theuninck. Dat levert enerzijds nikkel, koper en kobalt op. Maar het gaat vooral om de residu’s : hoofdzakelijk platinum, maar ook palladium, rodium en andere.

NUMMER TWEE.

De omzet van Impala bedroeg in het financieel jaar ’94 afgesloten op 30 juni 2,18 miljard rand (ruim 20 miljard frank), waarvan 65 % door platinum. Dat leverde een winst na belasting op van 1,6 miljard frank.

De wereldproduktie van platinum bedroeg in ’94 4,2 miljoen ounce (eenounce is 32 gram). Impala neemt daarvan ruim 1 miljoen voor zijn rekening. “Wij zijn met ons marktaandeel van 25 % de tweede grootste op de wereldmarkt, ” zegt Dirk Theuninck. Nummer één is Rustenburg RPM (1,6 à 1,7 miljoen ounce), de nummer drie Westernplatinum (0,5 à 0,6 miljoen ounce), beide aktief in hetzelfde Bushveldcomplex als Impala. Vermoedelijk hebben de Russen in hun nikkelmijnen in Zuid-Siberië een platinumproduktie van 0,5 miljoen ounce. De rest van de markt wordt ingenomen door kleinere producenten. Naast die 4,2 miljoen ounce is er ook nog de snel groeiende recycleermarkt, in ’94 goed voor 455.000 ounce.

De grootste afnemers van platinum zijn de producenten van autokatalysatoren, die echter steeds meer gebruik maken van palladium. De helft daarvan wordt door Rusland geleverd, een derde door Zuid-Afrika. Het verhoogd gebruik heeft de prijs van palladium recent op een rekordhoogte voor de laatste vijf jaar gebracht. De prijs van platinum zou kunnen volgen. Goed nieuws voor Impala.

De belangrijkste markten van Impala zijn de VS en Japan. “Europa is nog een kleinere markt, omdat het achterloopt in het gebruik van katalysatoren, ” zegt Dirk Theuninck. “Onze grootste klanten daar zijn General Motors en Nissan. We hebben ook goede kontakten met de vroegere Métallurgie Hoboken-Overpelt, nu Union Minière die trouwens een zetel heeft geopend in Johannesburg. Ik denk dat er belangrijke mogelijkheden tot synergie zijn. We wisselen nu enerzijds technische kennis en know-how uit en anderzijds raffineren zij bepaalde residu’s van ons. “

KRIMINALITEIT.

“Wij zijn altijd redelijk progressief geweest, ” zegt Dirk Theuninck. “Implats, de holding die Impala kontroleert, steunt nu het Reconstruction and Development Programme (RDP) van de regering Mandela-De Klerk. ” 240 miljoen frank besteedt Implats aan de bouw van 2500 huizen in de buurt van de mijn, 295 miljoen aan een alfabetizeringsprogramma, 240 miljoen aan medische voorzieningen voor het personeel. Tenslotte moet affirmatieve aktie tegen 2000 zowat 40 % van de geschoolde jobs en een derde van het midden- en hoger management in zwarte handen brengen.

Implats beseft dat zonder een gelukt RDP de Zuidafrikaanse maatschappij volledig ontregeld zal worden. Nu al is bijvoorbeeld de kriminaliteit een groot probleem. Theuninck : “We hebben hier onlangs ‘s nachts een gewapende overval gehad. Er werden gijzelaars genomen en tijdens een schietpartij vielen er twee gewonden. De gangsters namen voor bijna 80 miljoen frank metaalresidu’s mee. De kriminaliteit heeft een grens bereikt die niet mag overschreden worden. “

GUIDO MUELENAER

DIRK THEUNINCK (IMPALA PLATINUM) “Ik zie heel wat synergieën met Union Minière. “

IMPALA PLATINUM Mijnaktiviteiten en sociale aktie gaan hand in hand.

Gencor is een van de grote Zuidafrikaanse maatschappijen, een van de majors (zoals ook Anglo American) die de Zuidafrikaanse ekonomie beheersen. Dochters van Gencor zijn Gengold (15 goudmijnen), Samancor (3/4 van de wereldproduktie van chroom, 33,3 % in het Columbus-projekt : 35 miljard frank voor een nieuwe staalfabriek), Trans-Natal (11 steenkoolmijnen), de mineralendivisie (met 41,6 % in het megaprojekt Alusaf, een 50 miljard frank kostende in aanbouw zijnde aluminiumfabriek) en Implats Platinum Holding. Implats heeft naast de kontrole over Impala Platinum ook nog twee minderheidsparticipaties van 27 % in twee andere platinummaatschappijen die afhangen van Lonrho.Gencor is een van de eerste maatschappijen die zich ontbundeld heeft door een aantal maatschappijen af te stoten. Op die manier ontstaat er meer transparantie, een absolute noodzaak voor de Zuidafrikaanse ekonomie. Gencor heeft zich tegelijkertijd versterkt door de overname van de mijn- en metallurgische aktiviteiten van Billiton, eigendom van Dutch Royal Shell.