Een ruime meerderheid van de leden van het Europees Parlement heeft dinsdag de wet goedgekeurd die Europa in staat moet stellen zijn toegang tot kritieke grondstoffen meer in eigen handen te nemen. Over de verordening was vorige maand al een akkoord gevonden met de Raad (de lidstaten). Het Parlement heeft die tekst nu formeel aangenomen.
De bedoeling is de EU minder afhankelijk te maken van derde landen voor de ontginning, verwerking en recyclage van kritieke grondstoffen, die onmisbaar zijn in sectoren als de groene en de digitale industrie, lucht- en ruimtevaart en defensie. Er is een lijst van 34 grondstoffen opgesteld die als dusdanig worden gedefinieerd. Zeventien van die grondstoffen worden als strategisch beschouwd, wat betekent dat hun bevoorrading in de toekomst mogelijk in het gedrang komt.
De administratieve rompslomp voor het verkrijgen van grondstoffen zal door de wet worden verminderd, terwijl er economische stimulansen worden gegeven en er een stabieler en veiliger ondernemingskader voor mijnbouw- en recyclingprojecten wordt gecreëerd, met snellere en eenvoudigere vergunningsprocedures.
De nieuwe regels moeten de Europese Unie tevens in staat stellen om makkelijker strategische partnerschapsakkoorden met derde landen af te sluiten om de bevoorrading met kritieke grondstoffen te diversifiëren. Dat moet de EU voor de verschillende grondstoffen die ze nodig heeft minder afhankelijk maken van één specifiek land.
Absoluut noodzakelijk
“Het is van strategisch belang dat Europa zijn eigen duurzame toeleveringsketen voor kritieke grondstoffen opbouwt door de snel veranderende geopolitieke context en grote afhankelijkheid van derde landen zoals China”, duidt Tom Vandenkendelaere (CD&V). “Europa produceert bijvoorbeeld minder dan 1 procent van de lithiumbatterijen terwijl we de doelstellingen om elektrisch te rijden net hebben opgevoerd.”
“Dit voorstel is absoluut noodzakelijk voor onze strategische autonomie”, zegt ook Hilde Vautmans (Open VLD). “We kunnen ons te grote afhankelijkheden van derde landen niet veroorloven, zeker niet voor materialen die voor onze economische toekomst essentieel zijn. De Russische energiechantage heeft ons pijnlijk duidelijk gemaakt dat afhankelijkheden tegen ons worden gebruikt.”
Vautmans vindt de kritieke grondstoffenwet ook essentieel voor de Europese competitiviteit. “Als onze industrie en bedrijven niet over grondstoffen beschikken, worden ze weggevaagd door concurrenten uit landen die ze wel bezitten.”
Ontginnen op eigen bodem
In de wet staat dat Europa tegen 2030 10 procent van de strategische grondstoffen die zijn industrie elk jaar nodig heeft op eigen bodem moet kunnen ontginnen. Veertig procent zal het zelf moeten kunnen verwerken, 25 procent moet kunnen worden gerecycleerd. Bovendien zal meer moeten worden ingezet op het terugwinnen van strategische grondstoffen uit afval.
Sara Matthieu (Groen) acht veel belang aan de bescherming van vogels, habitats en water die ook wordt geboden. Door strategische projecten sneller te vergunnen, bestond namelijk het gevaar dat de bestaande milieuwetten werden ondergraven, maar dat is vermeden, zegt Matthieu. “Deze wet is geen blanco cheque voor mijnbouwbedrijven om zomaar natuurgebieden te beschadigen voor privébelangen. We voerden een belangrijke clausule in over de milieuvoetafdruk van kritieke grondstoffen, die ons op termijn de mogelijkheid geeft om enkel de milieuvriendelijkste grondstoffen op de markt toe te laten.”
