Mijn moeder van 80

Driekwart van de Belgen maken zich zorgen over de stijgende kosten van de gezondheidszorg. Meer nog: bijna een kwart vindt dat zijn medische uitgaven moeilijk of niet in zijn budget passen en bijna één op de tien heeft recent medisch noodzakelijke zorg moeten uitstellen omdat hij die niet kon betalen. Dat blijkt uit een online-enquête door de ziektekostenverzekeraar DKV en Roularta (zie blz. 26). De vrees van de bevolking is terecht. De overheid houdt de uitgaven in de gezondheidszorg onder controle omdat ze ook wel weet dat die zorg stilaan onbetaalbaar wordt. Nieuwe geneesmiddelen kosten steeds meer geld omdat de kostprijs van onderzoek en ontwikkeling de pan uitswingt. Maar wat als er ooit nieuwe peperdure vaccins tegen zeg maar borstkanker of hiv-infectie uit de productpijplijn van de farmareuzen komen? Dát zal pas pijn doen.

Er is meer: behandelingen in ziekenhuizen worden beter maar ook duurder. En bovenal weegt de vergrijzing steeds zwaarder op de ziekteverzekering. 65-plussers vertegenwoordigen 80 % van de kosten in gezondheidszorg en de verhouding actieven/niet-actieven wordt stilaan dramatisch klein. Daarom wordt steeds vaker in sociale en politieke kringen geroepen dat het zo niet verder kan. Dat leidt er ook toe dat elke nieuwe uitgave in de gezondheidszorg met argusogen wordt bekeken. Zo was er recent commotie over de terugbetaling van een maagring en werd wat gemopperd over het nut en de kosten van een vaccin tegen baarmoederhalskanker.

Voor heel wat politici en sociale partners zit de groeinorm voor uitgaven in de ziekteverzekering (4,5 % voor inflatie) echt aan zijn plafond. Maar hebben zij voldoende oog voor bovenvermelde evoluties zoals de vergrijzing en de dure behandelingen? Sommigen stellen voor met budgetten te schuiven binnen de sociale zekerheid. Maar bijvoorbeeld geld voor pensioenen afromen ten voordele van de gezondheidszorg is ondenkbaar, vooral omdat ons wettelijk pensioen al laag is. Trouwens, de DKV/Roularta-enquête toont aan dat we ons pensioen nog net iets belangrijker vinden dan de gezondheidzorg. Anderen opperen voorzichtig om peperdure behandelingen voor ouden van dagen in te perken om zo meer middelen vrij te houden voor de rest van de bevolking. Vooral omdat is bewezen dat de ziektekosten in het laatste levensjaar veel hoger liggen. Waar zijn we dan mee bezig? Het zal uw of mijn moeder van 80 maar zijn die zo’n peperdure behandeling nodig heeft. Er moet, naast het economisch, ook een ethisch debat worden gevoerd.

Trouwens, moet er wel gekozen worden tussen sociale uitgaven? Als mensen langer aan het werk worden gehouden, kan de gezondheidszorg langer betaalbaar blijven. Bovendien kan de overheid zelf een handje helpen door een prioriteitenlijstje op te stellen, zodat ziektekostenverzekeraars kunnen inspelen op kosten die de overheid niet of nauwelijks wil maken. En laten we het debat ruimer zien en buiten de sociale zekerheid gaan kijken waar er geld te vinden is.

Door Bert Lauwers