Kiezen tussen leger en sociale zekerheid

Premier Guy Verhofstadt ( VLD) scoorde in diverse Europese hoofdsteden zeer goed met zijn oproep om een volwaardige Europese militaire kracht uit te bouwen. In de analyse van Verhofstadt kan alleen op die manier binnen de Navo een evenwichtige relatie ontstaan tussen de militair allesoverheersende Amerikaanse poot en het militair amechtige Europa.

Er valt veel te zeggen voor de opties van Verhofstadt. Het mag duidelijk zijn dat veel van de discussies over de kwestie-Irak voortvloeien uit pure frustratie, vooral vanwege Frankrijk. Een frustratie die voortkomt uit het naakte gegeven dat Europa – op de Britten na – militair nauwelijks iets betekent.

De hamvraag is natuurlijk of Verhofstadt en de andere Europese leiders bereid zijn om de volle consequenties te dragen van het verlangen om een volwaardig Europees leger op te richten. Wie het financieringsplaatje grondig bekijkt, kan moeilijk onder de conclusie uit dat men (alweer) hoog van de toren blaast maar wellicht niet ver zal komen.

Zowat alle militaire specialisten zijn het erover eens dat er een serieuze inhaalbeweging nodig is om dat Europese leger op de been te krijgen. Een extra inspanning naar rato van 1% à 2% van het bruto binnenlands product (BBP) gedurende verschillende jaren is dan onontkoombaar. De financiering daarvan kan in essentie op vier manieren gebeuren.

Ten eerste: een verhoging van de belastingen. In principe kan dat natuurlijk altijd, maar de huidige belastingdruk in Europa weegt al zwaar door op het structurele groeipotentieel van de Europese economie. Die manier van financieren zou dan ook inhouden dat de Europese leiders moeten toegeven dat de keuze van de Top van Lissabon (om tegen 2010 van Europa de meest competitieve economie ter wereld te maken) de prullenmand in vliegt.

Ten tweede: de terugschroeving van de overheidsinvesteringen in onder meer infrastructuur en onderwijs. Ook dan wordt Lissabon afgevoerd.

Ten derde: gewoon een groter overheidstekort tolereren. Ook dat is in principe geen onoverkomelijk probleem. Alleen zullen de politici dan aan hun achterban moeten uitleggen waarom die heilige normen van het Stabiliteitspact plots geen enkele relevantie meer hebben.

Ten vierde: de benodigde miljarden euro’s weghalen uit de sociale uitgaven. Privatiseringen in de ziekteverzekering, kortingen op de pensioenen, strakkere limieten op de werkloosheidsvergoedingen, bijvoorbeeld. Ziet u het al gebeuren in België (of in Duitsland, Frankrijk enzovoort)?

Uit deze analyse vallen twee conclusies te puren. Ten eerste: wanneer de verhoogde militaire inspanningen toch worden geleverd, valt te vrezen dat de financiering talrijke en intensieve negatieve neveneffecten zal hebben. Als men de Lissabon-eed trouw wil blijven, dan is alleen het snoeien in de sociale uitgaven een ernstige financieringsbron.

Ten tweede ligt het in de lijn van de verwachtingen dat er eens te meer niets van zal komen. Waarmee Guy Verhofstadt en paars-groen op Europees vlak doortrekken wat ze vier jaar lang in België hebben gedaan: hard schreeuwen, een houding aannemen van ‘hou me tegen of ik doe ongelukken’, en als het er echt op aankomt gewoon blijven zitten.

Johan Van Overtveldt [{ssquf}]