Als de markten panikeren en de dagen van de euro geteld lijken, dan moeten Jan Smets van de Nationale Bank en Frank Smets van de Europese Centrale Bank het hoofd koel houden.
Deze twee Gentenaars, oom en neef, zijn voor de Belgische en Europese beleidsmakers twee belangrijke wegwijzers in het economisch labyrint. Jan als directeur en hoofd onderzoek van de Nationale Bank en Frank als directeur-generaal onderzoek van de Europese Centrale Bank.
Centrale bankiers zijn watjes, zo wordt wel eens gezegd, omdat ze te snel en te veel de boel opruimen in plaats van investeerders eens flink op de blaren te laten zitten.
Jan Smets: “Centrale bankiers kunnen niet alles. Wij zorgen in de eerste plaats voor prijsstabiliteit. Om de financiële markten goed te laten functioneren, is er een goed regulerend kader nodig. Achteraf moeten we zeggen dat de regulering tekort is geschoten. Het is absoluut noodzakelijk dat daar vooruitgang wordt geboekt. Anders komt de legitimiteit van de enorme budgettaire consolidatie die ons te wachten staat in het gedrang. De mensen verwachten terecht dat er orde op zaken wordt gezet, ook op de financiële markten.”
Een andere kritiek is dat centrale bankiers te veel aandacht hadden voor prijsstabiliteit en te weinig rekening hielden met de omvang van de kredietverlening en overdreven activaprijzen. “Liever achteraf opruimen dan preventief zeepbellen te voorkomen”, was het adagium van Alan Greenspan. Frank Smets: “Er is een verschuiving van de Greenspan-doctrine naar een beleid dat snel stijgende activaprijzen beter in de gaten wil houden en dat sneller dergelijke hausses wil afremmen. Better to lean than to clean, is het nieuwe motto. Maar we mogen niet alles verwachten van het geldbeleid. Het rente-instrument is ruw en bot. Een sterk macroprudentieel toezicht is veel effectiever om zeepbellen te voorkomen. Maar tegelijk zijn we er ons van bewust dat een langdurig beleid van lage rente, zelfs al is dat om deflatie te voorkomen, risicogedrag aanmoedigt op de financiële markten. Trouwens, zeepbellen gedijen altijd op goede fundamenten. En dan worden investeerders al eens te optimistisch. Maar het moment bepalen dat het optimisme overdreven wordt en dat het tijd wordt om het feestje te beëindigen, wordt een van de taken van die nieuwe toezichthouder.”
Wordt de macht van de centrale bankiers overschat?
Frank Smets: “Zeker in Europa liggen de verwachtingen voor de ECB te hoog. Die verwachtingen zijn hoog omdat de ECB in Europa op dit moment de enige federale instelling is die krachtdadige acties kan ondernemen op dit moment. De groep rond Herman Van Rompuy moet nu ook die economische unie uitbouwen.”
Jan Smets: “Dat is zeer belangrijk. De ECB heeft als jonge instelling uitstekend werk geleverd, maar ze kan niet alles oplossen. Er zijn andere actoren die hun job moeten doen. Alle eurolanden zijn ervan overtuigd dat er een beter economisch bestuur van de euroregio moet komen. Dat is een gemeenschappelijke diagnose. Il faut ce qu’il faut. De Europese integratie is altijd een schoksgewijs proces geweest. Als deze crisis meer economische unie baart, en als daardoor de begrotingen en de concurrentiekracht beter in de gaten worden gehouden, dan slaan we verscheidene vliegen in één klap. De storende divergentie binnen het eurogebied vermindert en het groeipotentieel kan dan omhoog. Dat is een absolute must als we de volgende decennia niet willen afglijden naar een regio met een zeer geringe welvaartsgroei.”
Is er de voorbije weken paniek geweest dat de euro op springen stond?
Frank Smets: “Neen. Ik ben daar zeer optimistisch over. Als het echt warm wordt, doet men wat men moet doen… Er is geen alternatief. Kalm blijven en voortdoen, dat is onze taak als centrale bankiers.”
Een uitgebreid interview leest u deze week in Trends.
