U zit al op een berg cash, het gedeelte aandelen in uw portefeuille barst al uit zijn voegen en/of u heeft obligaties in portefeuille die de komende maanden op vervaldag komen. Wat moet u nu doen met dat geld?
De Belgische tienjaarsrente kwam de voorbije weken al een paar keer boven de kaap van 1 procent piepen. Belgische overheidsobligaties bieden vandaag drie keer zoveel rente als op het dieptepunt van 15 april. Voor langlopend Duits staatspapier spreken we zelfs over een vertienvoudiging van de rente in vier weken tijd. De terugkeer van inflatie en de positieve effecten van goedkope olie, euro en krediet voor de Europese bedrijven zijn de drijvende krachten. Maar is de rente nu echt vertrokken voor de grote opwaartse rit?
“Ik denk dat we de bodem achter de rug hebben, maar een ‘normale’ rente voor Duitse overheidsobligaties is nog niet voor morgen”, zegt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING België. “Vanaf nu gaan we met horten en stoten omhoog. Telkens de rente te veel oploopt, de euro te veel versterkt en de beurzen te hard onderuitgaan, zal dat een domper zetten op het vertrouwen en grijpen beleggers automatisch terug naar de veiligheid van obligaties. Mocht de rentestijging niet vanzelf afremmen, dan kan de Europese Centrale Bank (ECB) nog altijd het ritme van de obligatie-inkopen verhogen en voor 65 miljard euro obligaties kopen elke maand, in plaats van de beloofde 60 miljard euro.”
Omgekeerde logica
Christopher Probyn, de hoofdeconoom van State Street Global Advisors die vorige week in Brussel passeerde, gelooft niet dat de ECB ook maar een centimeter van haar koers zal afwijken. “Voor de geloofwaardigheid is het belangrijk dat de centrale bankiers doorgaan op het ingeslagen pad. De ECB zal niet plots meer geld besteden aan obligatie-aankopen of het inkoopprogramma sneller dan gepland afbreken. Dat geloof ik niet.” Probyn is er bovendien stellig van overtuigd dat de aankopen van Europese overheidsobligaties de rente op Amerikaanse overheidsobligaties aan de grond houden. “We moeten geen schrik hebben dat de Amerikaanse centrale bank met een renteverhoging in september de rentevoeten wereldwijd zal laten stijgen”, zegt Probyn. “Normaal dicteren de VS de marcheerrichting, maar in dit geval geldt een omgekeerde logica. De Europese Centrale Bank neemt de rol van de Amerikaanse centrale bank over.”
Peter De Coensel, obligatiebeheerder bij Petercam, legt uit dat er deze maand ook een technisch effect speelt dat de komende maanden afwezig zal zijn. “Sinds maart kopen de Europese centrale banken elke maand voor 44 miljard euro overheidsobligaties. Dat weten we. We weten ook op voorhand min of meer hoeveel nieuwe obligaties de landen van de eurozone zullen uitgeven. Zo wisten we dat er in mei bijna 50 miljard euro nieuwe obligaties ‘op overschot’ op de markt zouden komen, boven op de maandelijkse aankopen van de ECB. Grote beleggers hebben daarop geanticipeerd door te proberen winst te nemen voor de anderen het zouden doen.”
Mei is een atypische maand. In juni, juli en augustus zal de ECB meer obligaties kopen dan er nieuwe op de markt komen (na aftrek van couponbetalingen en aflossingen). In juli zou er zelfs een negatief aanbod aan obligaties zijn van meer dan 90 miljard euro. De Coensel: “Dat zal de rente stabiliseren of omlaag drukken.”
Versnelde film
Volgens De Coensel hebben we “een versneld afgespeelde film” gezien de voorbije weken. “De waarderingen van obligaties waren niet meer gezond en de aanpassing de voorbije weken is vrij wild gebeurd. We hadden net zo goed een jaar over deze rentestijging kunnen doen. Volgens ons model staat de Duitse langetermijnrente in september 2016 op 0,9 tot 1,3 procent. Dat heeft onder meer te maken met de historische correlatie tussen de Amerikaanse en de Duitse rente. Ik vermoed dat het dieptepunt achter ons ligt, en ik verwacht dat de rente de komende weken en maanden weer wat zal terugvallen, en dan weer wat hoger zal gaan, enzovoort. Maar niemand heeft perfecte vooruitzichten.”
Sinds de tienjarige Japanse rente voor het eerst onder 1 procent dook, in 1998, voorspellen economen en strategen een crash van de Japanse obligatiemarkt. De combinatie van vergrijzing en deflatie heeft de Japanse rente echter al die tijd laag gehouden en een crash kwam er niet. Het toont aan hoe moeilijk het is de evolutie van de rente te voorspellen. En het toont meteen ook aan dat u het beste gewoon gespreid in de tijd in obligaties blijft investeren en ervoor zorgt dat de vervaldagen ook gespreid zijn. Zo hebt u regelmatig weer geld om te herinvesteren, mochten er zich opportuniteiten voordoen.
Spaarboekjes
Een stijgende rente betekent in principe dat de prijzen van de obligaties zakken. Dat zorgt voor minwaarden in obligatieportefeuilles en obligatiefondsen. Hoe langer de looptijd van de obligaties, hoe meer dat effect speelt. Een gespreide beleggingsportefeuille bevat echter aandelen én obligaties. Dat betekent dat u minstens een deel van het geld dat uit obligaties vrijkomt, opnieuw in obligaties moet beleggen. “Wie schrik heeft van de rentestijging, kan zich beschermen door obligaties met een variabele coupon te kopen”, zegt Alex Goldwasser van het beurshuis Goldwasser Exhange. Het gaat bijvoorbeeld om obligaties gekoppeld aan de interbankenrente Euribor (zie tabel).
Het is sowieso een slecht idee om uw geld 100 procent in risicovolle aandelen te investeren of 100 procent in cash aan te houden. Vooraleer de vergoeding op spaarboekjes stijgt, moet er nog veel water onder de brug. De banken beleggen het spaargeld op hun beurt met een gemiddelde looptijd van twee tot vier jaar. “Als we zeggen dat de rente stijgt, dan bedoelen we de lange rente. De rente op twee jaar heeft amper bewogen de voorbije maand”, merkt De Coensel op.
Voor een belegger die inschrijft op nieuwe obligaties of lopende obligaties koopt om ze bij te houden tot de vervaldag, zorgt een stijgende rente vooral voor opportuniteitskosten. Stel dat u vandaag 1000 euro betaalt om acht jaar een vaste coupon van 1,5 procent te krijgen, dan krijgt u volgend jaar voor een gelijkaardige investering misschien een coupon van 1,75 of 2 procent.
Omruil
U krijgt niet vaak de kans om te beslissen over een belegging in een obligatie-uitgifte, want de meeste bedrijven richten zich vandaag niet meer tot de kleine Belgische belegger. De producent van bevroren bakkerijproducten, margarines en vetten Vandemoortele is het eerste bedrijf in een jaar dat met een nieuwe obligatie voor Belgische particulieren op de proppen komt. De voorwaarden van de uitgifte waren toen dit nummer werd afgesloten nog niet bekend, maar verwacht u niet aan een vette coupon.
Een aantal Belgische bedrijven lanceerde de voorbije jaren een ruilaanbod voor de particulieren met obligaties in hun portefeuille. De particuliere beleggers kregen meestal geen cadeaus. De jongste in de rij is Kinepolis. De bioscoopuitbater stelt de houders van de obligatie met een brutocoupon van 4,75 procent en vervaldag 6 maart 2019 voor hun obligaties in te ruilen voor nieuwe obligaties die pas in juni 2023 aflopen. De brutocoupon van die nieuwe obligaties is 4 procent, maar het nettorendement bedraagt slechts 1,655 procent. Dat komt omdat de obligaties tegen 110 procent van hun nominale waarde noteren, maar tegen pari worden omgeruild voor nieuwe obligaties. De aanvaardingsperiode loopt nog tot 1 juni.
Het voordeel van nieuwe obligatie-uitgiften en ruilaanbiedingen is dat u er geen beurstaks betaalt. Bij een aankoop van lopende obligaties betaalt u 0,09 procent belasting.
Ilse De Witte
U kunt het beste gewoon gespreid in de tijd in obligaties blijven investeren, en ervoor zorgen dat de vervaldagen ook gespreid zijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier