Grenzen stellen, het is een aandachtspunt in onze maatschappij. Met de jojo van verstrengingen en versoepelingen moeten we telkens opnieuw op zoek naar onze grenzen. Misschien zit je niet altijd op dezelfde lijn met jouw omgeving over wat wel en niet kan. Misschien voel je je wat gepusht door je leidinggevende om naar de werkvloer te komen. Ook de grenzen tussen werk en privé vervagen. ‘s Ochtends wat vroeger inloggen en ‘s avonds wat later deconnecteren, het is verleidelijk. Er duiken ook steeds meer voorbeelden op van grenzeloosheid in interpersoonlijke relaties.
Grenzen zijn er om te worden opgezocht. Grenzen opzoeken en verleggen hoeft niet altijd problematisch te zijn. Het wordt een probleem als de ander te kwetsbaar is, of zich te kwetsbaar voelt om grenzen te bepalen. Soms is die kwetsbaarheid duidelijk, zoals in de relatie tussen een leidinggevende en een werknemer. Maar soms overtreden we onbewust grenzen. En wie stilzwijgend de andere kant opkijkt, werkt misschien wel mee aan die grenzeloosheid. Maar hoe doe je dat precies, grenzen stellen voor jezelf? Hoe respecteer je de grenzen van anderen?
Hoe voel jij je wanneer je ‘nee’ zegt? Sterk? Nerveus? Of net heel schuldig? Velen onder ons hebben het moeilijk om grenzen te stellen. We willen anderen niet teleurstellen, we willen geen slechte collega zijn, en al zeker geen slechte vriend of vriendin. Maar door ja te zeggen op alles, zeg je ook neen tegen andere zaken, zaken die misschien nog belangrijker zijn. Misschien zit je in een situatie waar iedereen aan je mouw lijkt te trekken. En telkens opnieuw laat je je verleiden en enthousiasmeren om je eigen grenzen te overschrijden. Een gevaar is natuurlijk dat je erdoor overbelast kan raken. Een nog groter gevaar is dat je jezelf dreigt te verliezen omdat je zoveel geeft aan anderen zonder je eigen noden in de gaten te houden.
Mensen lopen niet rond met een verkeersbordje met daarop ‘verboden toegang’. Grenzen zijn onzichtbaar en beïnvloedbaar, en soms overtreden we ze onbedoeld.
Is deze vicieuze cirkel herkenbaar voor jou, dan is nee zeggen natuurlijk altijd een optie. Maar er zijn nog drie strategieën. De eerste is constructieve confrontatie. Geef duidelijk en respectvol aan wanneer je grens overschreden wordt en leg ook uit waarom. Die strategie kan leiden tot twee uitkomsten. Ofwel aanvaardt de ander je grens en dwing je respect af. Ofwel probeert de ander je alsnog te overtuigen om je grens te verleggen. Laat je in dat geval niet leiden door schuldgevoelens, maar gebruik je eigen waarden als kompas. Een andere strategie is dat je de ander mee accountable maakt wanneer je beslist om een grens te verleggen. Als je uiteindelijk dat extra project aanvaardt, maak dan ook duidelijk wat de impact daarvan is op andere verplichtingen, en ga na of de ander met die consequenties kan leven. Een derde strategie is het vierogenprincipe. Neem iemand in vertrouwen wanneer je zelf niet goed meer weet waar de grens ligt. Grenzen zijn buigzaam en vaak overschrijden we ze geleidelijk aan. Door de huidige situatie rustig te bespreken met iemand die er volledig buiten staat, herontdek je vaak je eigen grenzen.
Pas als je je eigen grenzen weet af te bakenen, kun je leren om ook die van anderen te respecteren. Daarbij is het belangrijk om proactief te vragen waar de grens van de ander ligt. Mensen lopen niet rond met een verkeersbordje met daarop ‘verboden toegang’. Grenzen zijn onzichtbaar en beïnvloedbaar, en soms overtreden we ze onbedoeld. Vermijd ook om je eigen grenzen hardnekkig te verdedigen. Misschien vind jij je eigen grenzen perfect verdedigbaar, en vind je daardoor dat het verleggen van andermans grenzen ook afdwingbaar is. Geef de ander de autonomie om zelf te beslissen. Houd anderen ook een spiegel voor wanneer je merkt dat ze hun grenzen overschrijden, en vraag of ze dat echt willen. Want tenslotte maken goede hekken goede buren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier