MIDDEN-OOSTEN & AFRIKA

BELANGRIJKSTE GEBEURTENIS: Jacob Zuma treedt aan als Zuid-Afrika’s nieuwe president GROEI IN MIDDEN-OOSTEN EN AFRIKA: 4,8 % GROEI SUB-SAHARAANS AFRIKA: 4,8 %

algerije

Groei bbp: 4,6 %

Bbp: 172 miljard (ppp: 302 miljard)

Inflatie: 3,9 %

Bevolking: 34,9 miljoen

Bbp per hoofd: 4940 (ppp: 8670)

President Abdelaziz Bouteflika zal een decennium aan de macht vieren met een gooi naar een derde ambtstermijn in april. Hij zal de verkiezingen waarschijnlijk ook winnen. Islamitische terroristen zullen nog altijd moorden en verminken, maar niet echt een bedreiging meer vormen. De economische groei zal aantrekken (een zeldzaamheid in 2009) door de ingebruikname van nieuwe koolwaterstofprojecten.

egypte

Groei bbp: 5,7 %

Bbp: 184 miljard (ppp: 486 miljard)

Inflatie: 9,1 %

Bevolking: 78,6 miljoen

Bbp per hoofd: 2350 (ppp: 6190)

De spanningen zullen hoog blijven oplopen door stijgende prijzen, statische lonen en onverzettelijke politieke repressie. Het regime zal zich vooral toespitsen op het behoud van zijn dominante positie, ook na de presidentsverkiezingen van 2010. De regering zal haar ambitieuze economische liberaliseringsprogramma wel voortzetten, maar door de wrange wereldwijde situatie zal dat in een trager tempo dan verwacht gebeuren.

In de gaten houdenGulden ‘middel’-weg.

In het begin van het jaar wordt de wereldbeker buikdansen georganiseerd in de vakantieplaats Taba Heights in de Sinaï.

ethiopië

Groei bbp: 7,0 %

Bbp: 31 miljard (ppp: 71 miljard)

Inflatie: 15,0 %

Bevolking: 87,0 miljoen

Bbp per hoofd: 350 (ppp: 810)

Het Ethiopisch Volksrevolutionair Democratisch Front zit stevig in het zadel, maar de politieke spanning zal toenemen terwijl alle partijen zich opmaken voor de verkiezingen in 2010. De gebeurtenissen in de Hoorn van Afrika zullen het buitenlandse beleid overheersen. Het grensgeschil met Eritrea blijft actueel en er zijn nog geen tekenen dat de oorlog in Somalië snel zal luwen. Een stevige groei van de dienstensector en de landbouw zal een gezonde economische expansie van zeven procent opleveren. De donorfinanciering zal zich waarschijnlijk herpakken, nadat een aantal geldkranen tijdelijk werd dichtgedraaid na het postelectorale geweld in 2005.

irak

Groei bbp: 6,7 %

Bbp: 92 miljard (ppp: 125 miljard)

Inflatie: 5,4 %

Bevolking: 29,9 miljoen

Bbp per hoofd: 3090 (ppp: 4200)

Het belooft een jaar te worden met deugddoende ontwikkelingen. De toenemende veiligheid zal tot grotere economische stabiliteit leiden, wat dan weer de positie van de regering zal versterken ten nadele van de milities. Het leger zal een grotere rol beginnen te spelen als strijdmacht, zodat de afnemende maar nog altijd substantiële aanwezigheid van Amerikaanse troepen moet instaan voor de ordehandhaving. Premier Nuri al-Maliki kreeg meer steun nadat hij de oorlogszuchtige sjiitische milities onderdrukt had, maar de soennitische groeperingen blijven vooralsnog buiten schot. De inflatie zal zakken naar 5,4 procent, tegenover ruim 30 procent in 2007. De overheidsbestedingen zullen aanzienlijk toenemen, maar de begroting zal een overschot blijven vertonen.

In de gaten houdenAfscheiding.

De vrees voor een regelrechte burgeroorlog neemt af, maar stammen-, etnische en sectaire belangen komen met elkaar in botsing. Het kan ook niet uitgesloten worden dat de regionale regering in Koerdistan een poging doet om zich van de rest van het land af te scheiden.

iraN

Groei bbp: 3,8 %

Bbp: 387 miljard (ppp: 902 miljard)

Inflatie: 25,0 %

Bevolking: 72,9 miljoen

Bbp per hoofd: 5310 (ppp: 12.370)

Het populisme van Mahmoud Ahmadinejad zal hem goed van pas komen als hij (indien zijn gezondheid het toelaat) in juni dingt naar een herverkiezing tot president. Hij zal ook kunnen genieten van de steun van de religieuze opperleider, ayatollah Ali Khamenei. Het soms bizarre economische beleid van Ahmadinejad zal tegen hem werken en de overheidsuitgaven zullen blijven stijgen. De internationale dreiging met sancties zal heel wat buitenlandse oliemaatschappijen afschrikken. Door de dalende wereldprijzen voor olie zal de economische groei afglijden naar 3,8 procent.

