‘Ik ben Donald Trump gewoon aan het worden. Dat verontrust mij.’

Ondanks zijn instincten gedreven door nationalisme, improvisatie gedreven door pragmatisme en grilligheid gedreven door ego, is Marc De Vos, directeur van denktank Itinera, gewoon geraakt aan Donald Trump.

Is het sleet, is het overkill, is het onverschilligheid? Ik weet het niet, maar ik ben Donald Trump gewoon aan het worden. Dat verontrust mij.

De man blijft een wandelend geopolitiek risico, een onbehouwen macho die gemiddeld meer dan vijf leugens of halve waarheden per dag verkondigt. Misschien heb ik geleerd blaffen van bijten te onderscheiden, zijn woorden als twitteraar-in-chief te negeren en zijn daden als chief executive te volgen.

Wie naar zijn daden kijkt, ziet een president die stilaan doet wat hij beloofd heeft, die vooralsnog weinig schade berokkent en soms ook het gelijk aan zijn kant krijgt. Zijn klimaatrelativisme is onversneden atavisme, maar de Amerikaanse staten en grootsteden en het bedrijfsleven gaan door met de vergroening.

Op zijn manier toont Trump dat we een duurzamere economie niet per decreet kunnen invoeren. Daar kunnen China en Europa wat van leren.

Belastingbeleid

Zijn belastingplan werd bij ons overladen met vitriool als een plutocratische staatsgreep op de kap van zijn kiezers. Maar de essentie is wel dat de Amerikaanse vennootschapsbelasting niet langer de paria van de ontwikkelde wereld is. De combinatie van lagere tarieven, meer eenvoud en minder achterpoortjes was hoognodig.

Trump gaat voor een belastingbeleid dat niet herverdeling, maar groei als prioriteit heeft. Zijn hervorming moet een domino-effect hebben: in het buitenland geparkeerde megawinsten repatriëren als investeringskapitaal, een groot infrastructuurplan financieren en het monetaire beleid, dat al jaren de beurzen en het vastgoed dient, afbouwen voor stimuleringsmaatregelen die de reële economie ten goede moeten komen. Als dat lukt, kunnen de effecten veel beter zijn dan voorspeld. In elk geval is er methode in de chaos.

Die methode is er niet in een domein waarin de Verenigde Staten van wereldbelang zijn en waarin de president de grootste macht heeft: het buitenlandse beleid. De mantra is dat iedere Amerikaanse president eerst een doctrine nodig heeft, dan een strategie, dan een plan, dan diplomatie, militaire macht en geallieerden.

Trump heeft alleen Trump: instincten gedreven door nationalisme, improvisatie gedreven door pragmatisme en grilligheid gedreven door ego.

Tegelijk kan de egotripper met de grootste kernknop ook daar resultaten voorleggen. Hij heeft een dikke vinger op de schaal in het Midden-Oosten geduwd. Hij biedt weerwerk aan Iran en stimuleert een renaissance in Saudi-Arabië die ook het moslimextremisme wereldwijd kan verminderen.

Hij doet aan realpolitik: hij gedraagt zich ten aanzien van Jeruzalem en Israël zoals Poetin ten aanzien van de Krim en Rusland, alleen zonder invasie. Een verschil van dag en nacht met Barack Obama, die vooral praatte en weinig deed.

China

Maar waar is zijn daadkracht in de handelsrelaties met China? Trump begon zijn presidentschap met een provocatie over Taiwan en met straffe taal over muntmanipulatie. Sinds zijn staatsbezoek aan China speelt hij echter goede vriendjes met de Chinese president Xi – sterke mannen onder elkaar. Ego en macho verdringen staatsbelang. Zal het bij blaffen blijven, nu hij China nodig heeft om Noord-Korea aan te pakken? Dat is de belangrijkste economische vraag van 2018.

In het binnenland zullen de tussentijdse verkiezingen voor het federale parlement veel bepalen. Vooral in de Senaat hangt de Republikeinse meerderheid aan een zijden draadje. Zoals de Democraten met Obamacare, de hervorming van de gezondheidszorg, hebben de Republikeinen met de belastinghervorming een ingrijpende maatschappijkeuze gemaakt, zonder één enkele stem van de andere partij.

Als de Democraten winnen in 2018, gaat Trump aan de leiband, terwijl het gerechtelijke onderzoek naar de collusie met Rusland tijdens de campagne dreigender wordt.

Of een zegevierend ‘America First’ bis, of een Nixon-scenario met een verzwakte en verzuurde Donald Trump: 2018 wordt het jaar van de waarheid voor zijn presidentschap. Of moeten we zeggen zijn eerste presidentschap?