Laat de koude geldoorlog niet escaleren

Er broeit een koude monetaire oorlog tussen de VS en Europa. De doordachte uitval van de Duitse bondskanselier Angela Merkel naar de Amerikaanse Centrale Bank (Fed) was veelzeggend. Dat de Fed moet stoppen met haar experimentele en bijzonder expansieve monetaire beleid, of over tien jaar zitten we weer in hetzelfde schuitje, waarschuwde Merkel, die in een adem ook de Europese Centrale Bank de levieten las. Het kon niet dat de ECB zich onder internationale druk liet meeslepen in het frivole geldbeleid om de economie te stimuleren. Fed-voorzitter Ben Bernanke was het respectvol oneens met Merkel, waardoor de trans-Atlantische monetaire tweespalt open en bloot kwam te liggen.

Voor het Duitse kamp blijft monetaire orthodoxie een anker voor prijsstabiliteit én sociale stabiliteit, daar hebben ze geen geschiedenisles voor te krijgen. Voor de Amerikanen is monetaire orthodoxie vandaag echter een rem op het economische herstel. Beiden hebben hun argumenten om het grote gelijk te verdedigen, maar vroeg of laat zal een kamp van koers moeten veranderen. Met hun respectieve beleid liggen de Fed en de ECB immers op ramkoers met elkaar.

De ECB en de Europese economie kunnen het zich niet veroorloven om als enigen het spel braaf volgens het monetaire boekje te spelen, als de anderen de regels (tijdelijk) aan hun laars. Als de euro de laatste gezonde internationale reservemunt wordt, dan dreigt de koers van de euro, zeker tegenover de dollar, de hoogte in te schieten, en dan ligt de concurrentiekracht van de Europese bedrijven nog maar eens onder vuur. De Europese economie doet het nu al slechter dan de Amerikaanse, en mag via een dure euro straks ook nog eens mee de factuur voor het Amerikaanse herstel betalen. Het is deze bui die Angela Merkel ziet hangen, want Duitsland is meer dan wie ook afhankelijk van een exportherstel om de recessie te overwinnen. Een sterke euro kan deze strategie, waarop de Duitsers al jaren inzetten, torpederen, en dan moet Merkel aan haar kiezers uitleggen dat jaren van loonmatiging voor niets zijn geweest.

Maar ook de Fed kan niet als enige de geldkraan vol opendraaien als de ECB een anker van stabiliteit blijft. De status van de dollar als wereldreservemunt komt dan in het gedrang, en dan dreigen de VS de ongelooflijke luxe te verliezen om de eigen binnenlandse schuld en buitenlandse goederen (olie!) te kunnen aflossen en betalen via de drukpers in de kelder van de Fed. Hoe orthodoxer de ECB, hoe moeilijker de VS het zal krijgen om goedkoop krediet in het buitenland te krijgen. Stijgt de rente fors, dan mag ook president Obama een kruis maken over het herstel. Ook de Fed kan dus maar dansen zolang de muziek speelt.

Wie zal als eerste bijdraaien om een frontale botsing te vermijden? De VS zullen al hun overtuigingskracht in de weegschaal gooien om Europa op andere gedachten te brengen. Het Duitse kamp zal echter zo lang mogelijk het been stijf houden, en daarom kreeg de ECB die oplawaai van Merkel. Maar langs deze en gene kant van de Atlantische oceaan kunnen ze maar beter de monetaire violen op elkaar afstemmen, of de noten zouden wel eens heel vals kunnen klinken. (T)

Door Daan Killemaes