In de gaten houden Het machtige atoom.

Het nucleaire programma wordt onverdroten voortgezet ondanks de intense politieke druk. Dat zal nog meer spanningen creëren in de regio.

israël

Groei bbp: 2,7 %

Bbp: 209 miljard (ppp: 215 miljard)

Inflatie: 3,2 %

Bevolking: 7,4 miljoen

Bbp per hoofd: 28.120 (ppp: 28.940)

Tzipi Livni’s overwinning bij de verkiezing van een nieuwe leider voor Kadima zal geen einde maken aan de verdeeldheid in de regering. Verkiezingen in het begin van het jaar zijn dan ook waarschijnlijk. Het rechtse Likoed onder ex-premier Binyamin Netanyahu is het best geplaatst om een nieuwe coalitieregering aan te voeren, maar die zal nauwelijks sterker zijn. Een zwakke regering en het gebrek aan eenheid in de Palestijnse gebieden zullen een oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict in de weg staan. De krachtmeting met Iran over het nucleaire programma zal verder smeulen, maar misschien niet tot ontbranding komen. Er zal vooruitgang geboekt worden met de economische liberalisering, zij het in een trager tempo. Dankzij de diversificatie van de export zal de economie de wereldwijde inzinking wel doorstaan, maar de groei zal niettemin dalen naar 2,7 procent.

kameroen

Groei bbp: 3,5 %

Bbp: 22 miljard (ppp: 41 miljard)

Inflatie: 3,5 %

Bevolking: 19,3 miljoen

Bbp per hoofd: 1130 (ppp: 2120)

De regering, die geleid wordt door de 75-jarige president Paul Biya, zal met geen noemenswaardige politieke tegenstand te maken krijgen (de laatste keer dat de positie van de president bedreigd werd, was tijdens een mislukte coup in 1984). Kameroen zal trachten investeringen in de natuurlijke rijkdommen van het land in de wacht te slepen en de lancering van nieuwe projecten zal de groei bestendigen, ondanks de lagere wereldprijzen voor grondstoffen.

In de gaten houdenSchoorvoetende hereniging.

Waarschijnlijk zal het geweld losbarsten op het schiereiland Bakassi, waar Kameroen zijn gezag tracht te vestigen. De regio werd in 2008 afgestaan door Nigeria na internationale arbitrage.

LIBIË

Groei bbp: 6,9 %

Bbp: 62 miljard (ppp: 112 miljard)

Inflatie: 9,6 %

Bevolking: 6,4 miljoen

Bbp per hoofd: 9720 (ppp: 17.500)

Gefrustreerd omdat het land nauwelijks profijt kon halen uit de herstelde banden met het westen, zou de nationale leider, kolonel Muammar Khadaffi, wel eens zijn plan kunnen doorzetten om aan het begin van het jaar de meeste overheidsinstellingen af te schaffen en de olie-inkomsten rechtstreeks onder de bevolking te verdelen. De ministeries van Justitie, Defensie en Binnenlandse Zaken zullen de zuivering wel overleven, maar al het overige kan afgewenteld worden op de lokale besturen. Toenemende inkomsten uit olie en de toevloed van buitenlandse investeringen zullen de groei stutten en een fors overschot op de lopende rekening van 44 procent van het bbp in stand houden.

Marokko

Groei bbp: 4,5 %

Bbp: 94 miljard (ppp: 150 miljard)

Inflatie: 3,2 %

Bevolking: 31,9 miljoen

Bbp per hoofd: 2930 (ppp: 4710)

De stabiliteit van het politieke systeem, waarin koning Mohammed VI de steun geniet van heel wat politieke partijen, vormt mogelijk ook een bron van ongenoegen, vooral omdat alternatieve zienswijzen aanzienlijk beknot worden. Naarmate de wereldwijde economische omstandigheden beginnen te wegen op de plaatselijke levensstandaard, zal de onvrede toenemen. In die omstandigheden zullen islamitische groepen het gemakkelijker krijgen om rekruten aan te trekken. Tegelijkertijd kunnen de sporadische acties van amateuristische gewapende militanten een grotere bedreiging vormen. Overheidsuitgaven om de armoede te bestrijden zijn er deels op gericht om die dreiging af te weren, maar ze worden belemmerd door de hoge kostprijs van het prijssubsidiesysteem.

NIGERIA

Groei bbp: 5,6 %

Bbp: 184 miljard (ppp: 303 miljard)

Inflatie: 10,0 %

Bevolking: 152,2 miljoen

Bbp per hoofd: 1260 (ppp: 2060)

De toenemende productie van offshore-oliereserves zal de gevolgen van het geweld op productie-eenheden in de Nigerdelta neutraliseren. Omdat ook de niet-oliesectoren een zekere groei vertonen, zal de economie met 5,6 procent groeien. President Umaru Yar’Adua krijgt te maken met toenemende kritiek vanwege de oppositie, die moed geput heeft uit haar succesvolle pogingen om een deel van de wetgevende verkiezingen in 2007 te laten herdoen. Hij zal ook geconfronteerd worden met de trage voortgang in de beleidshervormingen en de moeilijkheden die de regering ondervindt bij het onderdrukken van het geweld in de delta. Zijn positie lijkt echter veilig.

In de gaten houdenBankspionnen.

Bij elk van de grote banken van het land plaatst de centrale bank waarnemers om na te gaan of er geen overdreven risiconeming gebeurt tijdens een agressieve campagne om marktaandelen binnen te halen.

saoedi-arabiË

Groei bbp: 3,3 %

Bbp: 393 miljard (ppp: 648 miljard)

Inflatie: 10,3 %

Bevolking: 25,8 miljoen

Bbp per hoofd: 15.230 (ppp: 25.130)

De economische en sociale liberalisering zal in 2009 langzaam voortschrijden in een tempo dat bepaald wordt door de belangrijkste prioriteit van koning Abdullah en de al-Saudfamilie: de touwtjes in handen houden. Het enorme overschot op de begroting zal slinken omdat de prijzen dalen, het inkomen getroffen wordt door de toenemende investeringsbehoeften van de staatsoliemaatschappij Saudi Aramco en de uitgaven voor sociale projecten en loonstijgingen in de openbare sector aanzwellen.

In de gaten houden

Loskoppeling.

Er bestaat een kleine kans dat de centrale bank de riyal opwaardeert. Sinds 1986 is die vastgepind op een koers van 3745 riyal voor een dollar. Plannen van de Gulf Co-operation Council voor een monetaire unie zullen vroeg of laat een revaluatie vereisen. Bovendien zou die de inflatoire druk kunnen verlagen. Maar de centrale bank zal niet zomaar lichtzinnig een maatregel nemen die haar duur bevochten geloofwaardigheid kan ondermijnen.

ZIMBABWE

Groei bbp: -4,4 %

Bbp: 1,5 miljard (ppp: 2,1 miljard)

Inflatie: nb

Bevolking: 13,3 miljoen

Bbp per hoofd: 110 (ppp: 160)

Het akkoord over de deling van de macht dat in het najaar van 2008 totstandkwam tussen president Robert Mugabe en de leider van de oppositie – en nu eerste minister – Morgan Tsvangirai houdt een wankele belofte in op een zekere verbetering van de politieke stabiliteit. Als de eenheidsregering standhoudt, kan de internationale hulpstroom opnieuw op gang komen en kan ze de kolossale problemen aanpakken waarmee de verwoeste economie te kampen heeft. Denk maar aan de hyperinflatie die in het midden van 2008 meer dan 11 miljoen procent bedroeg (voorspellingen zijn intussen onmogelijk geworden). Van een echte verbetering in het dagelijkse leven van de lankmoedige bevolking zal echter weinig te merken zijn.

Zuid-afrika

Groei bbp: 2,7 %

Bbp: 282 miljard (ppp: 529 miljard)

Inflatie: 7,3%

Bevolking: 48,0 miljoen

Bbp per hoofd: 5870 (ppp: 11.010)

Kgalema Motlanthe, de adjunct-leider van het African National Congress, verving Thabo Mbeki in september als president, maar meer dan een tussentijdse zet was dat niet. Jacob Zuma, die nu aan het hoofd staat van het ANC, zal bij de algemene verkiezingen in april de teugels in handen nemen. Economisch blijft de nadruk stevig liggen op het aanzwengelen van de groei en op investeringen om jobs te scheppen en de ongelijkheid te verminderen. Infrastructuurprojecten, vooral in de elektriciteitsvoorziening, zullen een belangrijk element vormen. De economische groei zal vertragen naar 2,7 procent als gevolg van de tekorten in de energiebevoorrading, de hoge intrestvoeten en de zwakke economie wereldwijd.