“Kunst kopen is als verliefd worden”

Ondanks de crisis gaat Art Brussels volgende week met volle moed van start. Trends ging de temperatuur opmeten bij Brusselaar Cédric Liénart de Jeude, directeur van Sotheby’s België én gepassioneerd verzamelaar van hedendaagse kunst.

Van 24 tot 27 april vindt de 27ste editie van Art Brussels plaats. Een kunstbeurs die bijzonder spannend belooft te worden. Niet zozeer door de verrassende selectie exposanten (165 uit 23 landen) of door het vernieuwende aanbod hedendaagse kunst, maar door de sluimerende economische crisis. Zal het publiek, zoals op de voorbije grote kunst- en antiekbeurzen, vooral uit geïnteresseerde kijkers bestaan die hun portefeuille nauwelijks openen?

TRENDS. Mijnheer Liénart de Jeude, zult u uw portefeuille bovenhalen?

CÉDRIC LIÉNART DE JEUDE (SOTHEBY’S BELGIË). “Moeilijk om op voorhand te zeggen. Een kunstaankoop is voor mij pure emotie, dus dat is compleet onvoorspelbaar. Er is een aantal hedendaagse artiesten dat ik verzamel, maar ik koop niet om het even welk werk uit hun oeuvre. Ik moet niet noodzakelijk een Damien Hirst hebben. Het moet in de eerste plaats een goede Damien Hirst zijn. Ik beschouw een kunstaankoop niet als een uitgave of een investering. Het is een soort patrimonium dat ik aanschaf voor mijn kin-deren. En vóór ik het doorgeef, geniet ik er zelf even van.”

Zullen er op Art Brussels ook minder topstukken te koop zijn, zoals op TEFAF en BRAFA eerder dit jaar?

LIÉNART DE JEUDE. “Dat is pure logica. Een werk van 10.000 euro is door de crisis gemiddeld nog 7500 euro waard. Wie geen financiële zorgen heeft, verkoopt dat dus gewoon niet. Ook galeriehouders die belangrijke werken in huis hebben, verkopen die nu niet omdat ze er geen topbedragen voor kunnen krijgen.”

U zetelt in The Art Society, een select clubje verzamelaars van moderne en hedendaagse kunst. Pure netwerking voor u, nemen we aan?

LIÉNART DE JEUDE. “De leden van The Art Society ontmoeten elkaar voortdurend op vernissages, tentoonstellingen en beurzen. Het is inderdaad netwerken, maar vooral ook vriendschapsbanden smeden. Ik was trouwens al langer lid van The Art Society vóór ik bijna een jaar geleden bij Sotheby’s terechtkwam. Vroeger werkte ik als consultant in corporate real estate, maar mijn grote droom was om in de kunstsector aan de slag te gaan. Galeriehouder worden zag ik niet zitten, omdat dat pure business is. De functie bij Sotheby’s is ideaal omdat wij in se een dienstverlenend bedrijf zijn: we bieden faciliteiten aan aan collectioneurs die willen verkopen of aankopen. Zelf verzamel ik al vijftien jaar. Eerst oude kunst, net als mijn ouders, maar toen ik mijn vrouw leerde kennen, begon ik me in hedendaagse kunst te interesseren, omdat haar ouders grote collectioneurs waren. Hedendaagse kunst verzamelen is zoeken naar permanente vernieuwing, je kan niet terugplooien op vaste waarden zoals in oude kunst.”

Is hedendaagse kunst kopen dan gevaarlijker dan oude kunst collectioneren?

LIÉNART DE JEUDE. “Mocht ik een investeringsmaatschappij zijn, zou ik shoppen op TEFAF en niet op Art Brussels. Het is een feit dat de meeste speculatie in de sector van de hedendaagse kunst gebeurt. Door de crisis is die markt gelukkig wat gecorrigeerd. De mode om werk van opkomende artiesten voor enorme bedragen te kopen, is voorbij. De situatie is veel gezonder nu.”

Een antiquair vertelde me onlangs dat je geen kenner moet zijn om hedendaagse kunst te verzamelen.

LIÉNART DE JEUDE. “Een kunstaankoop is een coup de coeur. Het is als verliefd worden: je kan perfect iets kopen omdat je het graag ziet, zonder dat je er encyclopedieën over hebt gelezen. Veel mensen kopen met hun hart als ze bij antiquairs of handelaars op een beurs rondneuzen. Daar is niks mis mee, al betalen ze over het algemeen wel te veel. Wie kennis heeft van de kunstgeschiedenis, tentoonstellingen afschuimt en veilingcatalogen uitpluist, is doorgaans beter geplaatst om iets te kopen dat de tand des tijds doorstaat en niet te veel geprijsd is.”

Wat is het belangrijkste verschil tussen een kunstgalerie en een veilinghuis?

LIÉNART DE JEUDE. “Galeristen moeten er vroeg bij zijn om jong talent te ontdekken, veilinghuizen zijn eerder een reflectie van de kunstmarkt. Maar de twee groeien almaar dichter naar elkaar toe. Het werk van kunsthandelaars en veilinghuizen is ingrijpend veranderd sinds de komst van internet. Veilingresultaten zijn altijd en overal te consulteren. Worden records gebroken, dan passen galeriehouders hun prijzen onmiddellijk naar boven aan. Aangezien de prijzen twintig jaar lang niet zijn gedaald op veilingen, werden de stukken in de galeries alleen maar duurder. Ik ben benieuwd of de galeristen hun prijzen nu door de crisis naar beneden zullen afronden.”

Galeriehouders klagen dan weer dat de veilingcatalogen te dik zijn geworden. Er zouden te veel middelmatige stukken in staan?

LIÉNART DE JEUDE. “Twee, drie jaar geleden wel, ja. De kunstmarkt was toen in volle hausse. Nieuwe, grote spelers op de kunstmarkt doken op: Russen, Chinezen, Indiërs. Het mechanisme is simpel: in een economische bloeiperiode is er veel meer vraag naar kunst, de galeriehouders vragen de kunstenaars om meer te produceren, er komt meer op de markt en dus worden de veilingcatalogen dikker. De situatie leidde zelfs tot perverse toestanden: op een bepaald moment waren er in China meer studenten kunst dan burgerlijk ingenieur. Puur omdat er een enorme vraag was naar hedendaagse Chinese kunst.”

Dat is geen antwoord op de vraag waarom er zoveel middelmatige stukken worden geveild.

LIÉNART DE JEUDE. “Kijk, een veilinghuis moet ook blijven draaien. De gebouwen en het personeel kosten handenvol geld. Dat weegt serieus door. Dus komen er wel eens minderwaardige stukken in.”

ART BRUSSELS: VAN 24 TOT 27 APRIL IN BRUSSELS EXPO, www.artbrussels.be

Door Thijs Demeulemeester