Jacht op wanbetalers verkeersbelasting

Het lijkt een spookbeeld uit een sciencefictionfilm: een geblindeerde wagen rijdt rond, volgestouwd met elektronische apparatuur die in staat is de nummerplaten van voorbijrijdende voertuigen te lezen en ogenblikkelijk na te gaan of de verkeersbelasting wel of niet is betaald. Dat spookbeeld is vandaag werkelijkheid. En het gebeurt effectief.

Het wettelijk kader staat te lezen in de Programmawet van eind vorig jaar. Zodra op de openbare weg een wagen onderschept wordt waarvoor de verkeersbelasting niet is betaald, mogen de verbaliserende belastingambtenaren eisen dat de ontdoken verkeersbelasting en de boete onmiddellijk worden betaald. De sanctie is even efficiënt als drastisch: als niet onmiddellijk wordt betaald, gaat het voertuig aan de ketting.

Klagen dat het voertuig niet toebehoort aan de bestuurder, helpt niet. De wetgever legt de verplichting tot onmiddellijke betaling bij de bestuurder van het voertuig. Ongeacht aan wie het voertuig toebehoort.

De bestuurder van het voertuig, eigenaar of niet, kan de betaling wel weigeren. Maar het voertuig wordt dan geïmmobiliseerd. De bestuurder moet dus te voet verder. De persoon die op het inschrijvingsbewijs vermeld staat, heeft dan exact 96 uur (vier dagen) om de belasting alsnog te betalen. Doet hij dat niet dan wordt het voertuig in beslag genomen, wat uiteindelijk kan uitmonden in een verkoop van het voertuig op bevel van de rechter.

Het hoeft geen betoog dat deze drastische, ja zelfs brutale manier van werken, tot tal van betwistingen aanleiding zal geven. Het is immers – minstens in ons land – volstrekt ongebruikelijk dat iemand op straat staande gehouden kan worden, om onmiddellijk een openstaande belastingschuld te betalen. Dat druist in tegen het rechtvaardigheidsgevoel, zeker in die gevallen waarin de bestuurder van het voertuig volledig te goeder trouw is, en niets met de wanbetaling van de verkeersbelasting te maken heeft. Het druist ook in tegen alle geplogenheden en juridische nuances die tot nu toe voor de invordering van de belasting bestaan. Zo kan iemand die financieel niet bij machte is de belasting te betalen, altijd om uitstel van betaling vragen. De kans is groot dat hij een afbetalingsplan voorgesteld krijgt. Maar kennelijk zal dit niet meer lukken, zodra men als bestuurder van een voertuig op straat in het vizier genomen wordt. Wie al over een afbetalingsplan beschikt, zal – als dat plan netjes wordt nageleefd – wel mogen doorrijden. De gegevens over het bestaan van een dergelijk plan zullen immers ook online op het computerscherm van de verbalisanten verschijnen. Maar wat als er nog geen afbetalingsplan is aangevraagd? Kennelijk helpt dan geen lievemoederen: betalen is dan de boodschap, zo niet gaat de wagen aan de ketting.

Tal van problemen zijn ook te verwachten wegens onvermijdelijke vertragingen bij de registratie van de betaling van de verkeersbelasting. Als ik mijn belasting vandaag betaal, zal die normaal gezien pas enkele dagen later als betaald geregistreerd staan. Wat als ik inmiddels staande gehouden word op de openbare weg? Allicht is het daarom bij betaling net vóór of na de vervaldag niet onverstandig het bewijs van overschrijving of betaling aan boord van het voertuig te hebben.

Hoe moet de betaling gebeuren, wanneer een voertuig op de openbare weg staande gehouden wordt, en de verkeersbelasting niet betaald blijkt te zijn? De betaling kan dan onmiddellijk gebeuren via Bancontact of Mister Cash. De voertuigen die de belastingadministratie inzet om de controles uit te voeren, beschikken blijkbaar met het oog hierop over een betaalterminal. Betalen kan – blijkens een persbericht van Financiën – daarnaast ook via De Post. Maar wat er moet gebeuren, als er in de onmiddellijke omgeving geen postkantoor te vinden is, of als het niet open is, vertelt het persbericht niet. Blijkbaar rest dan nog slechts de betaling via een gecertificeerde cheque die aan de belastingontvanger overhandigd moet worden. Inmiddels gaat de wagen wel aan de ketting.

De nieuwe werkwijze is hoe dan ook een signaal, dat het de belastingadministratie menens is, en dat men zich aan een hardere invorderingspraktijk mag verwachten. Dat is trouwens geen Belgische uitvinding. Bij onze noorderburen rijdt de belastingadministratie al enkele jaren met geblindeerde wagens rond op zoek naar auto’s waarachter een belastingschuldenaar schuilgaat. Daar past men de tactiek toe, niet enkel bij wanbetaling van verkeersbelasting. Maar telkens de eigenaar van een voertuig bijvoorbeeld ook nog gewone inkomstenbelasting verschuldigd is.

DE AUTEUR IS ADVOCAAT EN HOOFDREDACTEUR VAN FISCOLOOG.

Jan Van Dyck

In eerste instantie wordt de bestuurder aangesproken om de achterstallige verkeersbelasting te betalen.