Hoe win je een formule 1-race
Zeg niet zomaar Siemens tegen het nieuwe Siemens. Waar velen over praten, heeft Siemens in de praktijk gedaan. De implementatie van een nieuwe strategie die het concern duidelijk geen windeieren legt.
Missie voltooid. “We spelen weer in de Champions League. We komen veel sterker uit de crisis.” Peter Löscher, de internationale topman van Siemens, was bij de voorstelling van de jaarresultaten van het gebroken boekjaar 2009-2010 duidelijk in zijn nopjes. Een recordwinst van 7,8 miljard euro bekendmaken, doet wat met een man.
Drie jaar eerder stapte de Oostenrijker binnen in een van Europa’s grootste technologiebedrijven. Als welkomstgeschenk mocht hij in het Duitse concern de cultuur van deugdelijk bestuur introduceren na een wereldwijd smeergeldschandaal. Bovendien moest hij de complexe structuren snel vereenvoudigen.
In de Anderlechtse vestiging van Siemens BeLux was de sfeer bezorgder. CEO André Bouffioux moest bij de voorstelling van zijn resultaten de duimen leggen voor het moederbedrijf. Cijfermatig alleszins, want aan ambitie en een mening ontbreekt het Bouf-fioux niet. In de BeLux zag Siemens vorig jaar de omzet lichtjes dalen met 1,5 procent.
“De impact van de wereldwijde economische crisis maakte het boekjaar 2010 tot een gedifferentieerd jaar. Sommige divisies deden het zeer goed en overtroffen de verwachtingen, terwijl andere het heel wat moeilijker hadden.”
Na het absolute recordjaar van 2009 bestempelt de CEO 2010 als een overgangsjaar. “We zijn positief over 2011, maar gaan ervan uit dat het een boeiend jaar wordt. We kampen met structureel hoge loonkosten en een tekort aan ingenieurs. Aan het einde van de jaren tachtig studeerden er 6000 ingenieurs aan onze scholen af. Vandaag zijn dat er 3000. Voor een technologisch bedrijf is dat een zorg.”
Siemens Belux blijft een one billion dollar company (zie Siemens in cijfers), maar het verliest die status misschien volgend jaar. De IT-afdeling van het conglomeraat gaat samen met het Franse Atos Origin. Laat dat net een afdeling zijn die volgens Bouffioux hyper bien gepresteerd heeft en een omzet boekte van 102 miljoen euro.
Doet dat de CEO geen pijn? Eerst valt de stilte dan het antwoord. “Ja, maar dat kunnen we niet vermijden. In België presteerde de IT-afdeling goed, wereldwijd minder. Siemens Internationaal is voor 15 procent aandeelhouder en we behouden de wederzijdse relatie van klant en leverancier.”
De deal met Atos Origin moet schaaleffecten en marktkracht genereren. Beide bedrijven heten complementair te zijn. Personeelsafvloeiingen lijken dan onvermijdelijk. “Daar beslissen wij niet over. Er zijn heel wat marktgaten die door het samengaan worden opgevuld, dus ik zie eerder kansen dan dat er ontslagen vallen.”
Nieuwe bazen, nieuwe wetten
De verkoop van de IT-afdeling is onderdeel van de hervorming die Löscher uitvoerde. De nieuwe topman was er vanaf het begin op uit om de concurrentie met General Electric en Philips weer aan te gaan. De telecommunicatietak werd ondergebracht in een nieuwe joint venture, de activiteit van mobiele telefoons werd gestopt. Verlieslatende afdelingen werden verkocht, de structuur werd binnenstebuiten gedraaid, nieuwe markten aangeboord en de investeringen in O&O werden opgetrokken.
De inspanningen gingen naar uitdagingen van de grote megatrends die de wereld beïnvloeden: de energieproblematiek, de industriële vergroening, gezondheidszorg, urbanisatie, mobiliteit, globalisatie, veiligheid, enzovoort. De drie grote sectoren van de groep zijn voortaan Energy, Industry en Healthcare.
En natuurlijk werd er bespaard op de kosten. “Hoe win je een formule 1-race”, stelt Bouffioux zichzelf de vraag. “Door 3 millimeter te remmen na de anderen en 3 millimeter voor de anderen gas te geven als je in of uit de bocht komt. Dat is anticiperen en dat heeft Siemens gedaan. Siemens heeft zijn kosten beheerd tijdens de hoogconjunctuur van 2008 en geeft nu volop gas.”
Het leverde de onderneming niet alleen meer omzet op, maar ook de marges gingen omhoog waardoor een oud zeer van de groep werd opgelost. Tot slot maakte Löscher de groep minder afhankelijk van thuisland Duitsland en ook van Europa. Export naar onder meer de BRIC-landen kreeg een prominente plaats. Löscher hoopt dat die binnen vijf jaar 30 procent bedraagt, tegenover 19 procent nu.
Het kleine België
Löscher groepeerde de landenorganisaties in regionale clusters waarin elk land zijn eigen competenties uitbouwt. België kreeg onder meer metaal, papier en watertechnologie (zie kader Siemens in beeld). 40 procent van zijn omzet haalt Siemens Belux door export naar het Midden-Oosten en vooral naar Afrika. En daar broeit volgens Bouffioux wat.
“We hebben goede prestaties gehaald in Algerije, Congo, Kameroen en Ghana en we kijken naar Ethiopië. Maar we merken dat in landen als Algerije steeds meer bekwame mensen opstaan die zelf hun activiteiten in handen nemen. En dus de concurrentie aangaan. Bovendien wordt de Chinese economische aanwezigheid en macht in Afrika steeds groter.”
En zo is het buzzwoord eruit. China. Duidelijk een groeimarkt waarvan een wereldspeler als Siemens profiteert, maar het is ook een steeds grotere concurrent door de vele megabedrijven die het voortbrengt.
