De inflatie in de eurozone is op het laagste peil sinds november 2009 beland. De vrees neemt toe dat de Europese economie in een spiraal van deflatie terechtkomt, zoals in het Japan van de jaren negentig het geval was. Een rampscenario, dus. ‘De Europese Centrale Bank (ECB) moet in ieder geval ingrijpen,’ zegt Danny Reweghs, directeur analyse en strategie van Moneytalk.
De inflatie in de eurozone is op het laagste peil sinds november 2009 beland. De vrees neemt toe dat de Europese economie in een spiraal van deflatie terechtkomt, zoals in het Japan van de jaren negentig het geval was. Een rampscenario, dus. ‘De Europese Centrale Bank (ECB) moet in ieder geval ingrijpen,’ zegt Danny Reweghs, directeur analyse en strategie van Moneytalk.
De inflatie in de eurozone blijft maar dalen. Hoe komt dat eigenlijk?
Danny Reweghs: “Voor de verdere afbrokkeling van de inflatie in de eurozone zijn er eigenlijk drie hoofdoorzaken. Vooreerst de lage groei sinds jaren in de eurozone. Hierdoor is er een hevige slag van de bedrijven om de consument, en in die slag neemt de prijs van het product een steeds belangrijkere plaats in. Daarnaast is er de lagere groei van China die ervoor zorgt dat grondstoffen en energie een stuk goedkoper zijn geworden. Verder is een specifiek element voor het afgelopen jaar de sterker geworden euro. Ingevoerde producten, vaak in dollar geprijsd, worden relatief goedkoper en drukken verder de inflatie.”
Hoe reëel is het gevaar op deflatie en welke risico’s houdt dat in voor de economie?
Danny Reweghs: “Eens de inflatie onder 1% zakt, moet je het risico van deflatie ernstig beginnen te nemen. Het signaal staat nog niet op rood, maar het oranje-knipperlicht is duidelijk wel aangesprongen. Een kortstondige periode van deflatie zoals 2009, is niet zo gevaarlijk. Het wordt echt gevaarlijk wanneer de deflatie zich zet in het economisch systeem, zoals dat in Japan gebeurd is vanaf midden de jaren negentig. Want dan gaan consumenten consumptie telkens uitstellen in de wetenschap dat wachten wordt beloond met lagere prijzen. Lonen komen onder druk te staan, maar vooral de marges van de bedrijven komen zwaar onder druk te staan en de neiging tot investeren en innoveren neemt sterk af. Deflatie gaat dan samen met een chronische recessie en dus de facto een stilstand in de economie.”
De ECB nam al maatregelen om de inflatie tot het streefdoel van – net onder de – 2 procent te krijgen, maar dat blijkt niet te lukken. Met het rentebesluit van donderdag in het vooruitzicht staat de centrale bank nu echt wel onder druk om in te grijpen en haar monetaire beleid bij te sturen. Welke munitie houdt de ECB achter de hand?
Danny Reweghs: “Ruimte om de rente te verlagen is er nauwelijks. Men kan die nog naar nul brengen, maar het is twijfelachtig of dat nog het verschil kan maken. De druk op de ECB neemt toe om naar het voorbeeld van de Amerikaanse, de Britse en de Japanse centrale bank een doortastend beleid van kwantitatieve versoepeling te gaan voeren. De Bundesbank was daar altijd tegen, maar zou uit vrees voor deflatie het standpunt hebben gemilderd. Het moet de ambitie zijn om directer in de economie te gaan ingrijpen en de groei te stimuleren door hernieuwde steun aan de banken (een nieuwe soort LTRO-operatie om de kredietverstrekking te verbeteren), of door het opkopen van obligaties. Maar in tegenstelling tot twee jaar geleden staat de rente op overheidsobligaties in alle landen al laag. Het is dus maar de vraag of dat op zich de groei en de prijzen zal stimuleren. Het kan wel de euro verzwakken.”
