De Vlaamse, regionale luchthavens vlogen het voorbije jaar niet echt hoog. Onduidelijkheid over het overheidsbeleid blijkt potentiële investeerders af te schrikken. Trends nam een kijkje over de grens, bij onder meer het privé gerunde Rotterdam Airport. Een duidelijke afbakening van het marktsegment – zakenreizen – zorgt voor bloei.
Maastricht, Rotterdam (Nederland).
Slechts twintig stappen van de auto tot het vliegtuig. Dat is de afstand voor de zakenreiziger in het Jet Center op Rotterdam Airport. Het gebouw met vier vip-ruimtes werd begin 1998 geopend. Het Jet Center is ingericht voor zakenreizen op maat, al dan niet intercontinentaal. Toplui van onder meer Coca-Cola Company, Eastman, Esso, Reebok en Shell maken er gretig van gebruik. “Het Jet Center kent een enorm succes. Nog dit jaar starten we met de bouw van een tweede centrum,” duidt directeur Roland Wondolleck van Rotterdam Airport trots. “Onze luchthaven richt zich tot het topsegment van de markt. 85% van onze klanten op de lijndiensten zijn zakenreizigers. We zijn dus helemaal geen concurrent van Schiphol. Noem Schiphol maar het grootwarenhuis, en wij zijn de delicatessenwinkel in dezelfde straat.”
Directeur Wondolleck leidt dynamisch de rondgang. Want de Rotterdamse luchthaven, met haar hernieuwde positionering, kan puike resultaten voorleggen. Het aantal reizigers klom het voorbije jaar naar 605.000; in 1992 waren dat er 311.000. Rotterdam Airport mikt uitdrukkelijk op de ontwikkeling van het zakelijk lijndienstverkeer naar Europese zakencentra zoals Antwerpen, Hamburg, Kopenhagen, Londen, Parijs. Vandaag is een dozijn lijndiensten in gebruik. Met onder meer de Vlaamse Luchttransportmaatschappij ( VLM) als prominente aanwezige. “Onze luchthaven moet een wezenlijke bijdrage leveren tot de economische ontwikkeling in de eigen regio. Bedrijven zoals Reebok en Shell kiezen voor de Maasvlakte door de aanwezigheid van een luchthaven met point-to-point-verbindingen. Want de files naar Amsterdam worden steeds langer,” weet Roland Wondolleck.
Dynamisch gemeentebestuur
Alle cijfers op Rotterdam Airport wijzen op voortdurende groei. Het aantal werknemers klom van 500 in 1989 naar 1500 in 1998. Het voorbije decennium werd vier miljard frank geïnvesteerd, de bedrijven op en rond de luchthaven genereren 20 miljard frank omzet. Dit jaar wordt nog eens 200 miljoen frank gepompt in een facelift van de passagiersruimte. Alles wordt met eigen middelen gefinancierd.
Maar het succes is recent. Eén april 1990 was een scharnierdatum. Van de start in 1956, tot in 1990, werd de luchthaven door het Rotterdamse gemeentebestuur beheerd. “Jarenlang bleef de luchthaven een thema voor de gemeenteraad. Maar sinds 1990 is er duidelijkheid over de koers die Rotterdam Airport kan varen,” herinnert zich Roland Wondolleck.
De luchthaven wordt sindsdien beheerd door de bv Rotterdam Airport, een volle dochter van de nv Luchthaven Schiphol, de uitbater van de grootste Nederlandse luchthaven. “Rotterdam Airport betaalt jaarlijks een huursom aan de gemeente. De opbrengst van het beheer is voor onze maatschappij. De kerntaken, zoals de brandweer, het onderhoud van de startbaan, de ontwikkeling van de informatica verzorgen we zelf.”
In de jaren tachtig paste het Rotterdamse gemeentebestuur jaarlijks tien miljoen gulden bij, om de verliezen te dekken. Sinds 1992 kleurt de balans van Rotterdam Airport zwart. De netto-omzet bedroeg in 1998 300 miljoen frank, goed voor een winst na belastingen van 18 miljoen frank. “In het jaar 2000 verwachten we minimaal 850.000 passagiers. De Rotterdamse gemeenteraad heeft in 1990 een zeer wijs besluit genomen. In het belang van de economische ontwikkeling heb je als investeerder duidelijkheid over de toekomst van je luchthaven nodig.”
Euregio
Ook voor Maastricht Aachen Airport ( MAA) heerst voortaan duidelijkheid. Op 7 januari ‘s middags, net voor luchthavendirecteur Jaap Biemond zijn traditionele nieuwjaarstoespraak gaf, viel het doek over een kwarteeuw aanslepende discussie. Maastricht mag zijn scharnierfunctie als dé luchthaven voor de Euregio Maas-Rijn vergeten. Er komt geen nieuwe startbaan die intercontinentale vluchten mogelijk maakt, ‘s nachts vliegen is verboden.
Begin jaren tachtig zag het er mooi uit voor Maastricht Aachen Airport. In een straal van 200 kilometer werken 150.000 bedrijven en wonen 50 miljoen mensen. TNT en DHL werden al gauw naar Maastricht gelokt, het vrachtvervoer klom in 1989 naar 55.000 ton. Maar het uitstel over een nieuwe startbaan, én klachten over nachtlawaai, deden de koeriersbedrijven beslissen om te vertrekken. DHL heeft zijn Europees verdeelcentrum vandaag in Zaventem. TNT trok, via een ommetje langs Keulen, naar Liège Airport. “Het belang van nachtelijk expressvervoer ontdekten we als één van de eersten in dit deel van de wereld. Iets waarmee Luik vandaag scoort.”
Toch zijn de verhoudingen tussen Bierset en MMA zeker niet slecht. Vandaag worden immers, naar aanleiding van een uitlating van minister-president Wim Kok vorige week, gesprekken voorbereid tussen de luchthavens voor een nauwere samenwerking in de toekomst. Maastricht zou zich daarbij meer concentreren op passagiersluchtvaart.
Naar Duitsland?
Om de infrastructuur voor passagiers te optimaliseren, krijgt MAA als uitsmijter van de overheid een cadeau van twee miljard frank. “In 1999 zullen we een sterke groei kennen door vakantievervoer. Het aantal charters klimt van negentien naar dertig vluchten per week,” stelt woordvoerder Cor Leverdingen.
Vorig jaar steeg het aantal passagiers slechts met een magere 1% naar 357.000 – vakantiegangers waren goed voor een aandeel van 30%. Zakenreizigers blijven het belangrijkste marktsegment, met een lijndienst naar Schiphol en London Stansted. Maar ook vanuit Duitsland groeit de interesse, met als promotor de aandeelhouder Industrie- und Handelskammer van Aachen. “Aken wil zich sterker profileren als een stad met een luchthaven. Bij de lokale zakenlui groeit immers de weerstand tegen de lange files aan de Rijnbruggen naar Keulen en Düsseldorf. Het potentieel Duitsers dat we kunnen bereiken – 600.000 – is enorm,” besluit Cor Leverdingen.
WOLFGANG RIEPL
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier