Jan Van Imschoot

In Hasselt is het werk te zien van schilder Jan Van Imschoot, de grootste revelatie van de afgelopen jaren.

Naar verluidt zou vooral de katholieke gemeenschap van Hasselt zwaar geschokt reageren op de allereerste overzichtstentoonstelling van een kunstenaar die in andere kringen als de grootste revelatie van de afgelopen jaren wordt geprezen : Jan Van Imschoot. En toch lijken zijn afbeeldingen van de gekruisigde Christus, Sebastiaan, een begijn, een relikwie, of een biddende kajotter op het eerste gezicht nauwelijks te verschillen van soortgelijke taferelen die je soms al eeuwen in Vlaamse kerken kan vinden. Een lichte verwondering bekruipt je vaak slechts bij een tweede aanblik, als je bijvoorbeeld door die vreemde, giftige kleur van het naakte lichaam van Christus getroffen wordt, die omgekeerd aan het kruis kwam te hangen. Een en ander heeft te maken met het feit dat Van Imschoot, die het doek onder meer maakte omdat de befaamde Parijse galerist Philip Nelson hem voorhield dat een kruisiging in deze tijden niet meer kon, een bronzen beeld nam, toen hij een model voor zijn Christus zocht, en daarbij ook de metalen glans overnam. Het geeft het geheel een wat onnatuurlijke glans, alsof dit niet écht was, maar een verschijning.

Het is een methode die hij bij elk van de om en bij 65 doeken in het Museum van Hasselt hanteerde. Van Imschoot schildert immers tweedehands. Op basis van foto’s, schilderijen, mummies en sculpturen die anderen of hijzelf ter nagedachtenis van soms lang vervlogen historische gebeurtenissen hebben gemaakt : het grafbeeld van Lenin, of de executie van keizer Maximiliaan, zoals die door Manet geschilderd werd, of drie soldaten, die in een lang vervlogen oorlog de benen verloren, en nu door het leven moeten als ‘Sans Terre’. Taferelen waarop de geschiedenis in al zijn rijkdom samengedrukt werd tot de dimensies van een plat vlak. Zijn schilderijen zijn daardoor niet meer dan een schim van een schim, een weerspiegeling van een weerspiegeling, een schaduw van een schaduw, een dubbele fata morgana en Van Imschoot doet geen enkele poging om dat in zijn ietwat wazige of trillende taferelen te verhelen. De geschiedenis krijgt in het werk van Jan van Imschoot de status van een spook, een Gespenst, en zoals die schilderijen daar nu in het Hasseltse museum hangen, blijkt ze de geest van Jan Van Imschoot ook nog te beheksen als een nachtmerrie waarin alleen nog de herinnering aan rampspoed bewaard is gebleven : marteling, executies, zelfmoord, een kruisiging.

Of er iets aan de wetten van dat boosaardig universum kan ontsnappen ? Naast de kruisiging hangt een klein doekje, met een hand die vervaarlijk een mes hanteert, en het opschrift ‘The Big Castrator’. Van Imschoot laat er alvast weinig twijfel over bestaan dat zelfs de lofbetuigingen waarmee hij wordt overladen uiteindelijk alleen maar de dood kunnen betekenen. Want op ‘ Het succes van de vis‘ staat een man met een reusachtige vis te pronken, op het droge. Het moment de gloire van de vis heeft meteen ook zijn dood bezegeld. Nog dit : Van Imschoot heeft Vis als sterrebeeld.

Max Borka

Jan Van Imschoot. Tot en met 15 februari in het Provinciaal Museum Hasselt. Tel. (011)21.15.90

Réconstruction d’une exécution (Jan Van Imschoot, 1997).