Karel Vinck, de Manager van het Jaar 1994, is dé man van de suksesvolle herstrukturering van de Vlaamse multinational Bekaert. Union Minière, waar hij sinds kort de leiding heeft, staat voor een gelijkaardige operatie. Ondernemer Karel Vinck tekent voor durf en visie. Even omvangrijk is zijn opdracht om de Generale Maatschappij een Vlaams imago te geven. Karel Vinck bepleit voorzichtige maatregelen om de Generale en België te “vervlaamsen”.
De Manager van het Jaar 1994 staat voor een nieuwe uitdaging. Nadat Karel Vinck (56 j.) de voorbije elf jaar de Westvlaamse staalreus Bekaert een nieuw uitzicht gaf, is het nu de beurt aan Union Minière (UM). Deze dochter van de Generale Maatschappij kent volgens de kersverse (sinds twee maanden) gedelegeerd bestuurder Karel Vinck “een gelijkaardig probleem als Bekaert anno 1987 : er is geen duidelijke keuze wat de kernaktiviteiten betreft”. Met andere woorden : “Er moet gesnoeid worden. “
Jarenlang was Karel Vinck hét gezicht van Bekaert. Tégen een deel van de eigenaars in en ondanks zware financiële moeilijkheden (Bekaert dook in 1990 in de rode cijfers) saneerde hij zwaar in het staalbedrijf (1300 afvloeiingen, zonder zware syndikale moeilijkheden) en pompte hij 40 miljard investeringen in de kernaktiviteiten. Met sukses. Inzake staalkoord (dat onder meer wordt gebruikt voor autobanden) en staaldraad is Bekaert vandaag een onderneming op wereldniveau. De Bekaert-groep haalde in 1993 een gekonsolideerde winst van 2,2 miljard frank op 54,3 miljard gekonsolideerde omzet.
EXECUTIVE OF ONDERNEMER ?
Is Karel Vinck als UM-patron in staat dezelfde drastische maatregelen te nemen ? Is de nieuwe UM-topman, met andere woorden een executive (die eerder de algemene strategie van de eigenaars uitvoert) of een ondernemer ?
“Als gedelegeerd bestuurder vanUnion Minière niet als Generale-bestuurder ben ik zonder twijfel een ondernemer. Ik moet UM niet louter beheren. Een ondernemer moet visie hebben. Ook durf. Als er een kontrast is met de aandeelhouders, zal ik hen net als dat bij Bekaert het geval was trachten te overtuigen. Lukt dat niet, is er een vertrouwenskrisis. Een ondernemer kan dan maar één besluit nemen : vertrekken. “
UM is al een stuk slanker geworden onder Karel Vincks voorganger Jean-Pierre Rodier. De gewezen UM-dochters Asturienne en Union Mines werden verkocht (opbrengst : 7,1 en 1,6 miljard frank). De verkoop van het Zweedse Ammeberg Mining (uitbater van de zinkmijn Zinkgruvan) werd aangekondigd (maar is opgeschort). Karel Vinck : “Rodier maakte werk van de aksentuering van de sterke punten, met andere woorden : de afstoting van aktiviteiten die niet tot de core business behoorden. Deze faze is niet helemaal afgerond. We hebben een duidelijke keuze gemaakt : koper en kobalt zijn topprioriteiten. “
Of UM de zinkaktiviteiten behoudt, is niet helemaal zeker. “Al onze konkurrenten hanteren ongeveer dezelfde technologie zoals die door Vieille Montagne ontwikkeld werd, ” stelt Karel Vinck. “Dus speelt de konkurrentie voor de loonkosten. Dat kunnen we niet aan. De eerste reaktie was dus de zinkaktiviteiten op termijn af te schrijven. Maar eerst wil ik bestuderen of Union Minière in staat is in deze sektor een nieuwe technologische doorbraak te forceren en zich, net als Bekaert, op te werpen als wereldleider binnen een bepaalde niche. Wat de mijnbouw betreft, zie ik dat gezien de hoge investeringskosten niet onmiddellijk gebeuren. Onze positie in de tweede faze van het produktieproces, het smelten van de ertsen, is onzeker. Als we in zink aktief blijven, is onze aanwezigheid er vereist om de aanvoer naar de raffinage waar we onze positie moeten versterken te verzekeren. Hoedanook zullen we, om konkurrentieel te zijn, de kosten met 15 % moeten drukken. Einde 1995 weten we meer. “
WIENS STRATEGIE ?
Karel Vinck wil onder meer de cycliciteit (de sterke afhankelijkheid van een bedrijf van één wisselende faktor, zoals de prijs van zink) van het UM-aandeel beperken. De strategie past in de verzuchtingen van Suez om de stabiliteit van de Generale, waar het 62 % aanhoudt, op te voeren.
Karel Vinck : “De Generale wil haar afhankelijkheid van cyclische aandelen ontegensprekelijk inperken. In haar portefeuille zitten twee spekulatieve aandelen, Recticel en UM, die een te grote weerslag hebben op het rendement. Waardoor het Generale-aandeel minder aantrekkelijk is voor beleggers. Vandaar dat de Generale in het verleden ook een aantal juwelen, zoals CBR, heeft verkocht. “
Dat bevreemdt. Is het niet net de bedoeling dat een holding in tijden van hoogkonjunktuur inkasseert en als het slecht gaat investeert ? Terwijl de Generale weliswaar inkasseert, maar desinvesteert als het bedrijf middelen nodig heeft ?
“De Generale had geen financiële onderbouw om haar strategie te kunnen uitbouwen, ” reageert Karel Vinck. “Ik ga dus niet akkoord met de stelling dat de holding geen nut meer heeft. Als referentie-aandeelhouder bepaalt (en financiert) de Generale mede de strategie van de dochters. “
Donald Fallon, gedelegeerd bestuurder van CBR, zou twee jaar geleden de Generale met dezelfde woorden hebben verdedigd. Terwijl het net de Generale was die hem níet steunde in zijn fusiegesprekken met Heidelberger Zement. De Generale, die zichzelf opwerpt als waarborg voor de Belgische verankering, verkocht CBR aan de Duitsers.
Karel Vinck : “Klopt. Het rendement moest omhoog. De Generale verkoos CBR te verkopen en behield UM. Ze had ook het omgekeerde kunnen doen. “
Generale-voorzitter Etienne Davignon kondigde aan de opbrengst van CBR (20 miljard) in België te investeren. Wat niet is gebeurd. “Dat is een uitspraak van mijnheer Davignon, ” reageert Karel Vinck, “die hijzelf maar moet verantwoorden. Hoedanook heeft de Generale middelen om één en ander te realizeren. De recente aankoop van Sagem-aandelen bewijst dit. “
Vinck doelt op de 20 %-participatie van de Generale in Coficem, dat de Franse elektronikaproducent Sagem kontroleert. Daarvoor telde de Belgische holding 4,5 miljard frank neer, 8 % meer dan de beurswaarde. De leiding van Sagem liet nochtans verstaan dat het geen bemoeizieke Generale naast zich duldt. “Het is normaal dat een direktie ontkent dat haar kontrole vermindert, ” antwoordt Karel Vinck. “Op termijn kan de Generale haar gewicht binnen Sagem versterken. “
De relatie tussen holding en dochters is een delikate zaak. Een patron zal erop wijzen dat hij, en minder de moedermaatschappij, de kontrole over de strategie voert. Maar de realiteit is dikwijls anders. Dat geldt ook voor Union Minière. Hoewel dit in tegenspraak was met de strategie beperking tot de kernaktiviteit kocht UM twee jaar geleden de onderneming Sibeka (diamant) van de Generale. UM legde 12.000 frank per aandeel neer. Vandaag is het de helft waard.
“Ik weet niet of de Generale Sibeka heeft opgedrongen, ” zegt Karel Vinck. “Ik was er niet bij. Overigens verschilt het toenmalige UM waarin de Generale 80 % van de aandelen aanhield met UM anno 1995. Vandaag heeft de Generale slechts 50,1 % van ons bedrijf in handen. De holding zal dus meer rekening moeten houden met de markt. Ook met de Bankkommissie. “
Karel Vinck wil Sibeka niet zonder meer kwijt. “Na de herstrukturering staat Sibeka-dochter Diamant Boart opnieuw sterk, ” meent hij. “We zullen bekijken of diamant al dan niet kan uitgroeien tot een kernaktiviteit. ” Via Sibeka bezit UM 20 % in de Zaïrese diamantmaatschappij Miba.
Met de Zaïrese koper- en kobaltproducent Gécamines (zie ook Trends van 12 december jl.) daarentegen lijken de historische banden wel helemaal doorgeknipt. Nochtans wil Union Minière zijn hoofdaktiviteit in zink afbouwen ten voordele van de aktiviteiten in koper en kobalt, waarvan het de bevoorrading van de MHO-fabrieken in Olen en Overpelt moet kunnen veiligstellen. Is er dan geen rol weggelegd bij een mogelijke privatizering van de voormalige UM-dochter Gécamines ? Australiërs en Zuidafrikanen tonen belangstelling.
“Eén en ander hangt af van de stabiliteit van Zaïre op de langere termijn, maar vast staat wel dat we niet meer dezelfde positie als vroeger kunnen opbouwen, ” stelt Karel Vinck. Eventuele samenwerking met Gécamines zal gebeuren met andere partners. “We houden de evoluties in het oog. “
OPERATIE CHARME.