“In competenties die we hebben in traditionele technieken zoals de ontploffingsmotor denk ik dat we zo ver vooruit zijn dat ze ons niet meer kunnen inhalen. Maar in technologieën waar iedereen op hetzelfde moment van start gaat, zoals windenergie, zitten ze volop in de race.”
“In Europa hebben we wel de troef systematisch en holistisch beter te kunnen denken en handelen, wat ons een voordeel geeft. Maar China kan met de hulp van zijn staat geïntegreerde concepten aanbieden in Afrika die gaan van de grondstoffen tot een afgewerkte trein. Dat kunnen wij vanuit Europa moeilijker. Bovendien heeft China en ook India een grote en groeiende ingenieurselite.”
Die elite moet Bouffioux de ogen uitsteken. Zelf is hij op zoek naar 120 moeilijk vindbare technische profielen. “Innovatie wordt technologisch aangedreven. Niets anders veroorzaakt innovatie. Hapert de techniek, dan hapert de innovatie en dan hapert de welvaart. Het aantal ingenieurs dat in België afstudeert, daalt schrijnend.”
“Meer dan de helft van de universiteitsstudenten is vrouwelijk. Zij gaan morgen de innovatie moeten trekken in de westerse wereld. We moeten absoluut vrouwelijke ingenieurs opleiden en inschakelen. De pers kan hierin helpen door te zeggen dat werken in de industrie geen vieze, vuile job is, maar de welvaart aanwakkert. En voeg daar maar aan toe dat het algemene beeld over bedrijfsleiders moet verbeteren. Dat is veel te negatief, terwijl ondernemers juist de motor van onze welvaart zijn.”
Hoge loonkosten, regeringscrisissen en dergelijke meer smukken het imago van Siemens BeLux in de groep niet op. Het jongste decennium werden meer onderdelen van Siemens Belux verkocht, dan er nieuwe activiteiten zijn bijgekomen. Echt onder druk staat België niet, maar toch.
“We worden zoals ieder ander land permanent ge-benchmarkt. Geen dag, uur of minuut ontsnappen we daaraan. Een multinational staat niet ten dienste van landen, maar ontwikkelt zijn activiteiten in die regio’s die de vruchtbaarste bodem hebben.” Liggen de Duitsers dan niet wakker van het politieke gekrakeel? “Neen, soms lachen ze ermee, verstaan doen ze het niet meer.”
Een CEO met een mening
Het communautaire gekrakeel stoort Bouffioux, geboren Antwerpenaar en zoon van Waals-Brabantse ouders. Na zeven jaar in het Frans kwam hij terecht in het Antwerpse Nederlandstalige Sint- Jan Berchmanscollege. Nota bene in 1968.
“Ik werd daar als Franstalige jongen gedropt. Uit die moeilijke ervaring ben ik sterker geworden. Ik heb geleerd in een moeilijke situatie communicatie met anderen op te bouwen en mij snel aan nieuwe culturen aan te passen door mij open te stellen. Deze diversiteit die België mij geboden heeft, heeft mij in mijn loopbaan sterk geholpen. Het onbegrip langs beide kanten van de taalgrens vond en vind ik persoonlijk zeer pijnlijk.”
“We hebben een fiscaliteit om u tegen te zeggen, maar zitten bij de lagere pensioenen van West-Europa. We hebben nog nooit zo’n omvangrijk staatsapparaat gehad en tegelijk zo’n hoge achterstand in bijvoorbeeld Justitie of zoveel putten in onze wegen. Ik voel mij zeker niet goed bij het idee dat we de schuldenlast van ons land naar onze kinderen zullen doorschuiven.”
“De financiële crisis is zoals een oorlog. Een oorlog is een destructie van assets. Een gebouw van 30 miljard wordt gebombardeerd en om dat terug op te bouwen heb je minstens weer 30 miljard nodig. We hebben nu oorlogen die financiële assets vernietigen. De bankencrisis vernietigde bij aandeelhouders ettelijke miljarden, wat betekent dat dat geld niet meer in iets anders geïnvesteerd kan worden. De mensen voelen niet dat het geld vernietigd is, want de schuld wordt verhoogd. Het vervelende is dat je de vernieling van die financiële crisis niet direct ziet of voelt. Maar vraag aan de Grieken wat het betekent om uit een financiële oorlog te komen. We moeten dit ernstig nemen.”
Op een compromis ligt de CEO niet te wachten. Duidelijke keuzes verwacht hij, efficiënt bestuur, besparingen in het apparaat en een duidelijke keuze voor een ondernemingsvriendelijk klimaat. Maar de echte oplossing ligt in een transformatie van de maatschappij.
“We moeten evolueren van een état de besoin naar een état de mérite. Van een behoeftestaat naar een staat waar verdienste centraal staat. Iedereen heeft een verdienste, laat daar geen misverstand over bestaan. Als maatschappij moet je ervoor zorgen dat elke verdienste gebruikt wordt voor de behoefte volledig afgedekt wordt. De behoefte mag niet afgedekt worden zodanig dat de verdienste uitgedoofd wordt.”
“Kijk naar wat in Duitsland gebeurt, en volg. Als we allen samen zouden willen, kunnen we morgen het tij keren. Een beetje Duitse moed is nu gevraagd en voor één keer geen duur Belgisch compromis.”
AN GOOVAERTS
“We worden zoals ieder ander land permanent gebenchmarkt met andere landen. Geen dag, uur of minuut ontsnappen we daaraan”
“Hapert de techniek, dan hapert de innovatie en dan hapert de welvaart””Een beetje Duitse moed is nu gevraagd en voor één keer geen duur Belgisch compromis”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier