‘Ik verwerp een Duits Europa

1996 is het jaar van de Intergoevernementele Konferentie, de opvolgingskonferentie over het Verdrag van Maastricht. Andrew Roberts zet een neus naar het Europa van de bureaukraten. Zijn satire, spelend in 2045, wordt het nachttafelboek van elke euroskepticus.

Londen.

Andrew Roberts doet met The Aachen Memorandum voor de Europese Unie, wat George Orwell deed voor de Sovjet-Unie met de satirische utopie 1984. De auteur is 32 en leeft als een bemiddelde vijftiger. De Nostradamus van Tite Street woont standsbewust op weinige yards van de Thames in Chelsea. Vier huizen in Tite Street dragen de kenschetsende blauwe gedenkplaten voor Engelstalige auteurs, onder hen Oscar Wilde wit and author, om de hoek verbleef Mark Twain. In de wijkwinkel van W.H. Smith liggen gesigneerde eksemplaren van The Aachen Memorandum.

” The Aachen Memorandum doet een beroep op de vrees van de Britten voor Duitsland. Mijn boek is Brits-patriottisch, jingoistic, maar soms blijft het gewettigd om zo te zijn. De Duitsers zijn de overheersers van Europa in de 21ste eeuw. Niet vanwege hun achterbakse maneuvers, het Duitse nationale karakter dwingt de Duitser om steeds de beste te zijn,” opinieert Andrew Roberts. “Het land heeft een politieke geografie van toegewijde en hardwerkende burgers in het midden van Europa. Belangrijk is dat Europa wordt uitgebreid met meer staten om de Duitse macht te verdunnen. Konservatieven van mijn richting zijn erop gebrand om de ex-kommunistische landen in de Europese Unie te brengen. Door hun slechte ekonomische basis zullen zij op een andere wijze intreden. De nieuwe raamomstandigheden zullen Groot-Brittannië helpen om een losser lidmaatschap van Europa te verwerven. Het Verdrag van Maastricht is één verdrag te ver. Groot-Brittannië moet lid blijven van een groot Europa, maar een Europa van een lossere snit. Voor een handelsassociatie behoef je geen integratie.”

The New Statesman, The Observer en andere progressieve bladen hakten The Aachen Memorandum aan mootjes, het boek is bewust very politically uncorrect. Andrew Roberts : “Ik tracht met mijn satire, ook met de sterke omslag, over de hoofden te springen van de chattering classes en richt me tot de burgers die boekenwinkels bezoeken, de generalreader. De meeste uitgevers menen dat lezers gericht kopen en niet breed lezen. Ik geloof in het bestaan van die generalreader en heb een certain amount of conversation geschapen. Mijn lezers geven de titel door aan mekaar als tip. Ik pak Europa beet en maak me bovendien vrolijk over het nieuwe puritanisme van de progressieven. Dat lucht mij op en ik ben niet de enige. Voor een eerste fictieboek is een verkoop van 7500 eksemplaren tijdens de eerste drie maanden beregoed.”

Bankier en auteur.

Vertoeven bij de nieuwe wit and author is aangenaam ; de kamerhoge wandkast kreunt onder de boeken, op de tafel prijkt zilver en kristal, uitnodigingen voor dinner parties versieren de schoorsteenmantel, de foto van zijn echtgenote een suksesvolle echtscheidingsadvokate staat naast een zilveromlijste Margareth Thatcher en Ronald Reagan, met handtekening.

Andrew Roberts stamt uit een zakenfamilie. Na de public school studeert hij geschiedenis aan Cambridge University. Professor Norman Stone, een euroskepticus, oefent op hem een grote invloed uit. Na twee jaar City vat hij een leven aan als beroepshistoricus. Tussen 1988 tot 1991 schrijft Andrew Roberts The Holy Fox, over minister van Buitenlandse Zaken Halifax, jaren dertig. Het geruchtmakende Eminent Churchillians volgt in de zomer van ’93. Hij vernietigt de reputatie van Lord Mountbatten en onthult de racistische onhebbelijkheden van Winston Churchill. “Je moet als geschiedkundige niet altijd fairness nastreven. Om een diepere waarheid te ontdekken, mag er best doortastendheid bij zijn. Almost as a part of light relief schreef ik ” The Aachen Memorandum” tijdens een Italiaanse vakantie met mijn verloofde, een jeu d’esprit. Ik raakte een gevoelige zenuw,” zegt Andrew Roberts. “Nu ben ik weer toe aan iets ernstigers. Ik werk aan een boek over de konservatieve politicus en intellektueel Lord Salisbury en hoorde eergisteren van Lady Thatcher dat zij het voorwoord wil schrijven.”