Karel Vincks benoeming aan de top van Union Minière kadert in de operatie charme, die de Generale Maatschappij richting Vlaanderen opvoert. “De verhoogde aandacht voor de positie van de Vlamingen is een gevolg van de kritiek van Vlaamse opinieleiders, zoals Trends, op de Generale. Ik deel die kritiek, voor zover die niet te sterk geaksentueerd wordt op personen. De Generale-top beseft dat ze niet meer het beleid kan voeren van veertig jaar geleden, toen de frankofonen álles voor het zeggen hadden. Ik zal samen met Etienne Davignon, Paul De Keersmaeker (Tractebel) en Gérard Mestrallet een Vlaamse strategie uitwerken. “
Karel Vinck wijst erop dat de Vlamingen met Fred Chaffart (Generale Bank) en Luc Vansteenkiste (Recticel) al een stevige positie hebben binnen de holding. Van radikale hervormingen is alvast geen sprake. “Het wordt een kwestie van kleine dingen, ” aldus Karel Vinck. “Geen mammoetprogramma’s. Het aanschijn van de Generale zal veranderen. Ontvangen worden in behoorlijk Nederlands, de huiskultuur,… dergelijke dingen liggen gevoelig. “
Volgens Karel Vinck ligt de aanpassing van de Generale in de lijn van de federalizering. “Ons beleid mag niet haaks staan op de industriële politiek van Vlaanderen, Wallonië en Brussel, ” meent hij. “Zeker een bedrijf als Electrabel, dat aktief is in de nutssektoren, moet zich aanpassen aan de nieuwe realiteit. Wat het trouwens al gedaan heeft. “
Karel Vinck erkent de problematische verhouding Generale/Vlaanderen, maar “de Vlamingen mogen geen complexen hebben”. Want : “Vlaanderen heeft dynamische ondernemers die prachtige bedrijven leiden. Het enige probleem is het gebrek aan kapitaal om die ondernemingen door een groeifaze te loodsen. Moesten de Vlamingen, met de hoogste spaarquote ter wereld, minder beleggen in staatsobligaties en meer in riskante aandelen, was er geen probleem van verankering. “
Eén van de oplossingen is dus een snelle sanering van de schuld, zodat het geld niet naar de schatkist, maar naar de bedrijven vloeit. Als dit wordt gekoppeld aan fiskale autonomie, kunnen beide gemeenschappen de verankering fiskaal stimuleren.
“Een afzonderlijke Vlaamse fiskaliteit leidt volgens mij tot de splitsing van België, ” vreest Karel Vinck. Het land zou in dat geval ekonomisch twee verschillende richtingen uitgaan. Dat zou de Belgische eenheidsmunt in gevaar brengen.
Een splitsing van de sociale zekerheid (een middel om beleidsmatig en financieel te verankeren) is volgens Karel Vinck evenmin aangewezen : “Dit lijkt voordelig voor Vlaanderen. Maar wie is bereid de logische tweede stap te zetten ? België houdt in dat geval op te bestaan. Dat is een proces van jaren. Wat doe je met de schuld ? Pas als het begrotingsbeleid van Jean-Luc Dehaene wordt verdergezet en de schuld tot een aanvaardbaar niveau daalt, kunnen we deze diskussie ernstig voeren. “
Ondanks zijn vrees voor een verregaande regionalizering, stelt Karel Vinck duidelijke verschillen vast tussen noord en zuid. “Ooit stelde een Japanse prof dat West-Vlaanderen ekonomisch sterk staat omdat het socio-kultureel homogeen is. Je kan dat extrapoleren naar België dat géén homogene kultuur heeft en Vlaanderen. Tussen beide landsdelen is er een verschil van sociaal-ekonomische visie en kultuur. “
Echter : “Zolang de fiskaliteit en de munt een federale materie blijven, is er nood aan een koherent industrieel-ekonomisch beleid. “
Slotvraag : Maakt Karel Vinck, gezien de operatie charme van de Generale, meer kans dan Philippe Bodson om Etienne Davignon als Generale-voorzitter op te volgen ? “Dat heb ik niet gezegd, ” reageert Karel Vinck met een uitbundige lach. “Ik heb geen carrièreplanning gemaakt. Ik wil werken aan de uitbouw van UM tot een Vlaamse 90 % van onze aktiviteiten hebben hun basis in Antwerpen en Limburg onderneming op wereldniveau. That’s it. “
HANS BROCKMANS
KAREL VINCK (MANAGER VAN HET JAAR 1994, VROEGER BIJ BEKAERT, NU BIJ UNION MINIERE)”Als er een kontrast is met de aandeelhouders van Union Minière, zal ik hen net als dat bij Bekaert ooit het geval was trachten te overtuigen. Lukt dat niet, dan kan een ondernemer maar één besluit nemen : vertrekken. “
FRED CHAFFART (GENERALE BANK), LUC VANSTEENKISTE (RECTICEL), KAREL VINCK (UNION MINIERE)”De Vlamingen hebben al een stevige positie binnen de Generale Maatschappij. De Vlaamse strategie van de holding moet verder worden uitgewerkt, maar zonder mammoetprogramma’s, ” zegt Karel Vinck.
KAREL VINCK REALIZEERDE BIJ BEKAERT DE TURN-AROUND De herstrukturering werd ingezet in 1987. 1989 dook in de rode cijfers door Noordamerikaanse recessie, malaise in staalkoordbranche en grote afschrijvingen na zware investeringen. 1992 bracht opnieuw winst, ’93 bevestigde de herwonnen sterkte.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier