Libertaire kritiek op Belgische microkredieten

BIO, de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden, wordt vanuit Nederland onder vuur genomen. De Nederlandse, libertaire actualiteitswebsite vrijspreker. nl wijst in een artikel op een aantal wantoestanden bij de Belgische overheidsinstelling en vraagt zich openlijk af of BIO niet moet worden afgeschaft. BIO, dat als doel heeft armoede te bestrijden in ontwikkelingslanden via lokale projectfinanciering, doet de analyse af als fout, beledigend en tenden- tieus.

Zes jaar geleden richtte toenmalig staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking Eddy Boutmans (Groen!) BIO op. De maatschappij haalt haar investeringsmiddelen uit het federale budget voor ontwikkelingssamenwerking. Die middelen worden rechtstreeks geïnvesteerd in lokale kmo’s in de armste landen, maar ook in finan- ciële instellingen die dicht bij de lokale ondernemer staan. BIO is intussen trouwens uitgegroeid tot de belangrijkste Belgische investeerder in microfinancieringsvormen.

Zowel nieuwe als bestaande ondernemingen komen in aanmerking voor investeringen. “BIO begeeft zich op het terrein waar commerciële banken en investeerders meestal voor passen”, zegt de investeringsmaatschappij in zijn jaarverslag 2006. Een lokale onderneming is echter niet verplicht om een project met een Belgische partner uit te voeren. De investeringsaanvragen zijn van het meest diverse pluimage.

BIO streeft bij zijn investeringen wel naar financieel rendement. Dat lijkt ook aardig te lukken: het jaarverslag 2006 toont een nettowinst van 2,47 miljoen euro. De investeringsmaatschappij wijst er trouwens op dat wereldwijd 97 % van de klanten hun microkrediet tijdig terugbetalen.

Maar het artikel op vrijspreker.nl stelt dat operationele verliezen worden weggemoffeld en dat geld van de belastingbetaler zomaar staat weg te rotten tegen enkele procenten rente op korte termijn, terwijl de staat zelf haar tekorten op de kapitaalmarkt tegen een hogere langetermijnrente financiert. Uit het jaarverslag blijkt dat er voor 91 miljoen euro geldbeleggingen wordt aangehouden. Dat zo’n hoge som geld niet wordt geïnvesteerd in ontwikkelingslanden stoort vrijspreker.nl. Volgens het artikel is dat om te verbergen dat de maatschappij inefficiënt wordt gerund. Want zonder de 3,3 miljoen euro winst uit geldbeleggingen zou BIO vorig jaar verlies hebben geleden, klinkt het.

De federale overheid pompt jaarlijks ongeveer 25 miljoen euro investeringsmiddelen in BIO, zegt Michel Van der Stichele, kabinetschef van minister van Ontwikkelingssamenwerking Sabine Laruelle en tevens voorzitter van BIO. Dat van die bedragen nog zoveel voorradig is, valt te verklaren, stelt hij. “Die middelen worden na goedkeuring van een dossier niet meteen volledig ter beschikking gesteld, maar in schijven. Bovendien is BIO de voorbije jaren op kruissnelheid moeten komen”, aldus Van der Stichele, die benadrukt dat BIO niets te verbergen heeft.

In de eerste vijf jaar van zijn bestaan ontving BIO 607 verzoeken tot investering. Dat leidde tot 46 ondertekende contracten, goed voor een investeringsportefeuille van bijna 110 miljoen euro. Vorig jaar kreeg het 226 investeringsaanvragen, maar werden over het hele jaar uiteindelijk 13 projecten ondertekend. BIO geeft toe dat het aantal dossiers dat kan worden geconcretiseerd (te) beperkt is, maar benadrukt dat de analyse van zo’n investering veel tijd vergt omdat een project steeds ter plaatse wordt beoordeeld. Vrijspreker.nl merkt daarbij op dat van de twintig personeelsleden er toch zeven investment officer zijn, wat bijna twee afgewerkte dossiers per persoon per jaar betekent. Volgens het artikel kunnen goede investment officers bij de emergingmarketsafdeling van echte banken minstens drie projecten per jaar afhandelen.

BIO reageert onthutst op het artikel en wijst erop dat het onderworpen is aan permanente controle van regeringscommissarissen, het Rekenhof, een externe auditor en het parlement. Dit jaar werd bovendien een grondige externe evaluatie uitgevoerd door een onafhankelijke consultant. De bevindingen daarvan worden in januari volgend jaar bekendgemaakt.

Be.L.