Kunst kopen in pyjama

De eerste onlinekunstbeurs ter wereld gaat zaterdag van start. Topdealers exposeren hedendaagse kunst op de VIP Art Fair. Galerie Xavier Hufkens en Almine Rech, de enige twee Belgische standhouders, zijn het erover eens. “Dit is een superspannend experiment, al verwachten we niet zo heel veel van de verkoop.”

Elke curieuzeneus die vóór zaterdag al even naar de website VIP Art Fair surft, zal teleurgesteld zijn. Er is nog helemaal niets te zien. Pas als de virtuele kunstbeurs officieel opent op 22 januari om 14 uur stipt, kunnen verzamelaars shoppen in de virtuele stands van de 139 topdealers in hedendaagse kunst. Duizenden kunstwerken zijn te koop, van fotografie over sculptuur en installaties tot zelfs performance.

De grote nieuwigheid: collectioneurs kunnen vanuit hun luie zetel rondsurfen op de e-beurs. De allereerste VIP Art Fair wordt opgevat als een soort virtuele ruimte met grote én kleine stands en galerietentoonstellingen over één thema of één kunstenaar. Op de website worden geregeld filmpjes over kunstenaars en top tiens van ‘meest aangeklikte kunstwerken’ gepost. Wie een login heeft gekregen of gekocht, kan meteen in een afgeschermde chatbox in contact komen met de galeristen zelf. Die beantwoorden in realtime alle vragen over de artiest, het formaat, de materialen en – uiteraard – de prijs van een werk.

Die interactiviteit klinkt revolutionair, de galeristen moeten wel de klok rond aan hun computerscherm zitten wachten om eventuele klanten te woord te staan via Skype of chat. “Door de tijdszones zijn wij 18 uur per dag stand-by”, zegt Almine Rech, een van de twee Belgische deelnemende galeries. “Of de collectioneurs veel informatie vragen, betwijfel ik. Ik verwacht dat ze vooral rondkijken en vergelijken. Maar deze website wordt wel een virtuele ontmoetingsplaats van kunstliefhebbers over heel de wereld. Dat alleen al maakt het initiatief een superspannend experiment.”

Testcase

Gagosian, David Zwirner, White Cube, Hauser & Wirth, Sadie Coles, Anna Schwartz, Xavier Hufkens: de who’s who van de hedendaagse kunstwereld tekent present op de eerste editie van VIP Art Fair. Een straffe prestatie van de initiatiefnemers James Cohan en Jonas Almgren, al hielp hun netwerk ook een handje. Cohan is een gereputeerde New Yorkse kunsthandelaar, Almgren een internetondernemer uit Silicon Valley die CEO is van de website One Art World.

Hoe zij de grote kleppers wisten te overtuigen? “Vijf topgaleries, waaronder wijzelf, kregen de kans om bij de founding galeries te horen”, zegt de Brusselse kunsthandelaar Xavier Hufkens. “Wij dienden als lokaas om de anderen te overtuigen, vermoed ik. Medeoprichter of niet, ik wou sowieso dit nieuwe initiatief niet missen. Een kunstbeurs van topniveau zonder die enorme hotel-, transport-, diner- en standgeldkosten: dat is toch het ideale scenario?”

“Toen James Cohan me in Brussel kwam opzoeken om te praten over de VIP Art Fair, was ik meteen verkocht voor zijn innovatieve idee”, zegt Almine Rech. “We moeten mee met onze tijd. Commercieel weet ik niet of dit een goede zet wordt. Ik beschouw mijn deelname eerder als een testcase. Verkoop ik niks, dan heb ik er zeker mijn broek niet aan gescheurd. Het virtuele standgeld is toch maar een fractie van een echte beurs.”

“Maar ik hoop toch enkele goede contacten aan dit event over te houden. Die mensen kan ik dan uitnodigen in de galerie om eventueel tot een koop over te gaan. Echt menselijk contact blijft onvervangbaar in de kunstbranche. Ook het netwerkaspect onder verzamelaars en galeristen, denk maar aan de vele cocktails en diners op topbeurzen, is in dit onlineproject afwezig. Het vertrouwen van een klant winnen, kan alleen in levende lijve.”

“Verzamelaars kopen zelden werken die ze nog nooit in het echt hebben gezien”, zegt Hufkens. “Behalve als ze het oeuvre al erg goed kennen. Wie een sculptuur of een schilderij wil kopen, moet er eerst fysiek de confrontatie mee aangaan om de juiste impact te voelen. Fotografie is een uitzondering. Daar is er minder verschil tussen de onlineafbeelding en de fysieke versie van het werk. Vandaar dat ik in mijn selectie voor VIP Art Fair ook een lichte nadruk legde op foto’s. Voor de rest is mijn stand erg vergelijkbaar als die op Frieze in Londen, de FIAC in Parijs of Art Basel. Maar dit initiatief kan die beurzen niet vervangen.”

Internetrevolutie

VIP Art Fair is wel een vernieuwend concept, maar ook de logische volgende stap in de vergroeiing tussen internet en de kunstwereld. “Internet heeft onze business totaal veranderd”, zegt Rech. “De prijzen zijn compleet transparant geworden, alle veilingresultaten zijn via Artnet consulteerbaar. Verzamelaars checken alles online. Galeristen die voor een kunstenaar veel hogere prijzen vragen dan hun concurrenten, worden meteen teruggefloten. Op de secundaire markt (de doorverkoop) is het niet meer mogelijk om woekerwinsten te halen of de klant iets wijs te maken. Die gezondheidskuur had de kunstwereld nodig.”

Volgens initiatiefnemer James Cohan gebruiken galeristen het internet nog altijd niet dynamisch genoeg. “De websites van kunsthandelaars zijn veel te statisch. Ze hebben een newsfeed en – in het beste geval – een client login, meer niet. De beurs is een schoolvoorbeeld van een interactieve toepassing in de kunstwereld.”

Maar de vraagt blijft: zit de doorsneekunstverzamelaar te wachten op zo’n onlinebeurs? “Zat u in 1997 te wachten op de komst van Google? Nee toch? En toch heeft de zoekrobot ieders leven veranderd”, pareert Hufkens. “Innovatie heeft niemand nodig. Maar eenmaal ze er is, kan ze ingrijpende gevolgen hebben. Wie weet creëert de VIP Art Fair wel een nieuwe vraag op de markt.”

Toch is de beurs lang niet voor iedereen weggelegd. Van de 4000 klanten in haar adressenlijst, stuurde Almine Rech maar een paar honderd uitnodigingen voor de VIP Art Fair. “Oudere verzamelaars die geen gebruikmaken van de nieuwe media, heb ik niet uitgenodigd. Dit is een project voor de kunstliefhebbers die hun weg al kennen op internet.”

En dan nog die vreemde timing. De BRAFA kunst- en antiekbeurs even buiten beschouwing gelaten, valt de VIP Art Fair in januari, de maand waar de verkoop voor kunstdealers traditioneel bijna stilligt. Hufkens nuanceert. “Art Basel is in juni, zodat iedereen mooi weer zou hebben. En wie in december naar Art Miami trekt, krijgt gegarandeerd ook veel zon. Met de VIP Art maakt het weer geen verschil. Bij zon of regenweer: iedereen kan thuis in zijn pyjama kunst kopen.”

VIP Art Fair, van 22 tot 30 januari, exclusief op www.vipartfair.com

THIJS DEMEULEMEESTER

“Een kunstbeurs van topniveau zonder die enorme hotel-, transport-, diner- en standgeldkosten: dat is toch het ideale scenario”

Xavier Hufkens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content