“Ik voel me een nar die vanop afstand al lachend de waarheid mag zeggen”

Tijdens de gloriedagen van Philippe Bodson bij Tractebel werd ik op het prestigieuze hoofdgebouw aan het Troonplein in Brussel ontboden. Met uitzicht op het koninklijk paleis zat ik in de zetel, overdonderd door de weelderigheid van het kantoor. Het was akelig stil en Philippe Bodson liep nerveus te ijsberen. Zonder één woord te zeggen. Plots wijzigde hij zijn koers en stevende weldoordacht op me af. Kurkdroog vroeg hij me of ik wel wist hoeveel macht en invloed ik had.”

Aan het woord is geen grootfinancier of notoir lobbyist, maar Trends-cartoonist Karl Meersman. Hij krijgt nog altijd kippenvel als hij terugdenkt aan dat gesprek met Philippe Bodson. “Ik zou denken dat ú hier de machtige bent,” was het enige dat Karl als antwoord kon verzinnen. “Fout,” zei Bodson. “Geld genereert geen macht. U hebt macht.” Het daaropvolgende gesprek over intriges en verraad in de zakenwereld blijft Karl als een mijlpaal in zijn carrière beschouwen. En er zouden nog vele gesprekken volgen.

Ook bij Maurice Lippens (Fortis), gewezen premier Jean-Luc Dehaene, ex-Barco-topman Hugo Vandamme of wijlen John Goossens (Belgacom) ging Karl op de koffie. Met al zijn ‘slachtoffers’ heeft hij een uitstekende band. En ja, hij kan ze ook nog allemaal recht in de ogen kijken. “Dat moet zo. Het is heel makkelijk om kwetsende tekeningen te maken. De kunst bestaat erin om relativerend met de werkelijkheid om te gaan door de essentie eruit te lichten en die tot haar ware proportie te herleiden. Humor is een ernstige zaak. Ik voel me een nar die vanop afstand al lachend de waarheid mag zeggen.”

Knokse burgemeester koopt Trends op

De relativerende toon is wat ondernemers ook als kwaliteit in Karls werk zien. Maurice Lippens, voorzitter van Fortis: “Hij tekent de zaken op een vrolijke manier, soms hard, maar nooit cru en met veel artistiek gevoel. In het buitenland heb je de Herald Tribune en het Financieele Dagblad, maar in België vind je dat zelden. Karl in Trends en Royer in Le Soir zijn de enigen die dat bij ons aanvoelen.”

De Fortis-topman bestempelt de cartoonrubriek in Trends zelfs als een van zijn favorieten. Na de inhoudstafel is de Karl-cartoon het eerste wat hij onder ogen neemt. “Ondernemers spreken daar met elkaar over. Figureer je in een van zijn cartoons, dan kom je nooit onopgemerkt op een ondernemersbijeenkomst zonder een kwinkslag over de tekening te horen. Het hoort erbij,” aldus Lippens. “Al is het wel plezanter om te lachen met anderen dan met jezelf,” geeft Philippe Bodson toe.

Een zekere vorm van ijdelheid is ook Leopold Lippens, broer van Maurice en de ongekroonde koning van Knokke, niet vreemd. Karl: “Bekaert-voorzitter Paul Buysse vertelde me onlangs hoe hij Leopold Lippens op de hoogte bracht toen die met zijn nieuwe casino de cartoon van Trends had gehaald. Blij als een klein kind ging Leopold Lippens de Knokse kiosken af om er de volledige oplage op te kopen en uit te delen.”

De Knokse burgemeester nam trouwens meteen na zijn uitdeelronde contact op met Karl om zijn bestelling voor het originele exemplaar te plaatsen. En hij is heus niet de uitzondering.

Karl. “Er is een groep van ondernemers, met Maurice Lippens op kop, die mijn werken zijn beginnen opkopen. Etienne Davignon en Philippe Bodson zijn snel gevolgd. Bovendien willen ze de man leren kennen die de tekeningen maakt. Zo proberen ze me tijdens persoonlijke contacten te doorgronden. Dat voel je.”

Andere zakenlui, zoals Piet Van Waeyenberge (voorzitter De Eik), ex-NMBS-topman Karel Vinck, ex-VBO-voorzitter Luc Vansteenkiste, Luc De Bruyckere (topman van Ter Beke Fresh Food Group) of Roularta-voorzitter Hugo Vandamme, hebben ook een Karl boven de schouw hangen.

Karl heeft zo, na zeventien jaar tekenen, een uitgebreid netwerk van ondernemers uitgebouwd die hem koesteren. Ze zullen er ook bij zijn tijdens de opening van de Cartoonale in de Zellikse gebouwen van Roularta op 5 september.

Karl: “Piet Depuydt, de hoofdredacteur van Trends, vroeg me om die ondernemers zelf als eregasten uit te nodigen voor de Cartoonale. ‘Uiteindelijk ken je ze het best van de hele redactie, zei hij me.”

De hond van wijlen John Goossens

De ondernemers zijn ook bereid in de buidel te tasten om hun appreciatie kracht bij te zetten. Zo’n 1000 euro hebben ze ervoor over om een originele Karl in hun kantoor op te hangen. Werken die een galerietentoonstelling halen, wat meer en meer het geval is, halen het drievoudige. Maurice Lippens heeft er een tiental hangen in zijn kantoor, Philippe Bodson zeven. “Zowel de positieve als de negatieve heb ik gekocht. Ik heb daar geen probleem mee. Zijn boodschap was telkens scherp en dat intrigeerde me,” aldus Philippe Bodson.

Wijlen John Goossens ging zelfs verder. Hij bedacht Karl met privé-opdrachten. Hij wilde zijn hond Patton, genaamd naar de Amerikaanse generaal die onze contreien in de Tweede Wereldoorlog bevrijdde, vereeuwigen.

Karl: “Wat me fascineert bij ondernemers, is dat ze ondanks hun enorme verantwoordelijkheden ook bezig zijn met de kleine dingen des levens. Hun hond, auto of familie baart ze evenveel zorgen als de gewone man. Die broosheid wil ik in mijn tekeningen vatten. Ik wil ontwapenend en relativerend zijn. Kijk naar John Goossens. Tot drie jaar geleden dé grote man in België. Nu spreekt niemand nog over hem.”

Ook bij de doorsnee Trends-lezers zitten er verzamelaars. Zo heeft Alice Bogaert uit Meulebeke een vijftal Karl-tekeningen boven de schouw hangen.

Karl: “Het streelt op mijn beurt mijn ijdelheid dat mijn tekeningen gesmaakt worden door het brede publiek. Uiteindelijk wil ik mijn boodschap verteld krijgen en dan doet zoiets deugd.”

Uitgezakte ogen en drankneuzen

Het was Trends-directeur Frans Crols die de jonge Karl zeventien jaar geleden ontdekte. Als 25-jarige stelde hij tentoon in het Brusselse gehucht Jezus-Eik. Het werd het begin van een lange relatie. Frans Crols: “Nu vindt iedereen een cartoonrubriek normaal, maar op dat moment was dat vooruitstrevend. Het was een niche die Trends met Karl aanboorde. Knack en andere bladen zijn pas veel later met een cartoonrubriek gekomen. Gedurende tien jaar heeft Karl pionierswerk geleverd.”

Sindsdien is er veel veranderd. Karl: “De nieuwe generatie ondernemers is minder dankbaar om te tekenen. Ze stralen die levenservaring nog niet uit. Ze hebben die rimpels, uitgezakte ogen of drankneuzen niet. Het zijn ook minder leidersfiguren. Ze hullen zich in anonimiteit achter hun bedrijf. Alles draait nu om teamspirit en groepsgeest. De nieuwe leiders moeten nog opstaan.”

Maar hij houdt het meest van ondernemers: “Hoewel ik ook voor Sport Magazine tekende en nog voor Focus Knack werk, kom ik graag thuis bij Trends. Ondernemers zijn integrerende mensen omdat ze de hoeksteen van onze maatschappij zijn. Ze ondernemen en creëren. Dat is fantastisch om mee te werken.”

Xavier Carbonez

Maurice Lippens heeft een tiental originele Karl-cartoons hangen in zijn kantoor, Philippe Bodson zeven.

Met al zijn ‘slachtoffers’ heeft Karl een uitstekende band. Ja, hij kan ze nog allemaal recht in de ogen kijken.