Enkele jaren geleden heb ik met veel plezier het boek “De tien beurswetten van Paul D’hoore” gelezen. Knap geschreven, rijk aan inhoud, goed toegankelijk, simpel zonder simplistisch te zijn. D’hoore bevestigde met deze parel mijn standpunt dat journalisten de beste boeken over economie en management schrijven. Waarom? Die dames en heren kunnen tenminste schrijven, weten hoe ze zich snel moeten informeren over de nieuwste trends en weten dat je schrijft voor lezers, niet om een lijst van publicaties langer te maken of om de eigen consultingdiensten te verkopen.
Paul D’hoore is zonder meer een van de weinige beursgoeroes die dit landje telt. Niet omdat hij zoveel bruikbare of baanbrekende voorspellingen heeft gemaakt, maar omdat hij vertrouwen inboezemt, helder is in zijn communicatie en net dat tikkeltje nonchalant charisma heeft dat de opinieleiders scheidt van de techneuten.
Paul D’hoore zal weldra een eigen beleggingsblaadje uitgeven. Met concrete tips. Dus geen algemene wijsheden (‘beleg enkel het geld dat je niet nodig hebt’), of algemene analyses (‘de softwaresector is toch wel erg turbulent’), maar concrete zaken: koop Barco, verkoop Colruyt!
Dit wordt een leuk probleem. Want alle mensen (dus ook ondergetekende en de heer D’hoore) lijden aan de zogenaamde zelfdienende vertekening; in het Engels heet dat ‘the selfserving bias’. Populair uitgedrukt, betekent dit: we geloven wat we graag geloven. Wat meer genuanceerd betekent dit: als we informatie krijgen die in ons kraam past, zijn we weinig kritisch; als we informatie ontvangen die onze overtuigingen tegenspreekt, zullen we eerst die informatie kritisch analyseren en dan pas eventueel van mening veranderen. Maar de informatie zal zelden de toets van de kritiek doorstaan en dus hoeven we niet van mening te veranderen.
Omwille van de zelfdienende vertekening zullen bedrijfsleiders die zware fouten maken à la Enron of L&H vaak met een heel gerust geweten voor de spiegel kunnen staan en zeggen: ik ben geen misdadiger. En dat klopt, want ze hebben gewoon hun eigen leugens geloofd. Net zoals er weinig verkopers zullen zijn die zullen stellen: ik ben een soort oplichter, want de klant had beter het product van de concurrent gekocht. Je vindt immers altijd wel een aspect dat bij de concurrentie zwakker is, en zolang je daar maar genoeg op focust, ben je geen bedrieger.
Paul D’hoore zal dus voortaan in het publiek zijn overtuigingen over unieke aandelen bekendmaken. Nemen we even aan dat hij met veel nadruk stelt: koop Siemens. Twee weken later wordt Siemens betrokken bij een groot schandaal. Paul D’hoore wordt dan op televisie geïnterviewd door een collega met de volgende vraag: denkt u dat dit schandaal een invloed zal hebben op de beurskoers van Siemens? Een eenvoudige vraag voor een expert. Je kijkt even in je database en je kijkt naar de evolutie van beurskoersen van grote bij schandalen betrokken bedrijven. Volgens die database daalt de koers in 70 % en stijgt ze in 30 % van de gevallen. Het stijgen gebeurt blijkbaar vooral in Frankrijk, maar er is ook een Duits bedrijf bij (voor alle beleggers: deze voorbeelden zijn fictief!). Wat kan je dan als ‘believer in Siemens’ in zo’n geval denken en … zeggen? Bijvoorbeeld: er is geen echte evidentie, soms stijgt de koers, soms daalt hij. Er is een heel bekend voorbeeld in Duitsland waar na het schandaal (en dan vertel je in geuren en kleuren iets over Volkswagen) de beurskoers sterk steeg, enzovoort. Maar als je een non-believer was en in je beleggingsblaadje hebt geschreven: “verkoop Siemens”, dan zal jouw verhaal wel anders klinken: volgens bijna alle studies daalt de beurskoers na een schandaal. Het enige land waar ze systematisch stijgt, is Frankrijk. In Duitsland is er maar één uitzondering gekend, namelijk Volkswagen. Maar je kan de situatie van Volkswagen helemaal niet vergelijken met die van Siemens, enzovoort.
De zelfdienende vertekening wijst er- op dat geen van beide journalisten een leugenaar is. Ze vertellen gewoon hun (‘selectieve’) waarheid. Kan dit probleem worden opgelost? Neen. Je kan geen chirurgische ingreep doen in de hersenen van een objectieve journalist. Helpt het om duidelijk te maken dat de bron lijdt aan zelfdienende vertekening? Ook al niet, onderzoek heeft aangetoond dat het nauwelijks helpt. Het enige wat je kan doen, is structureel dergelijke problemen onmogelijk maken. Het is daarom natuurlijk dat de grootbanken hun analisten achter Chinese muren hebben gezet, duizenden mentale kilometers weg van hun makelaars. En toch blijkt zelfs daar dat er regelmatig eens over het muurtje wordt gegluurd. Hoe dat structureel bij een eenmansbedrijf zal moeten? Ik zou daar een werkgroep rond maken met vertegenwoordigers van Woestijnvis, de VRT, liefst voorgezeten door Fientje Moerman. Ervaringsdeskundigen heet dat in het jargon.
P.S. Bij nader inzien lijd ik zelf toch ook niet aan de zelfdienende vertekening. Daarom volgende week een zeer objectieve, maar erg lovende bespreking van een overigens schitterend boek: Hebt u een CEO-brein? Auteur: Marc Buelens. Te koop in de betere boekhandel.
De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School.
Reacties: marc.buelens@trends.be
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier