Loodsen leggen een bom onder onze economie

1 miljoen euro per uur. Dat is de economische schade die de loodsen met hun staking hebben toegebracht aan de Vlaamse economie. De schade op langere termijn is nog groter.

MSC, de grootste klant van Antwerpen, heeft er al mee gedreigd zijn hub te verplaatsen naar een andere haven. Dat is geen loos dreigement: de rederij trok eerder al weg uit Felixstowe. Bovendien verliest Antwerpen – tot deze week een bijna-stakingsvrije haven – die unieke troef tegenover de (Franse) concurrenten.

De staking van een handvol ambtenaren legt dus een bom onder de Vlaamse economie. De reactie van de loodsen is stuitend. Dat 2000 mensen door het vertrek van MSC hun job zouden verliezen, noemt Sven Deridder van de beroepsvereniging van de loodsen “niet mijn probleem”. Dat is nu eenmaal de “collateral damage” van zo’n staking.

De eisen van de loodsen zijn overigens buitensporig. Dat ze het behoud van hun pensioenstatuut verdedigen, is begrijpelijk. Maar terwijl zowat iedereen in België moet inleveren op zijn pensioen, eisen de stakende loodsen zelfs een hoger pensioen.
Ter illustratie. Loodsen starten met een vast loon van 4600 euro bruto, dat na achttien jaar oploopt tot 6000 euro. Met allerlei premies kunnen ze dat salaris opdrijven tot 9000 euro. Daarvoor hoeven ze maar een 26 uur per week te werken, inclusief het vervoer per taxi van en naar Vlissingen. Ze krijgen een ruim pensioen, dat 62 procent van hun brutoloon bedraagt.

In de loop der jaren zijn de 350 loodsen er systematisch in geslaagd hun statuut te verbeteren. De kosten van een staking wegen immers niet op tegen de meerprijs die de inwilliging van hun eisen meebrengt. Hun arrogantie kent bijgevolg geen grenzen.
Kan de overheid daar iets tegen ondernemen? Niet meteen. Bij de minste neerwaartse aanpassing van hun statuut zal onmiddellijk een staking volgen. Een achterpoortje in de wet maakt het bijna onmogelijk de loodsen op te eisen. Omdat het sluiten van dat achterpoortje op zich al kan leiden tot harde acties, zit de wetgever in een catch 22-situatie.

De loodsen zijn niet de enigen die met een handvol mensen een land kunnen gijzelen. Eigenlijk geldt dat ook voor de dokwerkers in de haven, die genieten van het anachronistische statuut van de wet-Major. De bulkverladers kreunen onder de financiële kosten daarvan, maar vinden bij de andere operatoren weinig steun in hun verzet omdat die een staking vrezen.

De regering moet in een snel tempo een wet goedkeuren die de opeising van economische sleutelberoepen bij een staking gemakkelijker maakt (ook voor luchtverkeersleiders, sluispersoneel en machinisten, trouwens). Eenmaal dat gebeurt, kan het statuut van de loodsen zonder angst voor een staking aanpassen aan de realiteit van de 21ste eeuw. Concreet moet dat leiden tot de privatisering van het loodswezen. Loodsen zullen dan hun kost moeten verdienen als zelfstandige. Net zoals dat in Rotterdam en Hamburg het geval is.