Federaal onderhandelaar Jean-Claude Marcourt (PS): Waals regionalist met Vlaamse centen

Waals Parlementsvoorzitter Jean-Claude Marcourt wordt een van de onderhandelaars van de PS voor de vorming van een federale regering. Hij is een regionalist. Voor de Luikenaar wil dat vooral zeggen: de financiële banden met Franstalig Brussel doorknippen.

“De regionalisten? Dat zijn enkel nog wat oude heren”, zei PS-voorzitter Elio Di Rupo tegen Bart De Wever tijdens de ellenlange regeringsvorming van 2010-2011. De N-VA-voorzitter had zich afgevraagd waar de PS’ers waren die voor meer Waalse autonomie pleiten. Di Rupo overdreef. Er zijn nog altijd genoeg Waalse regionalisten. Ook Waals Parlementsvoorzitter Jean-Claude Marcourt (PS) behoort daartoe. Hij wordt straks naast Paul Magnette de onderhandelaar van de PS voor de vorming van de volgende federale regering. In Waalse rode kringen is nu al te horen dat Marcourt federaal minister, ja zelfs vicepremier zou worden.

Op de aanstelling van Marcourt werd vanuit N-VA-hoek gematigd positief gereageerd. Zeker omdat hij op de Waalse Feesten had verklaard dat “de twee delen van het land uit elkaar groeien en Wallonië zijn lot in eigen handen moet nemen”. Opende hij zo de deur naar confederalisme of een nieuwe staatshervorming? Hendrik Vuye, die als hoogleraar grondwettelijk recht aan de Universiteit van Namen Wallonië goed kent, boorde op Twitter al snel alle hoop de grond in: “Wat een foute analyses van toespraak Marcourt? Hij wil: 1) sterk Waals Gewest, 2) geen staatshervorming. Dit is de ‘interne staatshervorming’ waarbij bevoegdheden Franse Gemeenschap worden overgedragen aan Waals Gewest.”

No pasarán

Marcourt is een koele minnaar van de Franse Gemeenschap, die bevoegd is voor gezondheidszorg, cultuur en het Franstalig onderwijs. Regionalisme betekent voor hem dat Wallonië niet meer hoeft te betalen voor het Brusselse onderwijs, dat door de demografische evolutie in de hoofdstad voor grote uitdagingen staat. En ook voor een regionalist als Marcourt is een staatshervorming met de splitsing van de sociale zekerheid no pasarán. De Vlaamse transfers blijven welkom.

Dat is ook te horen in PS-kringen: “De aanstelling van Marcourt is geen signaal richting Vlaanderen. Hij vervangt gewoon Laurette Onkelinx die vroeger altijd aanwezig was bij de federale onderhandelingen”, zegt een PS-kenner. “Nu zal het duo Magnette-Marcourt de gesprekken leiden.”

Vlaams bedrijfsleven

Marcourt behoort tot de pragmatische vleugel van de PS. Zijn visie op een Wallonië dat op eigen benen staat, wil hij realiseren door samen te werken met de vakbonden en de bedrijven. Als Waals minister van Economie onderhield hij van 2004 tot 2017 goede contacten met het Vlaamse bedrijfsleven. Luc Vansteenkiste, de voormalige topman van Recticel, werd vijftien jaar geleden op verzoek van Marcourt voorzitter van de jury van de competitiviteitspolen van het Waalse Marshallplan. Luc De Bruyckere (ex-Ter Beke) en Guido Vanherpe (La Lorraine) behoren tot zijn kenniskring.

Marcourt lokte grote bedrijven zoals Baxter, Caterpillar en Google naar Wallonië, of hij deed inspanningen om die daar te houden. Ze kregen 2 à 10 procent van hun investering via subsidies terug. Daar verbond hij wel voorwaarden voor de werkgelegenheid aan. Bij een herstructurering of een sluiting kwam de oude socialist in Marcourt naar boven. Hij dreigde dan met boetes of zelfs een nationalisering.

Geen schandalen

De jurist Jean-Claude Marcourt was niet voorbestemd voor een politieke carrière. Hij had eind jaren tachtig net een advocatenbureau opgericht, toen federaal minister van Economische Zaken Willy Claes hem als adviseur in de arm nam. De deur naar de Waalse ministerkabinetten was geopend. Daarna werkte hij voor Waals minister-president Bernard Anselme, voor de PS- ministers Guy Mathot in de Waalse regering, en voor Elio Di Rupo en Laurette Onkelinx in de federale regering. Daar bouwde hij een netwerk op bij Vlaamse sherpa’s zoals Luc Coene (Open Vld), Hans D’Hondt (CD&V) en Jannie Haek (sp.a).

In 2003 kreeg Marcourt de kans federaal minister te worden, maar hij weigerde. Hij werd Waals minister van Economie en groeide uit tot de absolute nummer één van de PS in Luik. Anders dan Luikse PS-toppers als Guy en Alain Mathot en Michel Daerden werd hij niet achtervolgd door schandalen. Geen alcoholmisbruik. Geen vrouwenhistories.

Marcourt staat bekend als een harde werker en een dossiervreter. “Hij is niet voorbestemd voor de pensenkermissen”, zegt Marie-Claire Lambert, die jarenlang met Marcourt op kabinetten samenwerkte. Hij staat bekend als een minzaam man, maar kan koleriek uit de hoek komen als er iets fout loopt. Voormalige medewerkers zeggen dat Marcourt zich dan terugtrekt in zijn bureau en muziek van The Clash en The Rolling Stones zo hard zet dat de muren ervan daveren.