HONGKONG. Kapers op de kust

Betekent 1997 het einde van Hongkong ? Singapore, Bangkok, Shanghai, Taipei en Kuala Lumpur azen in ieder geval op de positie van het belangrijkste financiële en bancaire centrum van Azië.

Als Chris Patten, de laatste Britse goeverneur van Hongkong, ‘s morgens zijn computer aanzet, verschijnen er drie grote cijfers op zijn scherm. Het is het aantal dagen dat de goeverneur nog te gaan heeft in zijn koloniale paleisje, voordat op 1 juli 1997 de soevereiniteit over Hongkong aan China wordt overgedragen.

Voor de Hongkong’ers zelf breekt een tijd van grote onzekerheid aan. Hoewel Hongkong een grote mate van autonomie is beloofd ten opzichte van China, is er geen enkele Hongkong-Chinees die deze beloften serieus neemt. Het blijft immers de vraag wie er over twee jaar de macht zal hebben in China. Die politieke onzekerheid doet trouwens ook vragen rijzen over de munt, de Hongkong-dollar. In tegenstelling tot de Chinese renminbi is de Hongkong-dollar volledig konvertibel en sinds 1984 in een vaste wisselkoersverhouding gekoppeld aan de Amerikaanse dollar. Volgens de Amerikaanse ekonoom Milton Friedman zal Peking nooit toestaan dat een deel van haar territoor een andere munteenheid uitgeeft, die bovendien niet gekoppeld is aan de renminbi maar aan de Amerikaanse dollar.

Van deze onzekerheden maken de andere Aziatische steden gebruik om de rol van de aanstaande Speciale Administratieve Regio binnen de Volksrepubliek over te nemen. Zonder meer het meest ambitieus en het verst gevorderd is Singapore. Deze stadstaat ten zuiden van Hongkong heeft als geen ander land ter wereld zijn blik op de verre toekomst gericht. Waar vind je een man zoals Goh Mia Hock, assistent-direkteur van de haven, die zonder blikken of blozen met een nagenoeg wetenschappelijke exactheid uitlegt hoeveel maal groter de haven van Singapore over 10, 20 en 30 jaar zal zijn. Singapore bezit de op een na drukste containerhaven ter wereld. Alleen Hongkong is drukker, hoewel het verschil vorig jaar minimaal was. Hongkong sloeg 11 miljoen containereenheden over, Singapore 10,4 miljoen.

AMBITIEUS.

Aan ambities heeft het Singapore nooit ontbroken. De olieraffinaderijen op de minuskule eilandjes voor de kust produceren meer dan een miljoen vaten per dag. De Shell-raffinaderij is er groter dan in Pernis. Shell is de grootste buitenlandse investeerder in het politiek stabiele Singapore. Mogelijke oppositieleiders worden er konsekwent wegens smaad bankroet verklaard, zo legde de Singaporese prokureur-generaal onlangs uit. Om ruimte te creëren voor meer raffinaderijen en chemische fabrieken voor de kust, wordt in de komende 25 jaar een aantal van deze eilandjes omgetoverd tot een 3000 hektare groot eiland : Jurong. De totale bouw van het eiland annex industrieterrein kost zo’n 135 miljard frank.

Maar Singapore wil meer dan een regionaal oliecentrum zijn. Het aast op de financiële rol van Hongkong. In totaal zijn er al 127 banken en effektenhuizen vertegenwoordigd. Het op twee na grootste centrum voor buitenlandse valutahandel is in Singapore gevestigd. De tropische stadstaat is nu eenmaal de logische uitvalsbasis voor Indonesië, Zuidoost-Azië en in toenemende mate voor het Indiase subkontinent. Singapore biedt trouwens nog voordelen : het huren van huizen is er veel goedkoper dan in Hongkong en het is er eenvoudiger om Engelssprekend personeel te vinden. Singapore slaagde er met zijn lange-termijnindustriepolitiek ook in om multinationals fabrieken op het eiland te laten bouwen. In Hongkong daarentegen is vrijwel de komplete industrie inmiddels verhuisd naar de naburige Chinese provincie Guandong.

Ook de Taiwanese hoofdstad Taipei kondigde aan zich te willen ontwikkelen tot een regionaal financieel centrum. “Maar zolang Taiwan buitenlandse financiële instellingen allerlei beperkingen oplegt, neem ik deze poging niet serieus, ” zegt Robert Broadfoot, direkteur van de Political & Economic Risk Consultancy in Hongkong.

De Thaise hoofdstad Bangkok slaagde er wel in een gat in de markt te vinden. Vrijwel alle grote Japanse autofabrikanten Nissan, Honda, Toyota en Isuzu bouwden er hun regionale fabrieken voor Zuidoost-Azië. Onlangs kondigden ook de Amerikaanse fabrikanten Chrysler en Ford aan rond Bangkok fabrieken te bouwen. Bangkok wordt mede door de lage lonen ontegensprekelijk het Detroit van Zuidoost-Azië.

OUDE GLORIE.

Shanghai denkt als eerste Chinese stad de rol van Hongkong te kunnen overnemen. Na veertig jaar verval werkt ze hard om haar oude glorie het onbetwiste financiële en industriële centrum van Azië te herwinnen. Anthony Chan, regionaal ekonoom van het effektenhuis James Capel, ziet in de stoere taal van Shanghai geen wezenlijke bedreiging voor Hongkong : “China is zo groot en haar ekonomie groeit zo snel. Zes miljoen Hongkong-Chinezen kunnen op termijn nooit 1,2 miljard Chinezen bedienen. Om maar niet te spreken van de ruim 2,5 miljard Aziaten (de halve wereldbevolking). In de VS hebben New York, Chicago, Detroit en Los Angeles ook allemaal hun eigen rol. Zo zal het in Azië ook gaan. ” Maar hij is er niet zeker van welke rol er over twee jaar voor Hongkong zal zijn weggelegd.

HANS VRIENS

(c) FEM.