Zwakke Belgische groei: ‘Structurele maatregelen zijn het belangrijkst’

De Belgische economie is in het derde kwartaal met 0,2 procent gegroeid, zeggen schattingen van Eurostat. Dat is minder dan het gemiddelde van de eurozone en van de EU. Maar Geert Gielens, hoofdeconoom van Belfius, is niet ongerust. Nog niet.

Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en zelfs Frankrijk deden beter dan België in het derde kwartaal. Moeten we ons zorgen maken?

Gielens: “De Belgische economen hadden een kwartaalgroei van 0,3 procent verwacht voor ons land. Dan is de gerealiseerde 0,2 procent behoorlijk weinig. Zorgwekkend hoeft dat niet te zijn. Het gaat over een eerste schatting door de Nationale Bank van België, overgenomen door Eurostat. Overigens groeide de Belgische economie een kwartaal eerder met 0,5 procent, en deed daarmee beter dan Duitsland en Frankrijk. De 0,2 procent van België in het derde kwartaal zal voor een deel te wijten zijn aan de Chinese afkoeling. Dat deed de beurzen onderuitgaan in augustus, wat zal gewogen hebben op het vertrouwen en de uitgaven van de Belgische consument. En onze export zal wat geleden hebben onder de verzwakking van de Duitse industriële productie in het derde kwartaal.”

Niks ergs dus.

Gielens: “Als je de Belgische kwartaalcijfers extrapoleert, dan kom je uit op een jaargroei van 1,3 procent, zoals voorspeld. We zitten nog steeds op de verwachte koers.”

Hoeveel belang moeten we eigenlijk hechten aan zoiets als kwartaalcijfers?

Gielens: “Niet noodzakelijk veel. Eurostat en de Nationale Bank kunnen het cijfer later nog corrigeren, in de twee richtingen weliswaar. Valt de groei ook in het vierde kwartaal tegen, dan is er iets aan de hand. We moeten de afkoeling van de wereldeconomie in het oog houden. Dat kan de consument wantrouwig maken. Maar in oktober is het Belgische consumentenvertrouwen deels hersteld.”

Hebben we een idee van de Belgische groei in de volgende jaren?

Gielens: “Het Planbureau stelt een jaarlijks gemiddelde van 1,5 procent voorop voor de eerstkomende vijf jaar. Dat zit onder het gemiddelde van de eurozone. Wat niet echt verrast. Landen als Spanje en Portugal komen uit een diepe crisis, en zullen via een inhaalbeweging een grotere groei neerzetten. Door de flexibilisering van hun arbeidsmarkt en andere structurele maatregelen zullen ze die groei gemakkelijker kunnen realiseren dan wij.”

En dat moet ons wel ongerust maken?

Gielens: “Ja, maar anderzijds kampen de Zuid-Europese landen met een veel grotere werkloosheid, in Spanje meer dan 20 procent. De zuiderse landen hebben die grotere groei echt wel nodig. In België zit de werkloosheid op 8,5 procent. Meer groei hebben wij minder nodig. Al mogen we niet overdrijven. Met onze zware pensioenfactuur kunnen we best wel extra groei gebruiken. Op korte termijn zal onze groei wat tegenwind krijgen door de maatregelen ter versterking van onze concurrentiekracht, zoals de beperking van de loongroei. Het belangrijkste is dat België structurele maatregelen neemt, al zijn we er later aan begonnen dan Zuid-Europa.”

Wanneer zal de groei in de eurozone echt hernemen?

Gielens: “Dat is een heel moeilijke vraag, voor alle westerse economieën. Voor de eeuwwisseling boekten de Verenigde Staten jaarlijkse groeivoeten van 5 procent, nu is dat nog half zoveel. Economen spreken over de zogenoemde secular stagnation, de langdurige stagnatie van de groei. Dat heeft onder meer te maken met de vergrijzing. Die zorgt ervoor dat we minder consumeren en meer sparen, zodat er te weinig investeringen zijn. Dat drukt de rente, maar ook het groeipotentieel en de groei zelf. Een andere mogelijke verklaring voor de stagnatie is de liberalisering van de internationale handel. Het weghalen van tariefmuren stelt de westerse werknemers bloot aan concurrentie van de lagelonenlanden. Onze werknemers zien hun lonen minder snel stijgen, zodat ze hun consumptie beperken. Zo komt er minder schot in de groei.”

Zo kan ECB-voorzitter Mario Draghi nog lang bezig zijn met geld pompen in de economie.

Gielens: “Inderdaad. De stagnatie ligt aan structurele problemen, en die los je niet op met monetaire stimuli alleen. Ik denk ook aan de digitalisering. Dat is andere rem op de groei, momenteel toch. Want ontzettend veel werkgelegenheid levert de digitale economie nog niet op, behalve misschien bij de app-bedrijfjes. Maar de giganten van nu zijn Facebook, Apple en Google. Ze zitten op een berg cash, maar hoeveel mensen werken er? Bij een vroegere gigant als de autobouwer Ford werkten wereldwijd honderdduizenden mensen.”