‘Sinds corona is Trump een vis op het droge’

De kiezers van Trump snakten naar een baan en economische zekerheid. In plaats daarvan is er nu massale werkloosheid en een wereldwijde crisis. Dat zegt Marc De Vos, decaan aan de Macquarie University in Sydney.

Wie wordt de volgende president van de Verenigde Staten: Donald Trump of Joe Biden? De complexiteit van de Amerikaanse democratie en de volatiliteit van het verkiezingsjaar 2020 maken van voorspellingen een oefening in hogere kansberekening. Ik ben niet helderziend over kantelstaten als Florida en Michigan, leeftijdsgroepen, etnische minderheden, opkomstpercentages, sociale media, Russische invloeden of andere variabelen.

Ik heb wel een buikgevoel. Het zegt dat Donald Trump de verkiezing aan het verliezen is. Nee, Joe Biden is de verkiezingen niet aan het winnen, nog niet. Hij blijft een hoogbejaarde compromiskandidaat die zijn positie dankt aan de implosie van alle andere Democratische kandidaten. Zijn belangrijkste verdienste is dat van alle aspirant-presidenten alleen hij een kans maakt om Trump te verslaan. Zijn lange politieke verleden is een grabbelton van hele en halve ongelukken, misstappen en versprekingen. Vanwege zijn leeftijd is zijn running mate zo mogelijk nog belangrijker dan hijzelf.

Maar Donald Trump staat er nog slechter voor. De realiteit is dat de coronacrisis de presidentsverkiezingen zal beslechten. Trump is gemaakt voor de wereld die bestond vóór corona. Dat was een Amerika van sterke economische groei, beurzen op recordhoogte en een werkloosheid die op een historisch dieptepunt stond. In die wereld leek Trump op cruisecontrol op een tweede ambtstermijn af te stevenen. Geen afzettingsprocedure kon dat tegenhouden. Geen Democratische partij, die hij bij het anti-Amerikaanse socialisme kon wegzetten, kon hem de baas.

Sinds corona is Trump een vis op het droge. Een nationale volksgezondheidscrisis vergt een president die de wetenschappers, de bureaucraten, de bestuurslagen en alle politieke medestanders en tegenstanders kan verenigen en mobiliseren. Trump is daar de antipode van. Hij heeft een aversie tegen wetenschap. Hij misprijst bureaucratie. Hij wil alles en iedereen domineren. Zijn presidentiële briefings zijn een gevaar voor de volksgezondheid. Eerst was er de totale ontkenning, daarna het fake news over een imminente heropstart, en uitspraken over mirakelmedicijnen.

De man die zweert bij opiniepeilingen, moet leven met zwakke polls voor een president in een nationale crisis. Als Amerika wordt getroffen, wordt de Amerikaanse president gewoonlijk razend populair. Barack Obama in het heetst van de financiële crisis, George W. Bush na de aanslagen van 11 september 2001, zijn vader Bush tijdens de oorlog in Irak, Ronald Reagan tijdens de inval in Granada: allemaal genoten ze een ‘verenig u rond de vlag’-populariteit. Vandaag keurt minder dan 50 procent Trumps beleid goed.

Peilingen zijn momentopnames. De weg naar de verkiezingen van 3 november is nog lang en bochtig. Maar de economie zal niet miraculeus heropleven tegen die datum. Zowat 30 miljoen Amerikanen hebben voor het eerst een werkloosheidsuitkering aangevraagd. Donald Trump is in het Witte Huis geraakt dankzij kiezers die snakten naar een baan en economische zekerheid. In plaats daarvan is er nu massale werkloosheid en een wereldwijde crisis. Trump kan de bange blanke kiezer niet meer verleiden met slogans tegen China. Wat nu telt, zijn betere uitkeringen, hogere lonen, een toegankelijke gezondheidszorg en betaalbaar onderwijs voor de kinderen.

Daarin ligt de buitenkans van Joe Biden. Hij speelt volop leentjebuur bij Bernie Sanders. Hij belooft op alle linkse fronten en zwijgt zedig over de kostprijs en de lasten. Nog voor corona was de basis van de Democratische partij al fel naar links opgeschoven. Biden kan die trend recupereren en dat verkopen als centrumbeleid. Het etiket ‘socialisme’ kleeft niet op ‘oom Joe’, zeker niet als de overheid de laatste toeverlaat is in een depressie en een pandemie.

Misschien komt er nog wel een complete ommekeer. Misschien implodeert Biden tijdens de campagne. En tel Donald Trump nog niet uit. Hij is een kat met negen politieke levens. Maar hij moet wel dringend op zoek naar een nieuw verhaal als hij zijn verblijf in Washington wil verlengen.