Klimaatrampen doen de vraag naar steenkool pieken

De vraag naar steenkool is groter dan ze ooit geweest is, en de prijzen pieken. Ondanks en dankzij de klimaatverandering.

Toen de regen in de Chinese provincie Henan eind juli eindelijk ophield en het waterpeil in de overstroomde steden daalde, bestelden de machthebbers van China de meest essentiële goederen voor het rampgebied: massa’s steenkool. Die moeten ervoor zorgen dat de elektriciteitscentrales weer werken. Een gevolg is dat er elders in de Volksrepubliek brandstoftekorten ontstaan, waardoor de toch al hoge prijzen op de internationale steenkoolbeurzen wellicht nog zullen stijgen.

Almaar meer landen kondigen aan dat ze tegen het midden van de eeuw CO2-neutraal willen zijn, wat onder meer het einde van hun steenkoolcentrales betekent. Grondstoffenmultinationals zoals Rio Tinto, BHP en Anglo American hebben besloten hun steenkoolproductie geheel of gedeeltelijk af te bouwen. En toch gaat de prijs voor stoomkool, de variant die wordt gebruikt in de industrie, door het dak.

“Er is niet genoeg aanbod om aan de stijgende vraag te voldoen”, zegt Matt Preston van het studiebureau Wood Mackenzie. Volgens prognoses van het Internationaal Energieagentschap zal het mondiale steenkoolverbruik dit jaar met 4,5 procent stijgen. Daarmee is de daling van 4 procent in het coronajaar 2020 tenietgedaan. Dat komt door de heropleving van de wereldeconomie, maar ook door de extreme weersomstandigheden in grote delen van de wereld. En die zijn meer dan waarschijnlijk een gevolg van de klimaatverandering.

De vraag boomt vooral in China. Het land verbruikt meer steenkool dan alle andere landen samen. In het voorjaar heeft de droogte in verschillende regio’s van het land het peil van de grote stuwdammen zo doen dalen dat de waterkrachtcentrales hun productie moesten beperken. De capaciteit van de kolengestookte elektriciteitscentrales werd in dezelfde mate verhoogd. Maar de brandstof werd al snel schaars toen in Indonesië, China’s grootste steenkoolleverancier, verschillende mijnen onderliepen door zware regenval. Daarbovenop hinderden overstromingen het transport uit de kolenprovincie Sjanxi naar de rest van het land. In de zomer leidde een hittegolf er dan weer toe dat de vraag naar stroom piekte, omdat veel gezinnen hun airco dagenlang lieten werken.

Geen duurzame comeback

Het verhaal van China toont aan hoe afhankelijk de wereldeconomie nog altijd is van die vervuilende energiebron. De prijsstijgingen leveren de mijnexploitanten opnieuw enorme winsten op. Toch verwachten de meeste deskundigen geen duurzame comeback van de kolenindustrie. “De hoge prijzen zullen de multinationals niet tot andere gedachten brengen, de strategische beslissingen zijn al lang genomen”, zegt Myles Allsop van de Zwitserse bank UBS. Naarmate het gebruik van hernieuwbare energiebronnen toeneemt, zal de vraag dalen. Allsop verwacht dat steenkool in de komende drie jaar gemiddeld ongeveer 75 dollar per ton zal kosten. Dat is de helft van de huidige prijs.