De balans: Waalse arbeidsdienst Forem kiest voor stilstand

De regionale arbeidsbemiddelingsdiensten staan onder toenemende druk om meer vacatures uit te wisselen. De mismatch tussen veel Vlaamse vacatures en een overtal aan Waalse werklozen moet worden weggewerkt. Alleen lijkt de Waalse arbeidsdienst Forem geen haast te maken.

In Vlaanderen werken 45.000 Walen en de politici zijn het erover eens dat dat cijfer omhoog moet. Wallonië telt 220.000 werklozen, terwijl in Vlaanderen evenveel vacatures openstaan. De arbeidsbemiddelingsdiensten wisselen wel data uit, maar in de praktijk is niet eens bekend hoeveel Waalse werkzoekenden op Vlaamse vacatures reageren.

Blijkbaar kan de samenwerking tussen de arbeidsbemiddelingsdiensten beter. Daarnaast moet vooral de Waalse dienst Forem, die werklozen begeleidt, een tandje bijschakelen. De opvolging, de controle en de sanctionering van Waalse werklozen blijkt ondermaats.

Te weinig controles

Deze week gaf Caroline Cleppert, vanaf 1 oktober de topvrouw van de zelfstandigenorganisatie UCM (het Waalse Unizo), een ontluisterend interview op de Franstalige nieuwszender LN24. Ze stelde dat het ook voor Waalse kmo’s “steeds moeilijker wordt personeel te vinden. De spanningen op de arbeidsmarkt zijn zeer groot. Nochtans is de Waalse werkzaamheidsgraad van 65 procent niet iets om blij over te zijn. En de cijfers gaan de jongste kwartalen niet de goede richting uit. Brussel stagneert en Vlaanderen zit aan 77 procent. De verschillen zijn groot.”

Cleppert wijst met een beschuldigende vinger naar de arbeidsbemiddelingsdiensten: “Werklozen in Brussel en Wallonië worden te weinig gecontroleerd. Tijdens de coronapandemie waren er geen controles, de degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen werd stopgezet en werkonwillige werklozen werden niet gestraft of geschorst. Brussel en Wallonië draaien die aanpak maar zeer langzaam terug. Daarom zeg ik: vooraleer te beginnen met nieuwe hervormingen, laten we de bestaande regels toepassen.”

Kortom, de Waalse arbeidsbemiddelingsdienst Forem moet stoppen met de stilstand te cultiveren.

De Waalse regering verdedigt zich

Als reactie op die kritiek kwam de Waalse minister van Werk, Christie Morreale (PS), met een verdediging: “De Waalse werkzaamheidsgraad is tijdens deze legislatuur met 2 procent gestegen en er zijn 20.000 werklozen minder. Het probleem is dat veel werkzoekenden volledig van de radar zijn verdwenen. Die krijgen geen jobaanbod meer.”

Volgens Morreale zijn er ook te weinig openstaande vacatures in Wallonië, of beschikken de kandidaten niet over voldoende competenties. Van de 40.000 openstaande Waalse vacatures vergt 30 procent een universitair diploma. Morreale: “Maar van de 220.000 Waalse werklozen heeft bijna de helft geen diploma hoger middelbaar onderwijs. Voor die groep zijn er enkel precaire banen.” Kortom, voor de Waalse minister ligt het probleem bij de algemene toestand van de Waalse arbeidsmarkt, niet bij de werking van de arbeidsbemiddelingsdienst.

Wel moet gezegd dat de Waalse minister-president, Elio Du Rupo (PS), en zijn Vlaamse tegenhanger, Jan Jambon (N-VA), eind augustus een akkoord hebben bereikt om de lokale afdelingen van Forem en VDAB beter te doen samenwerken en zo de arbeidsmobiliteit te bevorderen. Concreet moeten Oost- en West-Vlaanderen samenwerken met Henegouwen, Vlaams-Brabant met Waals-Brabant en Limburg en Antwerpen met Luik.

PS-apparatsjik moet status quo garanderen

De vraag blijft of men daar, zeker aan Waalse kant, werk van wil maken en of de Forem uiteindelijk toch niet voor de stilstand blijft kiezen. De vooruitzichten zijn niet rooskleurig, en dat heeft veel, zo niet alles te maken met de wijzigingen aan de top van de Waalse arbeidsbemiddelingsdienst. Topvrouw Marie-Kristine Vanbockestal gaat in november met pensioen. De voormalige PS-cabinetard heeft de voorbije jaren weinig moeite gedaan om van de Forem een dynamische organisatie te maken. Logisch, want voor de PS is het optrekken van de werkzaamheidsgraad zelden een prioriteit geweest.

Er zouden drie kandidaat-opvolgers zijn. De grootste kanshebber is Raymonde Yerna. Zij leidt momenteel de Waalse opleidingsdienst IFAPME (Institut wallon de formation en alternance et des indépendants et petites et moyennes entreprises), werkte in het verleden voor de Forem, en staat volgens de Franstalige media vooral bekend als een echte PS-apparatsjik. Ze werkte het voorbije decennium op verschillende Waalse kabinetten, onder andere tussen 2014 en 2019 bij toenmalig Waals minister van Werk Eliane Tillieux (PS, nu Kamervoorzitter). “Een trouwe PS-soldaat”, schreef La Libre. Lees dus ook: niet meteen iemand die de Waalse arbeidsbemiddelingsdienst een extra boost zal geven en zal inzetten op meer activering.

Opvallend is dat de Franstalige liberalen van de MR, aanwezig in de Waalse regering, niet met een eigen kandidaat komen. Nochtans schiet partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez vaak met scherp naar de in zijn ogen lamlendige Forem.