Leren of niet leren, dat is de vraag

Je kan een ander mens worden op een managementcursus in een hotel. Beter is een douche van zangvogels, ruisende bladeren, plattelandsgeuren, spitstechnologie en Vlaamse hartelijkheid in Parike, het Verbrande Dorp bij Brakel. Bernard Lernout maakt leren er leuk en zinvol.

Hij staat als uit klei naast de Harley-Davidson, de nieuwe baas van het erf. Onder de kerktoren van Parike, een stil dorp bij Brakel, groeit een retreat farm – of de beauty farm voor het verstand en de praktische spiritualiteit van ingenieur Bernard Lernout, broer van Jo. Een oud neerhof wordt in drie fasen verbouwd tot een woon-, cursus- en bezinningsruimte. Muren, balken, grassprieten, een GPS-gestuurde telescoop en antennes voor het capteren van spiraalnevels en internet, herstelde guillotineramen, de medewerking van binnenhuisinrichter Frans Vandueren (auteur van De Mieren wijzen de weg over harmonieus, eerlijk bouwen), de gekuiste mestput, het spel van het zonlicht in de meditatiekamer, de authentieke wandschilderingen in de woonkamer – ze vervloeien tot het Leerhof van ClarityWell (zie www.claritywell.com). ClarityWell is een creatie van Bernard Lernout.

De loodgieters, schrijnwerkers en metselaars dumpen hun koelboxen her en der. De mortelmolen tolt. In de zomer van 2003 arriveren de eerste cursisten en Nederland wordt een prioritaire markt. Nederlanders zijn minder sceptisch dan Vlamingen en durven zichzelf meer in vraag stellen. Lacht Lernout: “Vergeet ook onze streekbieren niet, daar vallen ze voor.” Parike is het Verbrande Dorp van de Vlaamse Ardennen. Feodale troepen staken de boerderijen in brand om de opstandige Parikenaren te temmen. De rabauwen van de bende van Jan De Lichte, uit de tijd van de godsdienstoorlogen, kleuren het dorpskarakter.

Bernard Lernout (52), met glinsterend oorknopje en hippe haardracht, vermengt op het Leerhof drie levensfasen. Zijn vorming als ingenieur, bij Digital, Colruyt en Barco, ging gepaard met een stevige belangstelling voor de wetenschappen: “Een stuk van mijn werk is market validation. Ik valideer een idee, dat kan variëren van een advies per e-mail voor een bedrijf uit Silicon Valley dat een toegang zoekt op de Europese markt, dat kan ook slaan op een observatie van twee jaar voor het bedrijf GlobalEnglish.com, dat Engels aanleert via internet.”

Het Leerhof ankert op een verstilde plek van Vlaanderen en is wetenschappelijk en technologisch internationaal bereikbaar: “Op het dak staat een antenne voor draadloos surfen.” Bernard Lernout pingpongt graag met zijn naam; je kan hem vervormen tot leren, lernen, learning: “Levenslang leren, aangenaam leren passioneert me en dat is een basisactiviteit van het Leerhof.”

Leuker leren

Met Inge Provost schreef Bernard Lernout het boek Leuker Leren (2000, Uitgeverij De Boeck). Lernout: ” Tony Buzan en Vanda North zijn de grondleggers van Buzan Centers International. Tony Buzan is bekend om zijn mindmaps en bij hem behaalden Inge en ik een certificaat voor de opleiding in denktechnieken. Buzan stelt dat elk brein bestaat uit een miljoen keer een miljoen hersencellen. Elk van die cellen bezit een onafhankelijke intelligentie. Het aantal individuele patronen van gedachten en gevoelens in dat interne netwerk is groter dan het totale aantal atomen van meer heelallen dan het onze. Buzan is de pionier van de Mentally Literate Planet, een wereld waarin ieder mens zich meer bewust is van het fysieke en mentale alfabet van het wonderbaarlijke menselijke brein.”

Mindmapping is een specialiteit van Bernard Lernout. In een nieuw schoolboek economie van Uitgeverij De Boeck verheldert Lernout de stof in het studiegidskatern met twee mindmaps, een kleurige navigatieroute door de kennis die het weten koppelt aan het voelen, de cijfers aan de beelden: “De linkerhersenhelft wil een logische opbouw, een lineariteit, een structuur. Zij werkt met woorden en is linguïstisch. De rechterhersenhelft vervult een complementaire opdracht: zij is fantasie, associatie. Wat links woorden zijn, zijn rechts kleuren. Een mindmap voegt toe wat ontbreekt in klassieke notities. Dat mindmappen is op de duur een automatisme, ik doe het op conferenties, bij gesprekken en leerde het kennen als jong ingenieur bij Digital Equipment.”

