Volgens trendwatcher Herman Konings wordt ‘jugaad’ een van de trends van 2013. De economische crisis dwingt westerse bedrijven te innoveren zoals in India, China of Brazilië.
De Aakash 2-tabletcomputer van 50 euro of een auto van het merk Tata die slechts 1500 euro kost: het zijn twee voorbeelden van jugaadinnovatie. Toch betekent jugaad meer dan een lowcostaanpak, zegt Navi Radjou, medeauteur van het boek Jugaadinnovatie, dat op 13 februari in het Nederlands verschijnt. “Het is het vermogen om tegenslag te overwinnen. Het gaat veeleer om probleemoplossend denken dan om pure kostenbesparing, maar uiteindelijk leiden de innovaties wel tot goedkope producten.” Jugaad is een woord dat in het Hindi zoveel betekent als ‘een ingenieuze, slim geïmproviseerde oplossing’. De term valt nog het best te vergelijken met Système D in het Frans of Do-It-Yourself in het Engels: de innovator als plantrekker.
Ondernemers in BRIC-landen hebben minder middelen dan westerse ondernemingen en beschikken niet over dure labs. Wie innoveert in India of Brazilië gaat veeleer te werk als de Amerikaanse televisieheld MacGyver, die in de jaren tachtig steevast in uitzichtloze situaties terechtkwam, maar door creatief gebruik te maken van wat in zijn omgeving voorhanden was een ontsnappingstuig improviseerde.
In zijn boek beschrijft Navi Radjou de zes principes van jugaadinnovatie (zie kaderstuk). De Franse innovatie- en strategiedeskundige, die in India werd geboren en nu in Silicon Valley woont, legt uit dat jugaadinnovatie de westerse innovatieaanpak niet zal vervangen, maar aanvullen. Door de economische crisis begint het ondernemersklimaat in het Westen immers meer te lijken op dat van de opkomende landen: bedrijven hebben minder middelen, maar moeten niettemin hun businessmodel en producten steeds sneller vernieuwen. Radjou ziet jugaadinnovatie in Europa daarom het eerst doorbreken in regio’s waar de omstandigheden moeilijk zijn. “Een voorbeeld is de Dacia Logan, een auto van 5000 euro die Renault heeft gemaakt in Roemenië. In Oost-Europa kan je de jugaadmindset aantreffen, maar ook in Zuid-Europa verwacht ik jugaadinnovaties.”
“Ook grote bedrijven in West-Europa of de VS zullen de principes van jugaad moeten toepassen. Anders zullen kleine ondernemers in het gat springen en hun markt ontwrichten”, voorspelt Radjou. In West-Europa heeft Duitsland de boodschap het best begrepen. Radjou is onder de indruk van de consensus die vakbonden en werkgevers in Duitsland hebben bereikt om hun economie concurren- tiëler te maken. “Volkswagen en Siemens zijn nu de koplopers in China. Siemens heeft al enkele slimme producten bedacht voor groeilanden. Die bedrijven beseffen goed dat ze wereldwijd moeten werken. Maar het opvallendst in Duitsland is dat ook de middelgrote bedrijven volop aan het globaliseren zijn en naar groeilanden trekken. Dat is het grote verschil met Frankrijk: daar heb je ook grote geglobaliseerde bedrijven zoals Renault, Danone en Saint-Gobain, maar niet de middelgrote bedrijven zoals in Duitsland.”
De innovatie-omstandigheden in België, Frankrijk of Duitsland zullen toch altijd verschillen van die in de groeilanden door de hogere loonkosten en energieprijzen? Is een vergelijking überhaupt wel mogelijk?
NAVI RADJOU. “Ook in een land als Frankrijk zal je zien dat ingenieurs openstaan voor de uitdaging om betaalbare oplossingen te bedenken. Hoge lonen zijn geen obstakel. Wel absoluut noodzakelijk zijn goede leiders. Bedrijven zoals Unilever of Renault hebben sterke leiders die goed weten hoe de wereld verandert. Unilever is bijvoorbeeld begonnen met het introduceren van marketingtechnieken uit India zoals producten in kleinere verpakkingen.”
Krijgen we geen tweesporeninnovatie, waarbij een bedrijf zoals het Amerikaanse Apple innoveert door met de tabletcomputer een nieuwe productcategorie te lanceren, waarna ondernemers uit de opkomende landen met die tablet aan de slag gaan om er een goedkopere variant van te maken?
RADJOU. “Er zijn drie types innovaties uit de opkomende markten. Er worden wel degelijk nieuwe producten ontwikkeld. In India is zo bijvoorbeeld de Em-brace gelanceerd, goedkope bodywarmers van zo’n 200 dollar die zonder elektriciteit prematuurtjes en te lichte baby’s warm houden. Ze zijn gemaakt voor mensen in dorpen die geen toegang hebben tot dure couveuses in ziekenhuizen. Ten tweede krijg je ondernemers die softwareapplicaties zullen bouwen op de bestaande mobielenetwerkinfrastructuur. Vooral Afrikaanse ondernemers zijn daar goed in. Ten derde heb je businessmodelinnovatie. Het Indiase Bharti Airtel besteedde bijvoorbeeld zijn volledige netwerk uit aan partners zoals IBM en Sony Ericsson.
Leiden de principes van jugaad niet tot producten van lage kwaliteit?
RADJOU. “Het is een illusie te denken dat iets goedkopers meteen ook van mindere kwaliteit is. Als je een auto zoals de Dacia Logan maakt of wanneer je instrumenten maakt voor de medische sector moeten altijd veiligheidsnormen worden gerespecteerd. Het probleem in het Westen is dat de kwaliteitsstandaarden vaak onrealistisch hoog zijn. Als je te veel beperkingen oplegt, krijgt je producten die heel duur en moeilijk te gebruiken zijn. In opkomende markten gaat het er niet om producten te maken met zo’n hoog mogelijke kwaliteit, het gaat om welke waarde je krijgt voor welke prijs.”
U bent opvallend positief over de situatie in Europa.
RADJOU. “Als Europeaan ben ik er trots op dat Europese bedrijven zich in vergelijking met de Amerikaanse meer in de voorhoede bevinden. In de Verenigde Staten denken mensen dat de bedrijfsmiddelen in overvloed aanwezig blijven, maar Europa is milieubewuster en socialer waardoor het beter nadenkt over hoe het met zijn middelen omgaat. En dat is uiteindelijk de kern van de zaak: hoe we onze resources doeltreffend gebruiken.”
BENNY DEBRUYNE
“Jugaad is het vermogen om tegenslag te overwinnen. Het gaat veeleer om probleemoplossend denken dan om pure kostenbesparing, maar uiteindelijk leiden de innovaties wel tot goedkope producten”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier