De juridische wereld kent een kantelmoment rond de invoering van een Belgische variant van de class actions.
“We kunnen beter de pen vasthouden dan een radicaal njet formuleren tegen de collectieve schadevorderingen”, meent Patrick Hofströssler, hoofd van de studiedienst van de Orde van Vlaamse Balies (OVB). “Europa zal op termijn trouwens sowieso een regeling uitwerken.”
Class actions zijn (vooral in de VS populaire) rechtsvorderingen van een scherp omlijnde groep van schadelijders (class) tegen degene die een fout begaan heeft. Jarenlang was de invoering in België een taboe voor de balies. In december legden Stefaan De Clerck en collega Paul Magnette (Consumentenzaken) al een eerste voorontwerp inzake class actions voor aan de Orde van Vlaamse Balies, de Hoge Raad voor de Justitie (die kritisch maar niet radicaal tegen is) en aan de Raad voor het Verbruik. Daarin zetelen onder meer een vertegenwoordiger van Test-Aankoop (pro), maar ook van Unizo.
Antoon Schockaert, juridisch adviseur van Unizo, bestrijdt de ministeriele plannen. “Vijf man en een paardekop zouden een procedure kunnen aanspannen. Chanteurs zullen KMO’s juridisch afdreigen over een pietluttigheid, wat kan leiden tot enorme reputatieschade. Voor onze leden, die over onvoldoende financiële reserves beschikken om monsterprocessen te voeren, leidt zo’n claim vrijwel onmiddellijk tot een faillissement.”
De OVB werkte de voorbije maanden een eigen wetsvoorstel uit. Het kabinet van minister van Justitie Stefaan De Clerck reageert verheugd: “Het constructieve voorstel van de advocaten is een stevige basis voor verdere onderhandelingen. We hebben er dus vertrouwen in dat er een regeling komt. Voor het einde van deze legislatuur zijn class actions in België een feit.”
Hofströssler, ook managing partner van het advocatenkantoor Eubelius, de huisadvocaat van veel Vlaamse bedrijven: “We moeten greenmail, chantage via de rechtbank, absoluut buiten het Belgische rechtssysteem houden. Daarom pleit de OVB voor buffers.” Volgens het OVB-voorstel, waarop Trends beslag kon leggen, kunnen gedupeerden enkel class actions starten na toelating van de Arrondissementsrechtbank (bestaande uit de voorzitters van de Eerste Aanleg, de Koophandel en de Arbeidsrechtbank). De rechtbank zal afwegen of een collectieve procedure de voorkeur heeft over een enkelvoudige zaak.
Schockaert (Unizo): “Het is een gevaarlijke zaak als ons land vooruitholt op het Europese voorstel. Ik heb de indruk dat de advocaten vooral aan hun broodwinning denken. Brussel wordt met hun voorstel immers een magneet van class actions. Het resultaat: bedrijven zullen wegtrekken uit vrees voor dure procedures.”
H.B.