Bernard Lernout is zelfstandig adviseur voor onder meer snellezen, geheugentraining en mindmapping. Tijdens de pauzes leert hij de deelnemers jongleren, voor de ontspanning en als breingym. Bedrijven zijn de grote klanten. Lernout: “Het Leerhof is een sterker medium voor het leren dan een hotel dat de cursusboer huurt. Ik schep in Parike een huis voor een lerendehouding en de methodiek van het leren. Het is een ontspannende plek voor een microsabbatical. Velen willen de klok een jaar stilzetten, rusten, nadenken en dat lukt weinigen. Het Leerhof is er voor een weekend of een driedaagse, waarop je je kan bezinnen en de batterijen herladen. Er heerst geen geitenwollensokkenambiance, want we zijn gekoppeld via internet aan de modernste technologie en inzichten.”

Parike herstelt een jeugddroom van Bernard Lernout. In de ruime en vandaag verwilderde weilanden achter de boerderij komt de groene rusthoek: “Toen ik daar voor de eerste keer stond, had ik een flashback naar mijn heerlijke kinderjaren in Geluwe. Het spelen op de boerderij, het fietsen, het verzamelen en drogen van kruiden, bloemen en planten. Jo bestudeerde de vogels rond ons huis en maakte een boek waarin hij ze opsomde, beschreef, volgde. Dat stukje natuurbelangstelling wil ik hier herscheppen. In die derde schakeling, de natuur en de ongereptheid, ligt de verbinding met de twee andere, het wetenschappelijk-technologische en het leuker leren.”

Sceptische stiltezoekers

Het Leerhof opent voor drie doelgroepen: bedrijfsmensen, leraren en stiltezoekers. Leren is een lijfelijke bezigheid: van je geest, hart, emotie, buik, zegt Bernard Lernout. Wat in Parike aangeboden wordt, moet verantwoord zijn, beklemtoont hij, het wordt geen troetelplek voor alternativo’s: “Goed, ik weet dat die verwijten van de bloednuchtere Vlamingen zullen volgen. Het Leerhof zal tot aan de rand gaan, maar binnen de rationaliteit blijven. Het scepticisme van de ingenieur blijft me eigen, alhoewel niet in de extreme vorm van we only treasure what we measure.”

Parike wordt één van de internationale internetknooppunten van het Institute of NoeticSciences ( Ions) in Californië. Noetic verwijst naar nous, kennis in het Grieks. Ions werd gesticht door Edgar Mitchell, astronaut en wetenschapper van Apollo 14: “Hij zag de aarde, onze blauwe globe vanuit de ruimte en beschrijft die ervaring als een mysterieus inzicht in de samenhang van het meetbare en het onmeetbare. Na de ruimtetocht stichtte hij Ions voor wetenschappelijk gefundeerd onderzoek naar verschijnselen die we wetenschappelijk niet volledig begrijpen, bijvoorbeeld telepathie, remotehealing, bewustzijn als niet-materiële belevingswereld. Een moeilijk terrein, het ligt aan de rand waarvan sceptici zeggen, dit is waanzin. Ik slik niets klakkeloos, maar wil me open stellen tot aan de limiet.”

Er is geen gevoel van urgentie, wel een gevoel van opportuniteit, zegt Lernout: “Ik heb de goede leeftijd om iets zinvols te doen. Zin heeft een dubbele betekenis, zin in de verklaring van goesting en zin in de betekenis dat het de moeite waard is.” Lernout wil geen sfeer rond het Leerhof van “daar is het te vinden”. Hij volgt Vaclav Havel, die schreef: “Zoek het gezelschap van hen die de waarheid zoeken en blijf weg van degene die zeggen dat ze de waarheid gevonden hebben.”

Spiritueel succes

Nog een inspirator van Bernard Lernout is de Indiase geneeskundige DeepakChopra: “Het woord goeroe haat hij, denk dus niet aan een Maharisji zoals bij The Beatles. Hij is een model voor de verbinding tussen westerling en oosterling. Chopra studeerde traditionele vedantageneeskunde in India en westerse geneeskunde in Californië. Hij worstelde met een gewetensprobleem, zag de kracht van de vedantische inzichten en zocht wegen om die te integreren met de westerse wetenschap. Chopra doceert en schrijft prachtige dingen over de Veda’s (de traditionele leerboeken van de hindoes) en de Ayurveda (de traditionele geneeskunde) en combineert die kennis met de pragmatische, westerse doelstellingen. Een gezond lichaam en een gezonde geest horen samen. Dat causaal verband wordt verwaarloosd in de westerse therapieën. De mens bestaat uit drie lichamen: een gewoon tastbaar lichaam, een emotioneel lichaam en een causaal lichaam verbonden met het opperwezen, onderwijst Chopra.”

Uit de vedanta distilleerde Deepak Chopra een levensleer. In 1996 pikt Bernard Lernout op een luchthaven The Seven Spiritual Laws of Success mee. Het staat op de bestsellerlijst van The New York Times. In één ruk leest hij het boek: “Succes voor Chopra is niet geld of aanzien. Succes is het vervullen van een zinvolle doelstelling en zich daarbij gelukkig voelen. Ik werk samen met Mike Vandermark van Organisational Development van PhoenixUniversity in Arizona om die persoonlijke wijsheidsleer toe te passen voor bedrijfslui. Business is een expressie van je menszijn. Daar sta ik aan het begin van een lange weg. In de volgende maanden geef ik op proefbasis een cursus in het Engels en daarop volgt een vertaling naar het Nederlands.”

Vlaanderen is een bloednuchtere, achterdochtige regio. Kan het Leerhof lukken? Reageert Bernard Lernout: “Ja, als je rekening houdt met die achterdocht en niet jongleert met begrippen als esoterie, spirit, intergalactisch, new age. Wij worden geen clubbers van new age. Voor meditatie zal ik brainstilling gebruiken als tegenhanger van brainstorming. Ook belangrijk om te slagen, is enerzijds het persoonlijke en anderzijds de directe omgeving – het gezin, de onderneming – naar een evenwicht te sturen. Iemand die op zijn werk niet goed in zijn vel zit, zal niet goed presteren, zal ongelukkig zijn en dat thuis verspreiden als een virus.”

Bewust bouwen

Frans Vandueren ontwerpt met zijn drie zonen op de Herckenrode Hoeve in Opheers en adviseert Bernard Lernout voor de herbouwing van de Oost-Vlaamse boerderij: “Een goed ontwerp komt spontaan en snel. Wie daar drie maanden op moet werken, is een ingenieur en geen ontwerper. Wie is de persoon, de klant en wat is zijn leefwereld? Dat zijn mijn eerste vragen. Ik tracht het onderbewuste bewust te maken en ben een medium voor de opdrachtgever. Dan kijk ik naar het binnenhuis en de wereld daarrond. De mooiste elementen van mijn gebouwen zijn de ramen: hoe kijkt binnen naar buiten en buiten naar binnen? Waar komt de zon op? Wat zijn de streekmaterialen? Alles is verbonden met alles, ik huldig holistische beginselen. Vlaanderen is lelijk, in één straat vind je honderd verschillende bakstenen, drempels, kleuren, pannen, ramen en deuren. Kijk naar het oude Praag, de harmonie in die straten. Het Leerhof moet harmonie zijn, geestig en vergeestelijkt. Van geluid kan je vrolijk, droef of ziek worden. Van kleuren kan je vrolijk, droef of ziek worden. Van vormen kan je vrolijk, droef of ziek worden. Architecten worden vandaag fout opgeleid, zij moeten opnieuw de totaliteit van huis, tuin, straat en buurt betrekken bij hun creaties. Nu prevaleert het stuntwerk.”

De architect van het Leerhof, Marc Carlier, woont 30 jaar in Parike en is actief in een drukkingsgroep voor dorpsbehoud: “Ik koos voor residentiële bouw in een straal van 15 kilometer rond Parike. Hier vind je nog ambachtslui die noch in het telefoonboek, noch in een vaktijdschrift verschijnen en de frezen en mesjes hebben om de traditionele ramen te herstellen. Maar dit is geen Bokrijk. Wat we hier hebben, is goed en geschikt voor de toekomst.”

Frans Crols

frans.crols@trends.be

“Velen willen de klok een jaar stilzetten, rusten, nadenken en dat lukt weinigen.”

“Levenslang leren, aangenaam leren passioneert me en dat is een basisactiviteit van het Leerhof.”

“Ik schep in Parike een huis voor een lerende houding en de methodiek van het leren.”

“Business is een expressie van je menszijn.”