Er komt geen energiepact in 2018

The proof of the pudding is in the eating, maar de keukenexploten rond het Energiepact, doen niet dadelijk verwachten dat in 2018 haute cuisine op het menu staat.

Neen, ook in 2018 komt er geen Energiepact. Of om precies te zijn: er komt waarschijnlijk wel een document met die titel, maar zonder de inhoud die we daarvan zouden mogen verwacht. Het feit dat de bevoegde ministers het zelf degradeerden van ‘pact’ naar ‘visietekst’, maakt vooral duidelijk dat de regeringen bij voorkeur langs de hete brij – maatregelen die pijn gaan doen – heen wandelen.

Dat heeft veel te maken met de premisses. CD&V en Open Vld houden vast aan de afgesproken kernuitstap, voor Open Vld is een belastingverhoging taboe en voor de grootindustrie en de N-VA zijn betaalbaarheid en bevoorradingszekerheid de dada’s.

Woorden en daden

Met de standpunten van de oppositie, nochtans nodig om een langetermijnbeleid de komende jaren vol te houden, wordt amper rekening gehouden. Iedereen weet vooral wat hij niet wil. Dus wordt gekozen voor woorden, de daden worden bij voorkeur doorgeschoven naar de volgende legislatuur.

De transitie naar meer hernieuwbare energie is onvermijdelijk. De grootste vraagtekens zijn hoe snel die moet gebeuren en tegen welke kostprijs. De kerncentrales langer openhouden kan de factuur beperken, tenzij vooral de producent met de baten gaat lopen. Een verlenging laat echter ook toe meer zich te krijgen op de kosten voor de afbraak van de reactoren.

Elke optie zal investeringen vergen. Als de keuze valt op extra gascentrales, moet de overheid overwegen desnoods zelf het vergunningstraject al op te starten, en bouwklare terreinen te veilen via een openbare aanbesteding. Want tegen de tijd dat Europa zijn goedkeuring kan geven aan een subsidiemechanisme voor de onrendabele gascentrales, zijn we een regering verder.

Halve oplossingen

Het positieve van het huidige debat is dat het wordt gevoerd, en dat de vraag naar de cijfermatige onderbouw op tafel komt. Indien dat, zoals in het regeerakkoord staat, tegen eind 2015 was gebeurd, dan was er een kans op een beredeneerd pact. In 2018 zal de schaduw van de verkiezingen echter boven de broodnodige keuzes hangen.

Mede daardoor zullen het eens te meer halve oplossingen zijn. Duitsland heeft ervoor gekozen zijn Energiewende te laten financieren door de gezinnen en de kmo’s, en mikt op de uitbouw van een groene-energie-industrie. Zweden besliste een op sluiten staande kerncentrale langer open te houden omdat het eerst CO2-neutraal wil worden.

België heeft als spil in het Europese energienetwerk kansen om een positief verhaal te schrijven. Alleen dreigen we opnieuw op onze honger te blijven zitten, omdat het beleid lippendienst bewijst aan de kernuitstap, maar over enkele jaren opnieuw de levensduur van twee tot vier kerncentrales moet verlengen, omdat er onvoldoende werk is gemaakt van alternatieven.