‘Belgische CEO’s worden niet overbetaald’

De CEO-lonen in de Belgische beursgenoteerde bedrijven kunnen ook dalen, blijkt uit een internationaal onderzoek van Vlerick Business School. Terwijl het mediane beloningspakket van de CEO’s in de Bel-20-bedrijven vorig jaar met bijna 3 procent steeg, ging het mediane loon van de toplui in de middelgrote en kleine beursgenoteerde bedrijven met respectievelijk 10 en 5 procent naar beneden.

Het Executive Remuneration Research Centre van Vlerick Business School onderzocht dit jaar de CEO-lonen van 700 beursgenoteerde bedrijven in België, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Voor België gaat het om 79 bedrijven. Frankrijk levert met 282 onderzochte bedrijven de grootste populatie op, nieuwkomer Zweden de kleinste met de 55 beursgenoteerde ondernemingen die deel uitmaken van de OMXS60. “Als ik naar de cijfers kijk, is mijn grootste frustratie het feit dat de impact van de bedrijfsgrootte gigantisch is en blijft”, stelt professor Xavier Baeten van Vlerick Business School vast. Hij voerde de internationale studie uit in samenwerking met de onderzoeker Said Loyens.

Loonspanning tussen CEO’s

Voor alle onderzochte bedrijven samen ligt de mediaan van het totale loonpakket op 1,3 miljoen euro per jaar. “Men heeft het in beloningsonderzoek vaak over loonspanning, maar het is ook van belang te kijken naar de loonspanning tussen CEO’s. In onze steekproef van 700 bedrijven bedraagt het mediaanloon van CEO’s van de grootste beursgenoteerde bedrijven het achttienvoudige van wat de kleinste beursgenoteerde bedrijven aan een CEO betalen”, zegt Baeten.

In de kleinste beursgenoteerde bedrijven met een beurskapitalisatie van minder dan 50 miljoen euro komt het mediane CEO-loon uit op 240.000 euro per jaar. Bedrijven met een beurskapitalisatie tussen 50 miljoen en 300 miljoen betalen een mediaan jaarloon van 380.000 euro. In de zogenoemde ‘small caps’ met een kapitalisatie tussen 300 miljoen en 2 miljard euro stijgt het mediane CEO-loon al naar 765.000 euro. CEO’s vangen het meest bij grotere beursgenoteerde bedrijven. In de middelgrote bedrijven met een beurskapitalisatie van 2 tot 10 miljard euro zit het mediane CEO-loon op 2,3 miljoen euro. In de grootste bedrijven, met een beurskapitalisatie van meer dan 10 miljard euro, stijgt het mediane jaarloon van de toplui naar 4,4 miljoen euro.

“Jaar na jaar stellen we in ons onderzoek vast dat het loon van een CEO vooral afhangt van één factor: de bedrijfsgrootte. Dat klopt niet, in een groot bedrijf is de job van een CEO niet per definitie een veelvoud complexer”, weet Xavier Baeten. Zijn onderzoek detecteert een grote variatie in de CEO-lonen. “De beste verdiener onder de onderzochte CEO’s verdient 27,6 miljoen euro. Het is markant hoe groot die spreiding is.”

Internationale uitschieter

Voor België zien we gematigde cijfers opduiken in de remuneratiestudie. Voor de Bel-20-bedrijven ligt het mediane CEO-loon in 2015 op 1,7 miljoen euro, een stijging met bijna 3 procent in vergelijking met 2014. Bij de middelgrote Belgische beursgenoteerde bedrijven ligt de lat heel wat lager, met een mediaan jaarloon voor de CEO van 675.000 euro, of 10 procent minder dan in 2014. Ook het mediane loonpakket van de kleine Belgische beursgenoteerde bedrijven is in 2015 gedaald met bijna 5 procent, van 605.000 euro in 2014 naar 575.000 euro in 2015. “De Belgische CEO’s worden duidelijk niet overbetaald”, bevestigt professor Baeten. Bij de Franse beursbedrijven ziet hij een stijging van de mediaan in alle beursindexen. De CAC40 is een uitschieter met een opslag van 19 procent in 2015 naar een mediaan jaarloon van 4,2 miljoen euro.

In Duitsland daalt het mediane CEO-loon bij de DAX van 4,8 miljoen euro in 2014 naar 4 miljoen euro in 2015, een krimp van 17 procent. Bij de middelgrote en kleinere Duitse beursgenoteerde bedrijven stijgt het mediane loonpakket dan weer met respectievelijk 3 en 11 procent. Voor Zweden kunnen we niet vergelijken omdat de bedrijven van de OMXS60 dit jaar voor het eerst opgenomen zijn in de studie. Bij de Zweden ligt de mediaan op 1,7 miljoen euro, dicht bij de mediaan van de Bel-20-bedrijven. “De internationale uitschieter zijn de CEO-lonen van de FTSE100-bedrijven in het Verenigd Koninkrijk. In 2014 lag de mediaan daar op 4 miljoen euro. Nu zitten ze aan 4,4 miljoen euro. Dat is een stijging met bijna 10 procent”, duidt Xavier Baeten.

In vergelijking met de Belgische bedrijven verdienen Britse CEO’s significant meer. 70 procent van de beursgenoteerde bedrijven in het Verenigd Koninkrijk hebben de CEO in 2015 ook opslag gegeven, terwijl dat voor Belgische bedrijven maar in de helft van de gevallen zo is. 33 procent moest zelfs inleveren en bij 17 procent van de onderzochte bedrijven bleef het CEO-loon stabiel.

De vinger op de knip

Volgens professor Xavier Baeten scoren de Belgische beursgenoteerde bedrijven niet slecht in de internationale studie. “In België staat er duidelijk een rem op de CEO-verloning terwijl CEO’s in de Angelsaksische landen blijkbaar te veel macht hebben en die macht gebruiken om hun salaris op te drijven.” De Belgische bedrijven hanteren een gezonde verhouding tussen het vaste en variabele deel van het loonpakket. Hier ligt 67 procent van het CEO-loon vast, terwijl dat in het VK maar 25 procent is.

“We vonden hier ook geen excessieve loonstijgingen, we kunnen spreken van een relatief stabiel loonpakket. Ook de pensioenplannen zijn bij Belgische bedrijven niet overdreven”, stelt Baeten. Duitsland spant daar de kroon met een gemiddelde aanvullende pensioenbijdrage van 43 procent van het vaste loonpakket. De Zweden scoren ook hoog met een percentage van 34 procent. België, Nederland en het VK zitten op een bijdrage van 16 procent van het vaste loon en Frankrijk doet het met 5 procent. Die 5 procent van het jaarsalaris is trouwens ook de gemiddelde bijdrage in België voor een doorsnee werknemer.

De vaststelling dat de Belgische CEO-lonen gemiddeld lager zitten dan in de andere onderzochte landen kan wel voor een opwaartse druk op de Belgische toplonen zorgen. “Dit is de andere kant van de medaille terwijl de remuneratiecomités in Duitsland en Groot-Brittannië zich ook eens ter discussie moeten stellen”, reageert Baeten. “Dat toont ook het nut aan van het referentieaandeelhouderschap waar je een meerderheidsaandeelhouder hebt die de vinger op de knip houdt.”

In de studie van dit jaar onderzocht Vlerick Business School ook de CEO-verloning in de best presterende bedrijven. De onderzoekers keken naar de ondernemingen die de jongste drie jaar een ebitda-marge van meer dan 20 procent haalden. Hoe doen die toppresteerders het in remuneratie? Voor het Verenigd Koninkrijk gaat het om 34 procent van de onderzochte bedrijven, voor Duitsland 21 procent en voor Frankrijk zo’n 16 procent. Van de Belgische beursgenoteerde bedrijven zijn 10 procent echte ‘high performers’, terwijl er in Nederland geen konden gedetecteerd worden.

“De lat lag zeer hoog”, zegt Xavier Baeten. “De voor mij meest markante en ook hoopgevende vaststelling is dat de CEO’s van die best presterende bedrijven niet significant meer betaald worden dan in andere bedrijven. De boutade ‘if you pay peanuts, you get monkeys‘, klopt dus niet volledig, althans binnen de grenzen van het redelijke. Jeroen van der Veer, ex-CEO van Shell, zei ooit dat hij het voor 50 procent meer niet beter zou gedaan hebben en voor 50 procent minder, zou hij het niet slechter gedaan hebben. Alleen jammer dat ze dergelijke uitspraken alleen doen als ze met pensioen zijn.”