De Joegoslavische les.

Waarom keert Andrew Roberts zich tegen een sterk, federaal Europa ? Is Joegoslavië en de Europese onmacht voor hem geen les ? “Het is een les, maar een andere dan de meerderheid van de Europeanen denkt. Joegoslavië is een belangrijke reden om niet in een hecht Europa te geloven, om de destruktieve kracht van het federale Europa te voorspellen. Het kunstmatige Joegoslavië wordt het klassieke voorbeeld van wat er gebeurt als naties worden samengeperst in een politiek verband waarbij de voorwaarden ontbreken om ze te laten openbloeien tot een echte staat. Joegoslavië werd gevormd na de Eerste Wereldoorlog omwille van de nationale belangen van de toenmalige grootstaten, niet omwille van het verlangen van de bevolkingen van Zuid-Slavië om onder één bestuur te leven. Joegoslavië is het perfekte voorbeeld waarom federaties niet werken als er geen gevaar is van buitenaf. Vandaag is er geen behoefte aan een Europese federatie. Rusland is geen gevaar, Japan is geen gevaar, de Verenigde Staten zijn ons gunstig gestemd.”

Overdrijft Andrew Roberts niet met zijn analyse van het Europese gevaar ? Hij grijpt naar een steekkaart : “Sommige boekbesprekers nemen ” The Aachen Memorandum” té ernstig op, als ware het een politieke verhandeling. Mijn boek is bewust komisch. Sterke kost is wél dat ik op deze steekkaart 10 feiten heb staan die ik voorspel in mijn boek en die gebeurden of bevestigd werden sedert de publikatie op 7 oktober jongstleden. Op bladzijde 45 maak ik een toespeling op de mogelijkheid dat de Britse Buitenlandminister Douglas Hurd in Maastricht een geheim akkoord sloot met zijn Duitse konfrater Dietrich Genscher. De Britten kregen de mogelijkheid zich te distantiëren van het Sociaal Handvest, de opting-out-clausule. De Duitsers mochten Slovenië en Kroatië erkennen met stilzwijgende Britse steun. Voor mij was die gedachte louter intuïtief. Martin Bell, de oorlogsverslaggever van de BCC, die veel tijd doorbracht in Joegoslavië, schrijft intussen hetzelfde in zijn recente autobiografie. Hij vertelt geen verhaaltjes zoals ik, als journalist kontroleert hij zijn feiten.”

“Ik zie geen tekenen van een ommekeer, vooral omdat ik een Labour-regering verwacht na de volgende verkiezingen. Groot-Brittannië is geïsoleerd bij de Intergoevernementele Konferentie van ’96. Na ’96, onder Tony Blair, zal dit land geen oppositie meer voeren tegen het Verdrag van Maastricht. Meer en meer staten zijn bekwaam om de normen van Maastricht te halen. The Tory Party will fail dismally to capitaliseon its Euroscepticism,” zucht Andrew Roberts. Hij is een Thatcherite en herinnert zich zonder inspanning dat de IJzeren Dame exact vijf jaar en zeven dagen voor ons gesprek struikelde. Hij is niet enkel een Thatcherite, evenzeer een High Tory. Een High Tory heeft drie geloofspunten : hij verdedigt door dik en dun, ten eerste, de (ongeschreven) Grondwet (met de monarchie, The House of Lords en de huidige verkiezingsregels), ten tweede, het belang van de Union, Schotland, Noord-Ierland en Wales moeten Brits blijven ; ten derde, Burke, Oakshott en Powell zijn de inspiratoren, meer dan Milton Friedmann en Friedrich von Hayek. Andrew Roberts : “Een High Tory verwerpt elk marxistisch determinisme, wij geloven hoegenaamd niet dat de gemeenschap in een voorbestemde richting evolueert. Soms kan men de klok terugdraaien. Denk aan de veranderingen van de arbeidswetten onder Thatcher. Sommige van de grootste Britse militaire overwinningen waren achterhoedegevechten.”

Roberts’ intiemste wens ? “Laten we trachten te evolueren naar een Europees Kontinentaal Systeem zoals dat ontstond door het Kongres van Wenen in 1815. De Denen, de Spanjaarden, de Grieken, de Italianen, de Tsjechen en de Polen werden toen aangemoedigd om Groot-Brittannië te aanvaarden als leider van het niet-Germaanse Europa.”

FRANS CROLS

ANDREW ROBERTS, HISTORICUS EN AUTEUR Het Verdrag van Maastricht is één verdrag te ver. We moeten de macht van de Duitsers verdunnen door sneller de ex-kommunistische landen binnen de Unie te brengen.