LEIDINGGEVEN

Participatieve aanpak loont

We hebben excellent nieuws voor alle (kandidaat-)managers die ontgoocheld inzien dat ze niet in de wieg gelegd zijn om mensen te leiden. De ene heeft het, de andere niet. De ene krijgt moeiteloos de vervelendste klussen gedaan van zijn medewerkers, de andere heeft er gewoon geen vat op. In Effectief leidinggeven poneert de Amerikaanse psycholoog en didactiek-goeroe Thomas Gordon dat leidinggeven ook aangeleerd kan worden.

“Leiding hebben is nog geen leidinggeven,” merkt Gordon veelbetekenend op. De hamvraag luidt dan ook wat iemand tot leider maakt. Met andere woorden : waarom accepteren of verwerpen volgers de invloed van iemand ? Voor zijn antwoord grijpt Gordon terug naar de behoeftentheorie : “Groepsleden accepteren invloed en leiding alleen van iemand die volgens hen over de middelen beschikt om hun behoeften te vervullen. Mensen volgen (en laten hun handelingen leiden door) een leider die, naar zij geloven, ervoor zal zorgen dat ze krijgen wat ze wensen of nodig hebben.” Leiden is dus een (onuitgesproken) belofte.

Gordon declameert zo nog wel aardig wat theorieën. Eigenlijk vertrekken ze alle uit het inzicht dat participatief management zelfs letterlijk lonender is dan blaffen en dreigen. Zo blijkt ook uit Working Together van John Simmons en William Mares, dat door Gordon gretig geciteerd wordt. Al in de jaren tachtig onderzochten Simmons en Mares bedrijven die de filosofie van participatief management in de praktijk brachten. Ze constateerden er een toename van de productiviteit met 10 % of meer, die verscheidene jaren kan aanhouden. De klachten lopen spectaculair terug. Werkverzuim en personeelsverloop kunnen gehalveerd worden. Wie mensen zelfwaardering gunt, oogst motivering. Die slogan galmt weliswaar uit alle human resources-trainingen die zichzelf respecteren, maar krijgt pas echt aanzien als er harde cijfers tegenover staan. Het lijkt wel op het boek De tol van de carrière (zie Trends van 13 juni). De Duitse auteurs-psychologen Jürgen Hesse en Hans Schrader gaven toe al lang te broeden op hun bevinding dat vele managers zichzelf, hun medewerkers én hun onderneming in gevaar brengen door neurotisch gedrag. Ze zouden echter weggelachen worden door het bedrijfsleven als er geen onweerlegbaar onderzoek tegenover stond, dat de rechtstreekse link met de bedrijfsresultaten legde.

Maar slaagt Gordon er ook in om zich echt te onderscheiden van de stortvloed do & dont-boeken die de jongste jaren op de markt verschenen ? Met zijn praktische tips op zich slaagt Gordon daar niet in. Zijn originaliteit en meteen ook zijn reputatie puurt hij uit een trainingsprogramma dat hij al jaren geleden uitdokterde : de Leader Effectiveness Training (LET). Het boek is trouwens een herwerking van die handleiding en dat is nog steeds manifest merkbaar. Het staat ook in deze versie nog te dicht bij die training. Als vertrekpunt voor een accurater omgangsvorm met het personeel (opgewaardeerde functioneringsgesprekken incluis) gooit het wel hoge ogen.

LDD

Thomas Gordon, Effectief leidinggeven. Tirion, 171 blz., 790 fr.