Janssen Pharma, pas op uw tellen!

Het is me het jaartje wel geweest voor de farmawereld. Ruim 50.000 banen werden in 2008 gesnoeid in een sector die tot voor enkele jaren wel de werkgevershemel op aarde leek. Bristol- Myers Squibb en Abbott zijn de meest recente namen in de lange rij bedrijven die banen bij de duizenden schrappen. En neem het van ons aan: er gaat de komende jaren nog heel wat sociaal bloed vloeien. De farmabedrijven zijn, door een cocktail van oorzaken, licht paranoïde geworden en reageren snoeihard op elke tegenslag. Anderen gaan alvast met het hakmes aan de slag om zich voor te bereiden op meer beroerde tijden.

Een rist vervallen patenten voor topproducten, strengere voorwaarden voor goedkeuring en terugbetaling van nieuwe producten, steeds hogere kosten voor onderzoek en ontwikkeling, en bijgevolg steeds grotere risico’s en de dramatische impact van mislukkingen in klinische onderzoeksfasen. Het is maar een greep uit de oorzaken voor de vele herstructureringen en nervositeit bij de farmabedrijven. Zeker zij die werden geconfronteerd met het ultieme affront, het terugtrekken uit de markt van een (potentiële) verkooptopper, haalden zwaar uit. En dat is een gevaar dat voortdurend om de hoek loert.

En het wordt er niet eenvoudiger op voor de farmabedrijven. Voor heel wat ziekten zijn er intussen degelijke producten op de markt. Wat blijft er over? Het gigantisch dure onderzoek naar vaccins en naar producten tegen chronische ziekten, waarbij de kans op tegenslag en mislukking des te groter is. Bovendien eist de maatschappij met steeds luidere stem dat de bedrijven nieuwe producten leveren aan een aanvaardbare kost. Moeilijk om slikken, want farmabedrijven zijn geen liefdadigheidsinstellingen, maar bijna altijd beursgenoteerde kleppers die door hun aandeelhouders worden verplicht om uit te pakken met omzet- en winstgroei.

Het lijdt dan ook weinig twijfel dat farmabedrijven verder de weg inslaan naar het terugplooien op enkele specifieke onderzoeksdomeinen en daarnaast meer opteren voor samenwerking met biotechbedrijven en academische instellingen, en voor het outsourcen van ondersteunende diensten. Productie en klinisch onderzoek lijken gedoemd om steeds verder richting lagelonenlanden te schuiven.

Het moge duidelijk zijn in het licht van dat naderende onheil, dat de bedrijfsleiders van de farmareuzen elke dollar- of eurocent tweemaal zullen omdraaien vooraleer hem uit te geven. En hier moeten we toch met een waarschuwend vingertje zwaaien naar de vakbonden en personeelsleden van Janssen Pharma en andere in ons land opererende farmabedrijven: oké, er is een grote herstructurering aangekondigd in Beerse en, hoe onrechtvaardig misschien ook, het wordt er niet meer beter op.

Een gouden raad: ga intelligenter om met stakingsacties. Jullie actie in oktober heeft de hoofdzetel van het moederhuis Johnson & Johnson gefrustreerd en aan het denken gezet over de toekomst van de Belgische activiteiten. Als J&J ooit de buikriem verder aanhaalt, en die kans is erg reëel, is het best mogelijk dat een oude rekening alsnog wordt vereffend. Lastige klanten worden in farmaland niet geduld maar gedumpt.

Door Bert Lauwers