Lach niet te hard met de VS

Trends-hoofdredacteur Johan Van Overtveldt waarschuwt ervoor dat de eurozone nog altijd in slechtere papieren zit dan de VS.

Het was gisterenavond in de uitzending van Terzake ook nog eens duidelijk zichtbaar. We kunnen onze binnenpret haast niet in toom houden: ze hebben het immers ook zitten nu. “Ze” zijn de Amerikanen en “het” is een schuldencrisis. En ja, hoor, de evolutie van de Amerikaanse publieke financiën oogt ronduit schrikbarend: een tekort op de lopende begroting dat koppig rond de 10% van het BBP blijft hangen en een schuldratio die pijlsnel in de richting van de 100% van het BBP stuift. Voeg daar nog aan toe dat diverse staten van de VS zich eigenlijk in een falingstoestand bevinden en dat de Amerikaanse centrale bank zich al uit de naad gewerkt heeft om de nodige liquiditeiten te blijven ophoesten en je krijgt dus inderdaad een weinig fraai beeld.

Maar laten we tegelijk wel wezen: de VS is Griekenland, Portugal of Ierland niet. Meer nog, wie het hele plaatje aandachtig bestudeert, moet tot de conclusie komen dat qua beheersing van de schuldencrisis de eurozone nog altijd in slechtere papieren zit dan de VS. Minstens drie elementen onderbouwen deze inschatting.

Ten eerste, de belastingsdruk is in de VS ruim éénderde lager dan in euroland. In 2010 kwam voor de VS de globale belastingsdruk uit op 31% van het BBP, voor het geheel van de eurozone op ruim 44%. België zit op 50%, Frankrijk op 48%, Nederland op 46% en Duitsland op 43%. De Amerikanen haten meer belastingen maar hoe dan ook is er bij hen substantiële ruimte om via belastingsverhogingen het begrotingstekort voor een flink stuk toe te rijden zonder dat die verhoogde fiscale aanslag direct zware gevolgen moet hebben voor de economische groei.

Die laatste bedenking brengt ons meteen bij het tweede element van relatieve Amerikaanse sterkte, nl. de hogere potentiële groei vanwege de Amerikaanse economie. Uit berekeningen van o.m. de OESO blijkt dat de Amerikaanse economie in normale omstandigheden minstens 1%punt per jaar méér groeit dan die van de eurozone. Dat groeivoordeel heeft te maken met een betere demografie, met flexibelere markten en met een dieper ingewortelde ondernemingscultuur. Een systematisch hogere economische groei maakt op termijn een wereld van verschil uit bij de bestrijding van een schuldencrisis.

Ten derde, de Amerikaanse banken staan er vandaag een stuk steviger bij dan de Europese. Dit kwam nog eens duidelijk naar voren uit het Global Financial Stability Report van het IMF. De Amerikaanse banken beschikken thans over een kapitaalbuffer die bijna het dubbele is van de Europese (8% van het balanstotaal tegenover 4%) en hun behoefte aan financiering vanuit de financiële markten is maar de helft van de behoefte van de Europese banken terzake. Ook de uitzuivering van de kredietportefeuille ging bij de Amerikaanse banken verder dan bij de Europese.

Dus geen vuiltje aan de lucht bij Uncle Sam? Jawel, dikke pakken vuil zelfs. Als de regering Obama niet vrij snel het begrotingstekort halveert, krijgt ook de VS een authentieke schuldencrisis op haar dak. Wij in euroland zitten echter al volop in zo’n crisis en we krijgen ze maar niet onder controle. Bovendien beschikken de Amerikanen zoals aangegeven over betere troeven dan wij om een schuldencrisis te lijf te gaan.

Toch blijven we, allicht samen met de wat zelfgenoegzame America bashers, benieuwd of de woorden van Winston Chruchill opnieuw bewaarheid zullen worden. Van de Amerikanen beweerde Chruchill ooit: “You can always count on the Americans to do the right thing. After they have exhausted all the other options”.