“Ik heb maandenlang slecht geslapen”

Geen euforie bij Christian Jourquin. De CEO van Solvay vindt de verkoop van de farmadivisie, waar hij zelf mee aan de van wieg stond, geen reden tot juichen. Maar wat moet, dat moet.

Christian Jourquin is moe. De harde onderhandelingen met de Amerikaanse farmagroep Abbott, die de farmatak van Solvay verwerft voor 5,2 miljard euro, wogen zwaar. We treffen de minzame CEO aan het einde van een lange, hectische dag waarop de verkoop wereldkundig werd gemaakt. In zijn knusse eikenhouten kantoor komt de 60-jarige Jourquin enigszins tot rust, onder het waakzame oog van Ernest Solvay, de stamvader van de groep. ” Just another day at the office?”, vragen we. Jourquin kan er zowaar om lachen.

En wij die dachten dat u voorstander was van het hybride model, farma én chemie.

CHRISTIAN JOURQUIN (SOLVAY). “Ik heb er ook altijd in geloofd. Het was een goed model, waarmee we begonnen zijn na de oliecrisis. We zochten toen acyclische producten met een hogere toegevoegde waarde. Het heeft goed gewerkt. Het bewijs daarvan zie je in de resultaten, die goed blijven terwijl de crisis zo hard toeslaat.

“Maar het wordt steeds moeilijker om nieuwe producten te registreren, en vooral: het is onvoorspelbaar geworden. Neem bifeprunox (een beloftevol middel tegen schizofrenie dat na een lange strijd met de Amerikaanse goedkeuringsautoriteiten FDA deze zomer werd afgevoerd, nvdr). We deden dit in samenwerking met Wyeth, een van de beste farmabedrijven, en alle signalen waren positief. En dan raakt dat klem bij de FDA en gaat het werk van vele jaren verloren. Bovendien komt er steeds meer druk op de prijzen en moedigen overheden steeds harder de generische producten aan. Intussen worden ook de uitdagingen voor onze kunststoffen en chemie groter en ook daarin moet meer worden geïnvesteerd. Je vraagt je dan af of je de twee tegelijk kunt doen. Als de conclusie is dat dit onmogelijk is zonder het geheel in gevaar te brengen, is het onze plicht om eruit te stappen.”

Met enig gevoel voor opportunisme?

JOURQUIN. “Zeker niet. Het is meer een natuurlijk proces waartoe ik mijn steentje heb bijgedragen.”

Twijfelt u soms of u niet te snel de handdoek in de ring hebt gegooid?

JOURQUIN. “Twijfels? Voortdurend, en zeker in deze crisisperiode moet je je afvragen of je de juiste beslissing neemt. Maar als je echt overtuigd bent, moet je meteen toeslaan, want anders kom je te laat.”

Een jaar later zou te laat zijn?

JOURQUIN. “Laat me het zo stellen: je staat aan een rivier, en er komen wilde beesten langs achter aangestormd. Intussen merk je dat het water steeds sneller stroomt en de rivier almaar breder wordt. De beesten achter je worden ook steeds agressiever, dus moet je beslissen of je in het water springt om naar de overkant te zwemmen. Eén ding is zeker: als je aan de kant blijft staan, word je opgegeten. De beste oplossing is dus springen en zwemmen.”

UCB, u welbekend, heeft de denkoefening over zijn toekomst al bijna zes jaar geleden gedaan.

JOURQUIN. “Op dat moment zat ik niet in deze stoel (lacht fijntjes. Jourquin is sinds de lente van 2006 CEO van Solvay, nvdr). UCB had of heeft ook andere troeven in handen.

De interesse voor Solvay Pharma is niet overweldigend geweest.

JOURQUIN. “Ik had misschien een aantal namen verwacht die ik niet gezien heb, maar goed.”

U hebt dan ook geen blockbusters meer.

JOURQUIN. “We hebben wel producten in de pijplijn, maar het was gewoon niet meer doenbaar om te blijven zoals we waren. Een beursgang had gekund, maar leek mij niet de beste oplossing. We kregen dan een goed voorstel van een bedrijf met dezelfde bedrijfswaarden. We kennen de mensen bij Abbott nu ruim twee jaar want we zijn gebonden door de verkoop van Fenofibraat (middel tegen hoge cholesterol, nvdr). Ik moet zeggen, heel nette mensen, een net bedrijf en praktisch overal erkend als uitstekende werkgevers.”

Hoe lang speelde een verkoop van farma al in uw gedachten?

JOURQUIN. “Als u het jaarverslag van 2007 leest, zal u duidelijk mijn ongerustheid merken.” (‘Duidelijk is dat ons gedrag van vandaag een beslissende invloed zal hebben op de toekomst van de mensheid. Dat is de reden waarom we besloten hebben veel verder te kijken dan 2008, 30 jaar vooruit zelfs’, schreef Jourquin toen.)

“Binnen drie jaar vieren we ons 150-jarig bestaan, zegt men hier. Maar voor mij is dat een onbelangrijke datum. We moeten 175 jaar Solvay voorbereiden, want als we daar vandaag niet mee beginnen, zijn we er niet meer binnen dertig jaar. De kerkhoven liggen vol met bedrijven die niet tijdig uit bepaalde activiteiten zijn gestapt.”

Is er een bedrijf dat u nu voor ogen hebt?

JOURQUIN. ( lacht) “Liever geen namen.”

Was het moeilijk om uw filosofie over te brengen op de raad van bestuur?

JOURQUIN. “Ze zeiden niet zomaar ‘prachtig’. Er kwamen heel veel vragen. Dat is ook hun rol. Maar ik heb er veel bewondering voor dat de raad van bestuur akkoord gaat, terwijl farma er vandaag voor zorgt dat er heel duidelijk winst op tafel ligt. En die verantwoordelijkheid ligt nu op onze schouders: zorgen dat we winstgevend blijven, dat het dividend wordt betaald.”

“Ik moest ook de problematiek van de andere divisies in kaart brengen. De klimaatverandering zal het beeld van chemie wijzigen. Ook de volatiliteit van de grondstoffen is zo’n thema. We moeten onderzoeken wat de megatrends zijn, en of we daar goed mee bezig zijn. Dat betekent onze productportfolio blijven analyseren en heroriënteren door nieuwe activiteiten te kopen die minder energie verbruiken en een hogere toegevoegde waarde geven waardoor Solvay minder cyclisch wordt. We moeten nu mogelijke targets identificeren.”

U hebt ongetwijfeld uw huiswerk al gemaakt. Kunt u voorbeelden geven van zulke activiteiten?

JOURQUIN. “U zou kunnen zeggen ‘meneer Jourquin, farma beantwoordt perfect aan die criteria’. Dat was zo. Maar neen dus, ik kan u geen namen geven, want dan wacht iedereen meteen af wat ik met zo’n bedrijf doe. Ik plak er ook geen termijn op. Eerst deze deal afronden. Ik wil dat dit een succes wordt, dat zijn we verplicht aan onze mensen.”

U kon onlangs nog pronken met uw investering in de Solar Impulse, een vliegtuig dat op zonne-energie moet vliegen. Hebt u dat soort activiteiten voor ogen?

JOURQUIN. “Die zijn gericht op de heel lange termijn. Maar we moeten ook zorgen dat we intussen activiteiten kopen die genoeg cashflow genereren om het dividend te betalen. Ik kan aandeelhouders niet alleen mooie woorden verkopen over wat er zou kunnen gebeuren over 25 jaar. Ik moet maken dat door de activiteiten die ik zou kopen Solvay in staat is om de financiële doelstellingen te bereiken. We hebben de plicht om een dividend te betalen, dat is een sterk engagement en dat wil ik blijven houden.”

U hamert sterk op duurzaamheid. De bedrijven die u wilt overnemen moeten daar dus ook sterk op focussen?

JOURQUIN. “Absoluut. Duurzaamheid is dé uitdaging voor chemie en kunststoffen. Ik ben steeds verbaasd wanneer mensen nog betwisten dat de klimaatverandering een invloed gaat hebben op onze wereld.”

Wat bent u van plan met de opbrengst van de verkoop van farma? U wilt het niet versnipperen over een lange reeks kleine projecten. Dus: een nieuwe tak? Een groot bedrijf kopen?

JOURQUIN. “Als het gaat over geld ter beschikking stellen voor kleine projectjes die normalerwijze niet meteen rendabel zijn, moet ik zeggen aan mijn goede vrienden hier binnenshuis: ‘dat mag je vergeten’. We moeten onze sterke balans blijven houden.”

Komt een bedrijf als Umicore in aanmerking?

JOURQUIN. “Ik zal op geen enkele naam reageren, want anders is het hek van de dam. Laat ik het erop houden dat we zoeken naar activiteiten die veel meer market driven zijn, met een hoge toegevoegde waarde en minder afhankelijk van energie, en die ingebed zijn in de stroom van de geschiedenis.”

Waarom is het nooit iets geworden met UCB, ondanks de familiale banden?

JOURQUIN. ( ontwijkend) “De familiale banden zijn maar één aspect… UCB moet zijn eigen weg uitstippelen, en wij volgen ons beleid. Ik vind UCB trouwens een bijzonder interessant bedrijf en bijzonder goed gemanaged.”

Valt het u nog zwaar om farma af te staan?

JOURQUIN. “Ik ben bij Solvay de eerste die naar farma is gegaan. Dat was in 1980, toen we Duphar kochten in Nederland. En dan zie je dat ontwikkelen. Dat is als kinderen die groter worden. Op een bepaald moment moet je je afvragen of je ze thuis wil houden, maar als het dan fout loopt, wordt het zeer moeilijk. Nu vertrekken de mensen van farma wel, maar ik ben zeker dat een bedrijf als Abbott er binnen 25 jaar nog zal zijn.”

Met de verkoop hebt u meteen de periode post-Jourquin ingeluid.

JOURQUIN. “Je werkt hier niet voor Jourquin, maar voor Solvay. Jourquin is eigenlijk al weg. Ik had aan de universiteit een professor biologie die de evolutietheorie doceerde. Tijdens zijn laatste les vroeg hij waarom we dachten dat hij aan handelsingenieurs 45 uur evolutieleer gaf. Hij zei ‘de dag dat u een klein beetje macht in uw bedrijf hebt, moet u wat u doet kaderen in de geschiedenis. Dan zult u beseffen dat dit minder voorstelt dan een knip van de vingers’. Als je werkt in een bedrijf als Solvay leer je dat. De macht is niet belangrijk, maar wel wat je het bedrijf bijbrengt.”

U verandert wel de koers van een wereldspeler.

JOURQUIN. “Ja, maar dat zal dan straks gewoon door anderen verder worden gedragen. ( wijst plots op een portret van Ernest Solvay) Iedere dag zit ik even naar hem te kijken. Ik vraag hem ‘ben ik fout of niet?'”

En?

JOURQUIN. “Tot nu toe heeft hij nog niet zoveel antwoorden gegeven ( lacht). Maar het is mijn plicht om hierbij stil te staan.”

Beschouwt u dit als de kroon op uw werk?

JOURQUIN. “Zeker niet. Dit is één stap in de normale evolutie van een bedrijf zoals het onze.”

Hoe hebt u zich de voorbije periode kunnen ontspannen?

JOURQUIN. “Door te lezen, iedere dag. Zelfs wanneer ik doodmoe ben, lees ik een uur. En iedere ochtend voor ik naar kantoor kom, kijk ik een kwartiertje naar mijn tuin, naar de bomen.”

Wat leest u dan zoal?

JOURQUIN. “Filosofie, psychologie. Dat helpt me ontzettend, filosofie om naar de wereld te kijken en psychologie om te proberen de mensen te begrijpen.”

Zonder dat had u het niet kunnen bolwerken?

JOURQUIN. “Niet, neen.”

Hebt u ook wakker gelegen?

JOURQUIN. ( aarzelt) “Ik heb sinds maanden slapeloze nachten… De overname heeft heel wat invloed op veel mensen. Als je zoals ik een beetje sociaal gevoel hebt, kan je dan niet gemakkelijk slapen.”

Opinie.

Solvay schudt UCB wakker, blz. 8

Door Bert Lauwers / Foto’s Belga

“De kerkhoven liggen vol met bedrijven die niet tijdig uit bepaalde activiteiten zijn gestapt”