‘Waarom Trump ten oorlog trekt tegen de mensen in de telbureaus’

Hij doet het. President Donald Trump trekt de binnenlopende verkiezingsresultaten in twijfel. Dat werd gevreesd en verwacht, maar het blijft ongezien. Is dit puur machtsbehoud of zit er nog meer achter?

In zijn eerste speech na de stembusslag zegde Trump zijn vertrouwen op in de duizenden Amerikanen die op dit eigenste moment nog aan het tellen zijn. Hij wil naar het hooggerechtshof om het tellen te stoppen. Deze zet is zorgvuldig voorbereid tijdens de campagne. Maar er moet een reden zijn waarom Trump zijn plan ook uitvoert. Misschien voelt hij nattigheid en kan hij inderdaad nog verliezen als alle stemmen – bijvoorbeeld in strijdstaat Pennsylvania – geteld raken. Maar er is nog een verklaring. Mogelijk is Trump er alleen op uit om de tweespalt in de Amerikaanse samenleving nog dieper te maken. Het is de totale confrontatie. Noch Biden, noch Trump kan na vanochtend een ongecontesteerde president zijn. Trump hypothekeert meteen ook de volgende verkiezingen. Over vier jaar is het opnieuw oorlog om het Witte Huis. Als het al zo lang duurt.

Ondertussen loont het de moeite stil te staan bij wat we nu zeker weten. De race is sowieso heel erg spannend. Net zoals in 2016 zitten de opiniepeilers dus met serieuze foutenmarges. Het betekent ook dat de zittende president niet is afgestraft. Trump kan nog altijd verliezen, maar hij is zeker niet weggehoond door de Amerikaanse kiezer. Hij wordt niet massaal de rug toegekeerd om zijn ruwe, confronterende stijl. Hij wordt niet afgemaakt voor de manier waarop hij het coronavirus heeft aangepakt. Honderdduizenden doden of niet. Ontkenningsgedrag of niet. Veel Europeanen begrijpen dat niet. Maar zijn beleid en zijn stijl hebben dus wel degelijk grond geraakt en heel veel mensen opnieuw overtuigd. Wat het resultaat straks ook is, wat ieder van ons ook vindt van deze man, het is een nieuwe les in nederigheid voor al wie verslag uitbrengt over de Verenigde Staten, de Amerikaanse media in de eerste plaats.

Verder lijkt het alsof de ‘hakken-in-het-zand’-mentaliteit van veel Amerikanen bevestigd wordt. Er zijn natuurlijk lokale verschuivingen van stemmen, maar veel mensen zitten toch vast in hun eigen gelijk. Je zit in een kamp en je blijft er zitten. Die diepe verdeeldheid, tot bij de nieuwszenders toe, is een groot probleem. Er is een politiek wonderkind nodig om dat land ooit weer te verenigen. Zeker na de zet van vanochtend.

Wat op dag 1 altijd ondersneeuwt, zijn de resultaten voor het Congres. Ook daar lijkt onbestuurbaarheid in de maak. De Democraten lijken het Huis van Afgevaardigden te behouden, maar de Senaat veroveren ze niet. Wie ook president wordt, moet regeren met verdeelde kamers. Dat is minstens voor twee jaar een blok aan het been. Of een corrigerende factor voor al te merkwaardig beleid, zo u wil. Maar voor de economie is dat geen goed nieuws. Het zal een belangrijke factor zijn in de discussie over nieuwe stimuli voor de Amerikaanse economie. De nipte strijd voor het Witte Huis zal de verliezers allicht nog fanatieker maken en de gesprekken nog moeilijker. Onzekerheid over nieuwe stimuli zal wegen op de beurs, op de heropleving van de Amerikaanse economie en uiteraard ook op de wereldeconomie.

Maar voor er over stimuli gebikkeld wordt, moet dus eerst de strijd om het Witte Huis beslecht worden. Het wordt een serieuze test voor de democratie. Het wordt een even serieuze test voor de koelbloedigheid van de Amerikanen.