Kartels zijn in. Na de monsterboete voor de Nederlandse brouwers, kregen vorige week enkele Belgische distributieketens de Belgische mededingingsinstanties over de vloer. De Raad voor de Mededinging voert een onderzoek naar mogelijke prijsafspraken voor hygiëneproducten.
Die onderzoeken zijn geheid voer voor grootscheepse media-aandacht en berokkenen vaak jarenlang reputatieschade. Maar de mededingingswetgeving geeft toch wel heel ruime interpretatiemogelijkheden. De intentie volstaat om een inbreuk waar te maken. Contacten die kunnen leiden tot marktbeïnvloeding zijn verboden. In België werden vier brouwers veroordeeld omdat ze vier keer vergaderden over de situatie op de markt van de bierhuismerken. Het was genoeg om de vier een boete te bezorgen. Ook al blijven die brouwers vasthouden dat die vier vergaderingen nergens toe leidden. Het wederzijdse wantrouwen was immers te hoog.
Het weerhield de scherpe mededingingsinstanties niet om een veroordeling uit te spreken. Het is niet nodig om aan te tonen dat concurrentiebedreigende intenties effectief concurrentiebedreigende gevolgen uitlokten. De prijs van het bier in de winkel steeg het voorbije decennium minder snel dan de index van de consumptieprijzen.
Waarmee dus niet wordt gezegd dat die onderzoeken waardeloos zouden zijn. Integendeel, ze leveren massa’s informatie op voor wie als outsider de scherpere kantjes van het zakenleven wil kennen. Neem nu de omstandige verslagen van de kartelonderzoeken op de website van de Europese Commissie. Het is geen literatuur voor doetjes, wél verplichte leerstof voor Machiavellisten en dito gladde gluiperds. Want de documenten werpen een onthullende blik op de manier hoe markten worden bewerkt.
We kijken even in de documenten rond de vorming van een veelbesproken Belgisch bierkartel. In België zouden Alken-Maes en het toenmalige Interbrew tussen wellicht 1993 en 1998 prijsafspraken hebben bekokstoofd. ” J=SA=A-M=275” (*) is één van de leukere uittreksels uit de documenten. De krabbel lijkt wel op een bierviltje te hebben gestaan. De afkortingen verwijzen naar de drie pilsmerken. En de prijs (nog in Belgische frank) die door de twee marktleiders in ons land als richtsnoer zou worden gehanteerd in België.
De onderonsjes van de top van beide brouwers vonden plaats in exquise Brusselse gelegenheden als de Koning van Spanje – aan de Grote Markt nummer 1, waar de maatschappelijke zetel van InBev huist – en Le duc d’Arenberg. Prijsafspraken, promotionele afspraken, afspraken over horeca-investeringen, een niet aanvalspact in elkaars horecazaken. Het zijn enkele van de strategieën die tijdens die vergaderingen te berde kwamen. Codenamen waren onder meer Université de Lille of “Green” (de bijnaam van Danone, de toenmalige eigenaar van Alken-Maes). Af en toe verschijnen zelfs de woorden “oorlog” of “chantage” in de documenten.
(*): Jupiler = Stella Artois = Alken-Maes = 275 Belgische frank (6,819 euro) voor een bak bier.
Wolfgang Riepl
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier