Ilumen laat de zon opnieuw renderen

Zonnepanelen leveren gratis groene stroom, maar ze hebben ook een nadeel: na verloop van tijd vermindert het rendement. Ilumen uit Tessenderlo ontwikkelde een systeem dat dit probleem moet wegwerken.

Het ingenieursbureau Ilumen werd in 2012 opgestart op vraag van bedrijven en particulieren wier zonnepaneleninstallateur failliet gegaan was, de benen had genomen of zijn werk niet naar behoren had uitgevoerd. “We kregen vaak te horen dat installaties niet volgens de verwachtingen presteerden”, zegt Ismaël Ben-Al-Lal, die samen met Pieter Vangeel het bedrijf oprichtte. Ze leerden elkaar kennen tijdens hun ingenieursstudies aan Groep T. Meer bepaald toen ze samen deelnamen aan een race met wagens op zonne-energie onder de naam Solar Team. Beide oprichters zijn nu al bijna tien jaar actief in de zonnesector.

“Een slechte installatie kan ertoe leiden dat de zonnepanelen niet optimaal renderen, en dat is zonde. Uit onze peilingen blijkt dat vier op de tien installaties in België ondermaats presteren. De doorsneegebruiker heeft daar meestal geen weet van. Wij willen hen helpen. We focussen op het controleren en monitoren van zonnepaneleninstallaties. We zorgen voornamelijk voor het analytische gedeelte, en stellen op basis van de resultaten een oplossing voor. Onze klanten krijgen de keuze om de werken al dan niet te laten uitvoeren, desnoods door een derde partij. Niet alleen eigenaars van zonnepanelen zijn onze klanten, ook de installateurs zelf. Want die hebben vaak nood aan een goede monitoringpartner voor hun onderhoudscontracten.”

Data sinds 1985

Ilumen biedt zowel hardware als software aan om zonnepaneleninstallaties op te volgen. Hardwaretoepassingen zijn bijvoorbeeld de Lumibox en de Lumimeter, toestellen die het geheel permanent in de gaten houden. My Ilumen is dan weer een onlineapplicatie die de gebruiker onmiddellijk op defecten wijst, en meteen advies geeft om ze te verhelpen. Deze software levert het bedrijf ook een heleboel buitenlandse klanten op. Voor de Belgische markt heeft Ilumen een aparte app ontwikkeld die de metingen rechtstreeks doorstuurt naar de VREG, de Vlaamse energieregulator. Op die manier worden de stroomcertificaten automatisch aangevraagd, zonder tussenkomst van de gebruiker.

“De oudste installatie die vandaag gemonitord wordt met behulp van onze app, dateert al uit 1985”, zegt Ben-Al-Lal. “We hebben dan ook een heleboel historische data ter beschikking, waardoor we tijdig kunnen inspelen op nieuwe problemen die plots opduiken. Wanneer we merken dat er nog geen oplossing voorhanden is, trachten we hierrond een onderzoeksproject op te starten en een doeltreffend product te ontwikkelen. Op die manier hebben we na amper twee jaar al een uitgebreid productengamma uitgebouwd.”

Zonnepanelen herstellen

Een nieuwkomer in het gamma van Ilumen is de zogeheten PID-box. Dat apparaat herstelt aangetaste zonnepanelen en kan volgens onafhankelijke testbureaus een regeneratie van 98 procent teweegbrengen. Het is een wereldprimeur. “Het verlies aan rendement staat bekend als PID of Potential Induced Degradation”, legt hij uit. “Door onder andere een gebrek aan aarding van de zonnepanelen treedt er een verzwakking op in bepaalde interne contacten. Dat versnelt de degradatie: na twee à drie jaar halen ze vaak nog slechts 20 tot 50 procent van het beloofde rendement. In de beginfase is die afwijking moeilijk te detecteren, maar ze kan wel ernstige gevolgen hebben op langere termijn.”

“We werden de eerste keer met het PID-probleem geconfronteerd toen we midden 2012 gevraagd werden om een grote installatie in Bulgarije te controleren. Er werd toen een schadeclaim ingediend tegen de fabrikant, waardoor die verplicht werd 6000 nieuwe zonnepanelen te leveren. Zes maanden later hebben we opnieuw metingen uitgevoerd. Toen bleek dat ook de nieuwe panelen al geïnfecteerd waren. Kortom: het was dweilen met de kraan open. Tot voorheen was een nieuwe installatie de enige oplossing voor PID. Ecologisch is dat echt onverantwoord.”

En dus ontwikkelde Ilumen de PID-box. Het is een gepatenteerde oplossing die voortvloeide uit uitgebreide studies en testen. Het toestel wordt tussen de panelen en de omvormer geïnstalleerd. ‘s Nachts, wanneer de panelen niet actief zijn, herstelt de box de aangetaste zonnecellen door er een sterke elektrische lading door te sturen. Daardoor stijgt hun werking na veertig dagen opnieuw tot 98 procent van het oorspronkelijke niveau. Bovendien beschermt het apparaat de installatie tegen toekomstig rendementsverlies en kan het geïntegreerd worden in elke installatie, ongeacht het merk van de panelen en de omvormer. Het extra verbruik vertegenwoordigt amper 1 procent van de meeropbrengst aan energie.

Ilumen testte de technologie uit bij een aantal grote zonne-energieproducenten, waaronder Enpower, SunEdison, Sunthing, Omron en JA Solar in China. Vandaag staat de PID-box volledig op punt, en is het toestel inzetbaar voor zowel particuliere als professionele toepassingen. De grote installatie in Bulgarije werd intussen voorzien van een tachtigtal boxen, waardoor het probleem naar verluidt nu permanent verholpen is.

Probleem is kans

Ilumen verwacht veel van de nieuwe uitvinding. Vorig boekjaar realiseerde het bedrijf een omzet van 1,6 miljoen euro, maar voor 2014 wordt zo’n 5 miljoen euro verwacht. “De PID-box zal daar een grote rol in spelen”, voorspelt Pieter Vangeel. “De degeneratie van zonnepanelen is een wereldwijd probleem. Iedereen met een installatie is dus een potentiële klant. De PID-box is dan ook een zeer belangrijk product in ons gamma. Binnen een jaar zal die 60 procent van onze omzet vertegenwoordigen. Maar intussen blijven we zoeken naar oplossingen voor nieuwe problemen. Doorgaans ontwikkelen we producten voor tekortkomingen waar zo goed als niemand zich op dat moment al van bewust is. Maar zodra het probleem zichtbaar wordt bij het grote publiek, staan wij klaar met een oplossing.”

Ilumen werd in 2012 uit de grond gestampt met een beperkt privéstartkapitaal. Oprichters Ismaël Ben-Al-Lal en Pieter Vangeel hebben intussen al heel wat extra centen in hun bedrijf gestopt, ter financiering van diverse onderzoeken. En ze willen zwaar blijven inzetten op onderzoek & ontwikkeling. Dat gebeurt volgens een eenvoudige strategie.

In een eerste fase gaat het bedrijf op zoek naar mogelijke problemen door nauwkeurig te meten en de resultaten te interpreteren. Daartoe werd een eigen IT-platform ontwikkeld. Vervolgens checkt men of er al oplossingen voor een probleem zijn. Zo niet, dan wordt nagegaan of een eigen toepassing ontwikkeld kan worden. “Onze kennis en onze engineering zijn onze belangrijkste troeven”, besluit Ben-Al-Lal. “Ze onderscheiden ons van onze concurrenten. We gaan proactief op zoek naar problemen, en we stoppen pas als we een oplossing hebben. We beschouwen elk probleem als een kans.”

ROEL VAN ESPEN, FOTOGRAFIE MICHEL WIEGANDT

De PID-box kan het rendement van een installatie herstellen tot 98 procent van het oorspronkelijke niveau.