Balans van de week: Met de nota-Magnette is de linkse geest uit de fles

“Dit is geen basis voor onderhandeling”, zegt Open Vld over de gelekte informateursnota van Paul Magnette (PS). Maar de voorstellen in de nota komen sowieso opnieuw op de onderhandelingstafel. De socialistische vakbond ABVV – met een rechtstreekse lijn naar de PS – wil niet dat er nog veel aan de linkse maatregelen wordt veranderd. De geest is uit de fles.

Begin juli 2011. Formateur Elio Di Rupo (PS) publiceert een nota die een basis moet vormen voor regeringsonderhandelingen. Het document omvat een waslijst aan hogere uitgaven en nieuwe of hogere belastingen. De N-VA reageert als door een wesp gestoken. Op een persconferentie breekt voorzitter Bart De Wever de nota pagina per pagina af. De andere Vlaamse partijen – Open Vld, CD&V, sp.a – zien de nota wel als een basis voor regeringsonderhandelingen. Meer dan een jaar na de verkiezingen van 13 juni 2010 kan de regeringsvorming echt beginnen, zonder de N-VA. In september wordt een akkoord gesloten over een nieuwe staatshervorming en op 6 december 2011 legt de regering-Di Rupo, een ploeg van socialisten, christendemocraten en liberalen, de eed af.

N-VA eraf gefietst

Heeft informateur Paul Magnette aan die periode gedacht toen hij zijn informateursnota opstelde? Vorige week lekte een versie van 18 november uit. Er is te horen dat er nog aan de nota wordt gesleuteld, maar de teneur is duidelijk: de sociaaleconomische maatregelen in de nota zullen een volgende regering volle kracht links doen varen. Officieel is de N-VA nog bij de onderhandelingen betrokken, maar geen mens gelooft dat die nota de basis van vormen voor een regeerakkoord dat de Vlaams-nationalisten onderschrijven. Meteen leek het erop dat Paul Magnette de partij van Bart De Wever eraf had gefietst. Restte enkel nog Open Vld en CD&V over de streep te trekken.

De Vlaamse liberalen bleken zwaar verdeeld over de voorstellen. Verschillende onder hen benadrukten dat het een gedateerde versie is die ondertussen is aangepast. Al bleef alles “inbuvable” en “geen basis voor onderhandeling.”

3 procent tekort

De nota is een waslijst van extra overheidsuitgaven zonder besparingen. De sociale uitkeringen worden verhoogd boven de armoededrempel (1,7 miljard euro), de minimumpensioenen voor een volledige loopbaan stijgen naar 1500 euro netto tegen 2024 (kostprijs 1,170 miljard euro). De sociale uitkeringen worden geïndividualiseerd. Dat wil zeggen dat er een einde komt aan lagere uitkeringen voor samenwonenden.

Tenzij er elders wordt bespaard, voorspellen economen dat het begrotingstekort – dat volgend jaar sowieso al 2,3 procent van het bbp zal bedragen – snel de symbolische kaap van 3 procent van het bbp zal overschrijden.

In de nota is er geen sprake van uitgavenbeperkingen. De groeinorm voor de gezondheidszorg aanpassen is taboe. Integendeel, in plaats van te besparen zou er nog een miljard moeten worden uitgegeven aan de NMBS.

Het zou natuurlijk kunnen dat Paul Magnette de komende dagen een hele reeks linkse maatregelen laat vallen. Tenslotte is er al geen sprake meer van een verlaging van de btw op elektriciteit van 21 naar 6 procent. En ook van een verlaging van de tegen 2030 geplande pensioenleeftijd van 67 naar 65 jaar is geen sprake meer. Wel zou iemand met een loopbaan van 42 jaar sowieso op zijn 65ste met pensioen kunnen gaan.

Socialistische vakbond

In Vlaanderen kreeg het geen aandacht, maar ABVV-voorzitter Robert Vertenueil zegde Paul Magnette vorige week in een interview in Le Soir de wacht aan: de pensioenleeftijd niet verlagen zag de ABVV-voorzitter niet graag, maar voor de rest kon hij de de nota wel pruimen. “Maar er mag niet te veel meer worden uitgehaald. En voor de financiering van de maatregelen kan er geen sprake zijn van besparingen in de sociale zekerheid.”

Kortom, de nota mag voor de Vlaamse partijen dan wel “inbuvable” zijn, de linkse geest is uit de fles. Het ABVV maar ook gewoon heel links Franstalig België zal over de schouder van Paul Magnette blijven kijken. De PS-desiderata zijn nu publiek geworden en de linkse druk zal enorm groot zijn om zo weinig mogelijk toe te geven.

Vorige week leek het even dat Open Vld zijn fiat voor voor paarsgroen zou geven en dat er tegen begin maart een regeerakkoord zou zijn. Nu is het opnieuw onduidelijkheid troef. De Gentse politicoloog Carl Devos sprak al openlijk van regeringsonderhandelingen die tot de zomer zouden duren. Het record van de langste regeringsvorming is nog ver weg. Maar dat het verbroken wordt, is sinds deze week niet meer uitgesloten.