Hoe halen we de Kyoto-normen?

Het Protocol van Kyoto hangt als een zwaard van Damocles boven het hoofd van het bedrijfsleven. Volgens deze internationale overeenkomst moet ons land tussen 1990 en 2012 de uitstoot van schadelijke broeikasgassen met 7,5 % verminderen. Hoe menen de partijen dat te verwezelijken?

Agalev: c ò CD&V: b ò N-VA: b ò SP.A: c ò Spirit: c ò Vlaams Blok: d ò VLD: b

Behalve de principiële sluiting van de kerncentrales, de invoering van groene stroomcertificaten en wat kleine ecologiesteun heeft de regering-Verhofstadt weinig of geen maatregelen genomen om de normen van het Kyoto-protocol te halen. Ja, sinds eind vorig jaar bestaat het benchmarkingconvenant. Zo kan de zware industrie een vrijstelling van alle bijkomende lasten op energie (zoals een CO2-taks) bekomen, op voorwaarde dat de bedrijven tegen 2012 tot de wereldtop van eco-efficiëntie behoren. Maar deze vrijwillige overeenkomst is en blijft een loutere intentieverklaring van de overheid.

Het wettelijke kader voor een echt klimaatbeleid ontbreekt, besluit de Sociaal Economische Raad voor Vlaanderen ( Serv). Ook de maatschappelijke discussie over energiebelasting, flexibele mechanismen en de verdeling van de lasten tussen de verschillende gewesten raken niet van de grond. Deze onzekerheid is nefast voor het bedrijfsleven. Voorts blijven de huishoudens en de landbouwsector grotendeels buiten schot. Nochtans zijn ze elk voor één derde verantwoordelijk voor de milieuvervuiling.

Nu richt de overheid haar pijlen grotendeels op het bedrijfsleven. Maar de ondernemingen hebben al belangrijke stappen gezet om de milieuvervuiling te beperken. Zo stegen hun CO2-emissies tussen 1990 en 1999 met amper 0,1 %, ondanks een sterke expansie. In diezelfde periode nam de uitstoot in de transport- en residentiële sector met respectievelijk 21,5 % en 11,6 % toe. Daarom verzet de industrie zich met hand en tand tegen energiebelastingen en eist ze een pragmatische aanpak op Europees vlak die rekening houdt met de inspanningen uit het verleden.

De partijstandpunten

Met uitzondering van Agalev blinken de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen qua milieubeleid uit in vaagheid. Zo verzet het Vlaams Blok zich wel tegen het Kyoto-protocol en de uitstap uit kernenergie, maar zegt het tegelijkertijd de uitstoot van broeikasgassen te willen beheersen. Over hoe, waar en wanneer wordt met geen woord gerept.

De N-VA pleit voor absolute en afdwingbare normen voor de uitstoot van CO2. Volgens de partij moet Kyoto voor de hele wereld vertaald worden in concrete cijfers in plaats van de huidige procentuele en verhandelbare emissies. Dat is een redelijk standpunt waar de bedrijven achter kunnen staan. Maar de politieke haalbaarheid van zo’n internationale overeenkomst lijkt vandaag utopischer dan ooit.

De VLD daarentegen wil wél de Kyoto-afspraken nakomen, maar zonder de slagkracht van de industrie aan te tasten. Concrete maatregelen stellen de liberalen niet voor. Ze verwachten veel heil van de internationaal verhandelbare emissierechten.

Ook CD&V verdedigt de Kyoto-afspraken. Door de inzet en het gebruik van verhandelbare emissierechten – aangevuld met een Europese energiebelasting – komt er voor de partij een kostenefficiënte verdeling van de inspanningen over alle sectoren en doelgroepen heen. CD&V wil convenanten hanteren als criterium voor de toewijzing van de certificaten, op voorwaarde dat er een absoluut emissieplafond wordt ingevoerd. Lineaire maatregelen, die zowel bedrijven als gewesten op dezelfde wijze belasten, wijst de CD&V echter resoluut van de hand.

De SP.A maakt de nuance dat verhandelbare emissierechten maar een tijdelijke oplossing bieden. De socialisten geloven meer in investeringen in duurzame productieprocessen in ontwikkelingslanden om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Ook staat de SP.A achter de invoering van een CO2-taks, waarvan de opbrengst voor investeringen in ‘best beschikbare energietechnologie’ gebruikt kan worden. De partij wil snelle spoorverbindingen in plaats van vervuilend vliegverkeer, en pleit voor windmolens op de Thornton-zandbank, die het aandeel van hernieuwbare energiebronnen op kunnen trekken tot 7 % van de totale elektriciteitsproductie.

Spirit pleit voor een snelle invoering van de CO2-taks. Het afkopen van emissierechten is daarbij maar een tijdelijke oplossing. De partij bepleit strengere isolatienormen en het gebruik van zonne-energie, en ook de files moeten worden aangepakt.

Agalev ten slotte verzet zich tegen de handel in gebakken lucht tussen naties. Ook stellen de groenen randvoorwaarden bij flexibele mechanismen. Om de Kyoto-normen te halen, stellen ze absolute reductiedoelstellingen voor de diverse sectoren (vervoer, huishoudens, landbouw en industrie) voor.

Een belangrijk detail: de vrijstelling van een energieheffing voor bedrijven die het energieconvenant tekenen, komt in geen enkel partijprogramma voor.

E.P.