Overheidsbedrijven beter beschermd tegen bemoeizieke ministers

De nieuwe regering wil alle overheidsparticipaties in bedrijven onderbrengen bij de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM). De staatsholding moet ‘een efficiënter en transparanter model invoeren’, zo staat in het regeerakkoord. Het lijkt erop dat de nieuwe regering overdreven bemoeienissen van ministers met overheidsbedrijven wil voorkomen. Het voorbeeld van Jean-Pascal Labille, minister van overheidsbedrijven in de vorige regering, zit nog vers in het geheugen.

Er was al een tijd sprake van, en het is nu officieel: alle overheidsbedrijven komen onder de koepel van de Federale Participatie en Investeringsmaatschappij (FPIM), de Belgische staatsholding. Het gaat ook over beursgenoteerde overheidsbedrijven, zo meldt het regeerakkoord expliciet. Dat betekent dat het staatsbelang van 53,51 procent in Belgacom onder FPIM komt. De staatsholding krijgt ook het volledige staatsbelang van 51,04 procent in Bpost onder zijn hoede. Voordien bezat FPIM 26,91 procent in Bpost, de rest van het overheidsbelang was rechtstreeks in handen van de Belgische staat.

De nieuwe regering wil ‘een grotere professionaliteit’ voor de participaties van de Belgische staat. FPIM wordt het ‘beslissings- en expertisecentrum’, en moet ‘een efficiënter en transparanter model invoeren dat het stelsel van dochterbedrijven en kleindochterbedrijven rationaliseert.’ Bestuurders van overheidsbedrijven zullen bij FPIM terecht kunnen voor ondersteuning en vorming.

De nieuwe regering lijkt te mikken op een sterker beschot tussen de politiek en de overheidsbedrijven. Allicht heeft ze daarbij Jean-Pascal Labille voor ogen, minister van overheidsbedrijven in de vorige regering. Labille bemoeide zich onder andere met het loon van Bpost-topman Johnny Thijs, die uiteindelijk opstapte. Labille kreeg het ook aan de stok met Belgacom. Zo vond hij dat de bestuursleden van de telecomoperator te veel verdienen.

Expertise

“De regering en het overheidsbedrijf leven elk in hun wereld,” zegt Koen Van Loo, CEO van FPIM. “Tussen die twee werelden heb je een professionele organisatie nodig, die de wensen van de ene partij vertaald voor de andere. Wij kunnen helpen met de voorbereiding van politieke beslissingen over bijvoorbeeld Belgacom. Omgekeerd kunnen wij beslissingen van Belgacom verduidelijken voor de regering. Dat zal de politieke risico’s verkleinen.”

Een aantal overheidsbedrijven zitten onder FPIM, andere weer niet, en nog andere gedeeltelijk. “Dat belemmert efficiënt beheer, en spreidt de expertise,” zegt Van Loo. “FPIM zit onder de bevoegdheid van de minister van Financiën, maar er zitten ook experten in het kabinet van de minister van Overheidsbedrijven. Vandaag werkt elk in zijn hoekje.”

Om zijn nieuwe taak te vervullen, zal FPIM nieuwe medewerkers moeten rekruteren. “We zullen het management van de overheidsbedrijven niet overnemen,” zegt Van Loo. “Wel zoeken we mensen die de markten kennen waarin de overheidsbedrijven opereren. Hoe meer een aandeelhouder weet van de activiteiten van zijn bedrijf, hoe beter.”