Aanslepend handelsconflict over Airbus en Boeing: VS en EU creëren tijd en ruimte voor permanente oplossing

De Europese Unie en de Verenigde Staten willen hun handelsconflict over staatssteun aan de vliegtuigbouwers Airbus en Boeing helemaal achter zich laten. Dat zijn Europees commissaris Valdis Dombrovskis en de Amerikaanse handelsgezant Katherine Tai dinsdag overeengekomen tijdens de EU-VS-top in Brussel. “Ons trans-Atlantisch partnerschap komt op kruissnelheid”, reageert Commissievoorzitter Ursula von der Leyen.
In maart beslisten Brussel en Washington al om de tarieven die ze in het kader van dit handelsgeschil op sommige exportproducten heffen, gedurende vier maanden op te schorten. Die beslissing volgde op een telefoongesprek van de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden met von der Leyen. Op de top is nu beslist om de schorsing met vijf jaar te verlengen, zodat de tijd en ruimte gecreëerd wordt om een permanente oplossing te vinden.
Het geschil gaat terug tot 2004 en is daarmee het langst lopende handelsconflict ooit in de schoot van de Wereldhandelsorganisatie. De Verenigde Staten dienden dat jaar een klacht in bij de WTO omdat ze vonden dat de EU illegale subsidies aan het Frans-Duits-Spaanse Airbus toestond. Een jaar later stapte de EU naar de WTO met dezelfde klacht over de VS en Boeing.
In 2019 – in het Trump-tijdperk dus – kreeg de VS groen licht om voor 7,5 miljard dollar taksen te heffen op Europese exportproducten, als tegenmaatregel voor de niet-WTO-conforme steun aan Airbus. Een jaar later mocht de EU van de WTO voor 4 miljard dollar aan tarieven invoeren voor Amerikaanse export. Op vliegtuigonderdelen moest in beide richtingen 15% aan taksen worden betaald, op andere producten 25%.
In 2019 en 2020 kostten die heffingen 3,3 miljard dollar aan Europese en Amerikaanse bedrijven. In de EU betaalden de luchtvaartsector, de sector van de wijn en andere alcoholische dranken, de zuivelindustrie en de machinebouwers het gelag, in de VS werden naast de luchtvaart ook de exporteurs van noten, tabak en alcohol getroffen.
Concreet hebben de VS en de EU zichzelf nu de ruimte gegeven om hun conflict ten gronde op te lossen. Ze willen hun vliegtuigbouwers blijven financieren, maar dan wel tegen marktvoorwaarden. Hun onderzoeks- en ontwikkelingssteun zal de tegenpartij ook niet meer schaden, maken ze zich sterk.
Volgens Commissievoorzitter von der Leyen bewijst dit engagement van Brussel en Washington dat “ons trans-Atlantisch partnerschap op kruissnelheid komt”. “Dit toont de nieuwe geest van samenwerking tussen de EU en de VS en ook dat we de andere conflicten kunnen oplossen in ons beider belang.” Zo zijn er nog altijd de wederzijdse staal- en aluminiumheffingen, maar in de aanloop naar deze top kreeg het luchtvaartdossier de prioriteit.
Aan de persconferentie na de top namen enkel von der Leyen en Europese Raadsvoorzitter Charles Michel deel. Biden vertrok meteen naar Genève, maar stuurde wel een persbericht de wereld in waarin hij erop wees dat het luchtvaartakkoord ook tot doel heeft “de marktverstorende praktijken van China in deze sector tegen te gaan”. De eveneens geplande Europees-Amerikaanse samenwerking op het vlak van investeringen en technologieoverdracht, “is een model waarop we kunnen bouwen in het kader van andere uitdagingen die gesteld worden door het economische model van China”.