‘De pijngrens van de betrokken landen zal het eindspel in Oekraïne bepalen’

‘Zolang het Poetin-regime financieel overeind blijft, kan het met propaganda en onderdrukking een Russische bevolking meetrekken. Zolang Oekraïne dankzij buitenlandse steun kan overleven en vechten, lijkt het moraal van zijn bevolking ijzersterk.’ Dat zegt professor Marc De Vos.

Sinds de invasie er op 24 februari begon, heeft de oorlog in Oekraïne verrassingen opgeleverd. De Oekraïense bevolking, strijdkrachten en leiders hebben vriend en vijand verbaasd met hun moed en heldhaftigheid. Europa en Amerika hebben zichzelf en elkaar gevonden en overtroffen in het steunen van Oekraïne en het afstraffen van Rusland. Rusland blijkt militair zwakker maar economisch weerbaarder dan verwacht.

Tot zover het tussentijdse balans. Maar wat wordt het eindspel? Rusland wil zo veel mogelijk territorium veroveren, maar tegen welke prijs en met welke wapens? Oekraïne wil zo veel mogelijk grondgebied heroveren, maar hoever reikt zijn strijdpotentieel? Amerika verklaart Rusland strategisch te willen verzwakken en telt daarvoor tientallen miljarden neer. Maar wat betekent een verzwakt Rusland, en hoever willen de Verenigde Staten en de Europese Unie gaan in het zichzelf pijnigen?

De pijngrens van de betrokken landen zal het eindspel in Oekraïne bepalen. Zolang het Poetin-regime financieel overeind blijft, kan het met propaganda en onderdrukking een Russische bevolking meetrekken, waarvan de geschiedenis een schier onuitputtelijk vermogen tot lijden voor het vaderland toont. Zolang Oekraïne dankzij buitenlandse steun kan overleven en vechten, lijkt het moraal van zijn bevolking ijzersterk.

De zwakke flank is het democratische Westen. Een lange oorlog betekent voor ons inflatie, economische crisis, energieonzekerheid, bevoorradingsrisico’s, vluchtelingen, herbewapenen, cybergevaar en massale steunprogramma’s voor Oekraïne en arme landen die door de afgebroken voedselketens op hongersnood afstevenen. Als Oekraïne niet kan winnen, als Rusland niet wil plooien en als wijzelf geen oorlog aandurven, lonkt een impasse waarin stemmen voor een onderhandelde vrede steeds luider zullen klinken.

Die fase is al ingezet. In Amerika groeit Republikeins gemor over de intussen meer dan 50 miljard dollar belastinggeld voor Oekraïne. De Franse president Emmanuel Macron suggereert dat Oekraïne misschien de bezette Krim moet willen opgeven in ruil voor vrede. De Italiaanse premier Mario Draghi, een éminence grise van de Europese politiek, pleit voor een staakt-het-vuren. Ruslandsympathisanten zoals de Hongaarse premier Viktor Orbán vervellen wat graag in vredesduiven met dezelfde oproep.

Het is allemaal begrijpelijk, maar onverstandig en gevaarlijk. Rusland bezet een deel van Oekraïne dat ongeveer zo groot is als de Benelux. De oorlog nu de-escaleren consolideert die bezetting, en geeft het Kremlin de kans het Russische leger te versterken en de Russische economie van Europa af te wenden. Een onderhandeling betekent voor het Poetin-regime een overwinning, in territorium en in reputatie. Je kunt er donder op zeggen dat Poetin zal uitblinken in vertragen, bluffen en manoeuvreren aan de onderhandelingstafel, terwijl hij de realiteit op het terrein stelselmatig in zijn voordeel zal verstellen.

Ik pleit niet voor een totale oorlog tegen Rusland. Ik reken niet op een paleiscoup, die de oorlogszieke Poetin van de troon zou stoten. Maar we hebben wel de morele plicht de helden in Oekraïne met alle middelen te blijven steunen, zolang zij voor hun natie willen vechten. De aanval op Oekraïne is een aanval op heilige principes, waarop wij, na talloze bloeddorstige Europese oorlogen, onze eigen vrede en welvaart hebben gebouwd. Het is een aanval op de waarden waarmee wij, met vallen en opstaan, een wereldorde onder de hoede van internationale instellingen hebben betracht.

Ons belang is dus niet een elegante wapenstilstand. Ons belang is de wereld opnieuw veilig te maken voor de democratie. Niet noodzakelijk door het einde van Poetin, maar wel door het einde van het poetinisme als ideologie. Anders dreigen elders en later herhalingen die nog veel kwalijker zullen zijn.